نهمين روز آواربرداري از ويرانه پلاسكو صبح جمعه در حالي آغاز شد كه هنوز آتش از زير آوارها زبانه ميكشيد و بارش باران كار را براي آتشنشانان سخت كرده بود. به گفته جلال ملكي سخنگوي سازمان آتشنشاني، بالاخره عصر روز جمعه عمليات آواربرداري به پايان رسيد.
به گزارش ایرانجیب به نقل از تعادل، تا روز پنجشنبه 7 بهمن، پيكر تمام ۱۵ شهيد آتشنشان و 4 نفر از هموطنان از زير آوار خارج شد اما همچنان براي يافتن تمام پيكرها، جستوجوها در محل ساختمان پلاسكو و همچنين در ميان نخالههاي ناشي از ويراني اين ساختمان ادامه دارد. همچنين در اين مدت آتشنشانان با اتخاذ تدابير خاص و بهكارگيري تجهيزات مخصوص آواربرداري به كار خود ادامه دادند. تا ساعت 6 صبح روز جمعه حدود هزار و 600 كاميون كمپرسي به وزن 19هزار تن آهن، ميلگرد شكسته، سيمان، نخاله و بتن از اين محل خارج كردند. روز گذشته همچنين منبعي كه گفته ميشود محل ذخيره گازوييل بوده از زيرآوار بيرون آورده شد اما نكته مهم اين است كه چنانچه به گفته برخي مسوولان دليل انفجارها منبع گازوييل بوده باشد بنابراين بايد از منبع گازوييل منفجر شده چيزي باقي نمانده باشد اما عكسها نشاندهنده اين است كه منبع كشف شده منفجر نشده و زير آوار له شده است.
فعلا قادر به ارائه آمار دقيق نيستيم
به گفته سخنگوي سازمان آتشنشاني، تعداد شهروندان مفقود 4 نفر اعلام شده بود كه هر 4 پيكر از زير آوار خارج شدهاند اما برخي اخبار تعداد مفقودان را تا 10 نفر نيز اعلام كردهاند. در اين خصوص قاضي شهرياري سرپرست دادسراي جنايي گفت: در حال حاضر ۱۶ كاور حاوي پيكر جانباختگان به آتشنشاني منتقل شده ولي معلوم نيست كه داخل هر كاور، تنها يك جسد باشد يا خير. احيانا ممكن است قطعاتي از يك بدن داخل هر يك از كاورها باشد و اين امر به تلاشهاي بعدي آتشنشانان بستگي دارد كه اين اجزاي بدن مربوط به اجساد الحاقي باشد يا اجساد ديگر.
سرپرست دادسراي جنايي افزود: تعداد كمي حدود 3 يا 4 نفر مفقودي اعلام شده و ما در حال آناليز و بررسي اين مساله هستيم و همچنان به جستوجو ادامه ميدهيم و در مورد صحت و سقم اين مساله هم تحقيق خواهيم كرد. در يكي از اين موارد اعلام شده كه يك رهگذر زير آوار مانده و ما در حال بررسي صحت اين مساله هستيم. براي مثال دو مورد از اين موارد گزارش شده بود كه پس از بررسي، مشخص شد كه در مكان ديگري بودهاند و اتفاق ديگري برايشان افتاده بود.
وي همچنين تاكيد كرد: در عين حال عمليات آواربرداري و جستوجو تا آخرين لحظه ادامه پيدا خواهد كرد كه اگر كوچكترين اثري از مفقودان وجود داشته باشد، كشف كنيم. در ضمن آوارها به مكان ديگري منتقل ميشوند و ما در آن مكان نيز آوار جمعآوري شده را مورد تجزيه و تحليل قرار ميدهيم كه اگر احيانا قطعه يا قطعاتي از اجساد در آن يافت شد، بررسي كنيم.
شهرياري در پاسخ به اينكه حداقل بايد منتظر پيدا شدن چه تعداد جسد باشيم، اظهار كرد: ما منتظر پيدا شدن همان تعدادي كه خانوادهها اعلام فقدان كردهاند، هستيم اما در عين حال ممكن است قطعاتي از بدن آتشنشانان نيز زير اين آوار وجود داشته باشد و به هر صورت فعلا قادر به ارائه آمار دقيق نيستيم.
