ایران در تلاش است تا با همکاری شرکت‌های نفتی بین‌المللی، ضریب بازیافت نفت خود را افزایش دهد.
در حال حاضر ذخایر نفت درجای کشورمان حدود 700 میلیارد بشکه برآورد می‌شود در حالی که ضریب بازیافت نفت از این ذخایر بین 25 تا 28 درصد برآورد شده است، یعنی ایران تنها می‌تواند کمتر از 200 میلیارد بشکه از ذخایر نفت خود را برداشت کند.
به زبان ساده‌تر از هر ۱۰۰ بشکه نفتی که ایران زیر زمین دارد، تنها 25 تا 28 بشکه آن قابل برداشت است و بقیه ذخایر نفتی برای همیشه در زیر زمین خواهد ماند.
به همین دلیل، وزارت نفت درصدد است تا با همکاری شرکت‌های نفتی و استفاده از فناوری جدید، میزان برداشت از ذخایر را افزایش دهد.
بیژن زنگنه وزیر نفت، به تازگی گفته است که اگر ضریب برداشت از ذخایر نفت ایران یک درصد افزایش یابد، میزان تولید نفت، هفت میلیارد بشکه بیشتر خواهد شد که با قیمت‌های کنونی نفت، ۳۵۰ میلیارد دلار اضافه درآمد برای آن کشور به همراه خواهد داشت.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در طول سال‌های اخیر، برنامه افزایش بازیافت نفت همواره در برنامه‌های توسعه ایران مورد توجه بوده است، اما وزیر نفت گفته است که "برداشت صیانتی ایران خوب نبوده است و افزایش بازیافت قابل ملاحظه‌ای نداشتیم."
به گفته وزیر نفت، "افزایش بازیافت نفت بیش از سرمایه‌گذاری، نیازمند فناوری است."
تصمیم‌گیران کشورمان در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه پیش‌بینی کرده‌اند که 130 میلیارد دلار در بخش بالادستی نفت سرمایه‌گذاری شود. بخش عمده‌ای از این سرمایه از منابع خارجی تامین خواهد شد.
با وجود نیاز کشورمان به سرمایه خارجی برای توسعه صنعت نفت، کارشناسان اتفاق نظر دارند که بدون فناوری‌های جدید، ایران به سادگی قادر به بالا بردن ضریب بازیافت نفت خود نیست حتی اگر به میزان لازم سرمایه در اختیار داشته باشد.
کشورمان در سال‌های اخیر تلاش کرده است که دانشگاه‌ها را تشویق کند تا در زمینه راه‌های افزایش بازیافت نفت تحقیق کنند، ولی برای رسیدن به روش‌های نوین، دانشگاه‌ها به وقت بیشتری نیاز دارند و صنعت نفت اگر بخواهد منتظر نتایج این تحقیقات بماند، باید بخشی از چاه‌های قدیمی را که در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و تولید آنها روز به روز کمتر می‌شود، با وجود ذخیره قابل توجه نفت تعطیل کند.
وزارت نفت به دنبال آن است که با اجرای قراردادهای جدید نفتی و با مشارکت شرکت‌های بین‌المللی بتواند شرکت‌های داخلی را توانمندتر کند و آنها در کنار شرکت‌های نفتی بتوانند سریعتر به فناوری‌ها و روش‌های جدید بازیافت نفت دسترسی پیدا کنند.
اما برخی شرکت‌های داخلی می‌گویند که نیازی به حضور شرکت‌های نفتی خارجی نیست و آنها خود، قادرند که با همکاری موسسه‌های تحقیقاتی و دانشگاه‌های داخلی، میزان نفت بیشتری را از زیر زمین بیرون بکشند، اما برخی کارشناسان می‌گویند که نمی‌توان چاه‌های نفتی را به امید این که شرکت‌های داخلی و دانشگاه‌ها، روزی به این فناوری می‌رسند، تخریب کرد.
مقامات وزارت نفت، طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی را مثال می‌آورند که فازهای اول آن با همکاری شرکت توتال اجرا شد و بعد از آن، شرکت‌های ایرانی همکار توتال به‌خصوص در چند سال اخیر، با وجود تحریم‌ها توانستند با همان تجربه همکاری، بخش‌های دیگری از طرح توسعه این میدان گازی را اجرایی کنند. اما وضعیت در همه چاه‌های نفتی شبیه هم نیست. براساس اعلام وزیر نفت، میدان نفتی آزادگان که اکنون ایران درصدد توسعه آن است 34 میلیارد بشکه ذخیره درجای نفت دارد، ولی برآوردها نشان می‌دهد که با روش‌های فعلی تنها هفت درصد نفت این میدان قابل استخراج است.
بیژن زنگنه گفته است که با استفاده از روش‌های کنونی، در میدان آزادگان "93 درصد نفت از دست می‌رود یا با هزینه‌های بسیار بالا باید آن را برداشت کنیم."
برآوردها نشان می‌دهد که بیش از ۳۰ میدان نفتی بزرگ در ایران با مشکل کاهش ضریب بازیافت مواجه هستند. برای نمونه می‌توان از میدان‌های نفتی سروش و نوروز نام برد که میزان برداشت آنها حدود ۸ درصد است.
البته در همه میدان‌های نفتی وضعیت به این بدی نیست و به گفته وزیر نفت، "ضریب بازیافت در برخی میدان‌های نفتی بالای ۵۰ درصد هم هست، ولی در بیشتر مخازن نفتی ضریب بازیافت زیر ۲۰ درصد است که می‌توان با فناوری‌های نو این رقم را بالا برد."
برنامه افزایش بازیافت نفت
در حال حاضر کشورمان با تزریق آب، گاز طبیعی و برخی روش‌های دیگر به دنبال افزایش بازیافت نفت است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تزریق گاز به چاه‌های نفتی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت نفت برای افزایش بازیافت نفت بوده است، اما به دلیل افزایش مصرف داخلی گاز، هیچ‌گاه گاز به اندازه کافی به میدان‌های نفتی تزریق نشده است.
کشورمان برای رسیدن به هدف خود با نزدیک به ۲۰ شرکت بین‌المللی نظیر توتال، شل، اینپکس و گازپروم تفاهم‌نامه‌های مطالعاتی امضا کرده است.
وزارت نفت در ماه‌های اخیر برای توسعه میدان‌های یاران، مارون، کوپال، پایدار غرب، آبان، آب‌تیمور، منصوری، دهلران، سومار، چنگوله، کرنج، شادگان، رگ سفید، چشمه‌خوش، دالپری، بلال، آزادگان، یادآوران، میدان گازی کیش، سوسنگرد، فرزاد، گلشن و فردوس، و فاز ۱۱ طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی تفاهم‌نامه‌های مطالعاتی امضا کرده است و امیدوار است که بعد از مطالعه و بررسی شرکت‌های بین‌المللی و داخلی، بتواند قرارداد توسعه این میدان‌های نفتی را به صورت صیانتی و با افزایش ضریب تولید نفت امضا کند.