درسگرفتن مهمتر از يافتن مقصران
همچنين پيروز حناچي معاون وزير راه، حادثه ريزش پلاسكو را نقطه عطف محور قرار گرفتن ايمني در فعاليتهاي شهري دانست و اظهار كرد كه نگاه مجموعه وزارت راه و شهرسازي به اين حادثه، عبرتآموزي و پيشگيري از رخدادهاي مجدد است. به گفته وي، دستگاههايي كه موضوع حادثه پلاسكو را دنبال ميكنند، پيگيري دلايل و مقصران حادثه را انجام خواهند داد اما مهمتر از يافتن مقصران اصلي حادثه ساختمان پلاسكو، درس گرفتن از موضوع و يافتن تمهيداتي براي عدم تكرار ماجراست. تجربه حادثه مشابه پلاسكو در دنيا وجود دارد و حوادثي از نوع آن نيز در ساير كشورها منجر به تدوين آييننامهها، قوانين و ضوابطي شده كه هماكنون در سراسر كشورها به آنها عمل ميشود.
وي اظهار كرد كه حوادث مختلف، بهدليل تاثيراتي كه در جامعه گذاشتهاند، منجر به تصويب قوانيني شده و اين بدان معناست كه تمام كشورها، از حوادثي كه در كشورشان رخ داده، عبرت گرفتهاند تا اشتباهات گذشته بار ديگر تكرار نشود.
مديريت بحران نيازمند طرح جامع اضطراري
يك هفته بعد از وقوع حادثه ساختمان پلاسكو، نشست اتاق فكر سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران نيز تشكيل شد. در اين نشست، سردار يحيي رحيم صفوي دستيار و مشاور عالي فرماندهي معظم كل قوا، بر اهميت برنامهريزي براي حوادث ۵سال آينده در شهر تهران تاكيد كرد و گفت: بايد به مخاطرات حوادث ناشي از تغييرات اقليمي توجه كرد و براي اين كار به اجراي طرح جامع اضطراري در تهران نياز داريم.
به گزارش مهر، رحيم صفوي با اشاره به اينكه هدف اساسي و غيرقابل تغيير هر دولت، حفظ امنيت ملي است، افزود: از نظر من، امنيت تهران، يعني امنيت ايران، چراكه مسائل تهران مربوط به كل نظام است.
وي با بيان اينكه حادثهيي چون زلزله در تهران ميتواند تمام نظام را تحتتاثير قرار دهد، بر مسووليت دولت در اين زمينه تاكيد و حضور نيروهاي مسلح در كنار نيروهاي اجرايي را واجد اهميت خواند و به بررسي خطرات كنوني در شهر تهران پرداخت.
به گفته وي، در موضوع مخاطرات طبيعي در كنار زلزله و سيل، بايد به مخاطرات ناشي از تغييرات اقليمي نيز توجه كرد، براي اين كار به اجراي طرح جامع اضطراري در تهران نياز داريم تا با تقسيم كار دقيق و با حضور همه سازمانها مسووليتها مشخص شود.
انتخاب ضابطان قوهقضاييه
مهدي چمران رييس شوراي شهر تهران نيز در اظهاراتي با تاكيد بر اينكه شهرداري قانونا حق پلمب ساختمان پلاسكو را نداشت، گفت: اگر شهرداري اين ساختمان را يك روز تعطيل ميكرد، براي 3هزار نفري كه در اين ساختمان كار ميكردهاند، مشكلاتي ايجاد ميشد. بنابراين بايد بررسي شود كه چرا نسبت به اين اخطارها اقدامي نشده، زيرا شهرداري تهران نميتوانسته بيش از اين اقدامي كند و لازم بوده دستگاههاي ديگر نيز به مساله ورود كنند.
چمران با تاكيد بر اينكه بايد تصميم دستهجمعي و كلي در برخورد با چنين مواردي گرفته شود، اظهار كرد: در لايحه برنامه ششم توسعه به دولت پيشنهاد داديم افرادي در شهرداري بهعنوان ضابط قوه قضاييه درنظر گرفته شوند تا در مواجهه با اين موارد بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند، اما اين موضوع بايد بهصورت قانوني به تصويب برسد.
به گفته چمران، بدون تصويب اين قانون اگر شهرداري راسا اقدام كند و اماكن ناايمن را ببندد؛ به نتيجهيي نميرسد، اما اگر پيشنهاد ما مصوب شود مشكل حل ميشود.
گمانهزني درباره انفجار در نماي پلاسكو
چمران همچنين شايعه انفجار منبع گازوييل را رد كرد و گفت: منبع گازوييل اصلا منفجر نميشود. منبع گازوييل ساختمان در زيرزمين قرار دارد كه هنوز هم سالم است، اين درحالي است كه انفجار در طبقات بالايي اتفاق افتاده است.
چمران با تصريح بر اينكه ممكن است انفجارها در اثر موارد ديگري رخ داده باشند، گفت: به عنوان مثال كسبه از گازوييل براي مسائل كاري تخصصي خود استفاده ميكردهاند و همچنين پيشبيني ميشود كه در اين ساختمان تينر وجود داشته است كه از بنزين بدتر است و آتشزاست. قطعا افراد فعال در حوزه چاپ پارچه از تينر استفاده ميكردهاند همچنين داخل مغازهها كپسول گاز يا كولرهاي گازي وجود داشته و انفجارهاي كوچكي كه در نماي ساختمان رخ داده، مربوط به همين كولرهاست.
وي با بيان اينكه همه علل ذكر شده براساس مشاهدات است و بايد مورد تصويب و تاييد قرار گيرد، افزود: من ديوار و زمين و پي اين ساختمان را ديدهام. حتي در زمان ساخت آن به عنوان دانشجوي معماري حضور داشتهام. آرشيتكت ساختمان، يك امريكايي بود و ميتوانم بگويم كه كار بزرگي در زمان خود انجام داده بود.
رييس شوراي شهر تهران با تاكيد بر اينكه وقتي ساختماني آتش ميگيرد تا ميزاني كه به آن حد خستگي ميگويند، تاب و تحمل دارد اما وقتي به اين حد ميرسد، فرو ميريزد، اظهار كرد: وقتي انفجارها در پلاسكو رخ داده، ساختمان به حد خستگي رسيده بود به همين دليل فروريخت اما چون ستونهاي آن به صورت «قوطي» و دو طرف پاساژ نيز به صورت «voided» بوده است، ساختمان به سمت وسط ريخته كه اين اتفاق خوبي است كه موجب شد ساختمان به طرف بيرون و روي ساختمانهاي اطراف كه پاساژ كويتيها يكي از آنهاست، نريزد. اگر اين اتفاق ميافتاد به دليل حضور مردم در اين پاساژ آسيبها بسيار بيشتر ميشد.
ادامه مقصريابيها
با گذشت 9روز از حادثه هنوز دليل اصلي آن مشخص نيست و دعواي سازمانها نيز براي مقصر جلوه دادن يكديگر ادامه دارد. در آخرين اظهارنظرها بعد از اينكه نوبخت معاون رييسجمهور، شهرداري را مقصر حادثه بر شمرد و اعلام كرد كه بر اساس قانون شهرداري در اين حادثه مقصر است، واكنشها به اين صحبت شروع شد و تاكنون محسن پيرهادي و پرويز سروري از اعضاي شوراي شهر پاسخهاي تندي در جواب نوبخت دادهاند. سروري رييس كميسيون نظارت و حقوقي شوراي شهر در واكنش به اين اظهارات گفت: آقاي نوبخت بر اساس كدام بررسي فني و حقوقي مطالب خود را عنوان ميكنيد؟ اين اقدام شما فرار رو به جلوست. وي در بخش ديگري از صحبتهاي خود اظهار كرد كه آقايان چون ميدانند با بررسي علل و عوامل وقوع حادثه مقصر روشن و دستشان رو ميشود شروع به فرافكني كردهاند تا فضاسازي كنند.
محسن پيرهادي عضو هيات رييسه شوراي اسلامي شهر تهران نيز با بيان اينكه كميته حقوقي تشكيل دادهايم تا موضوع پلاسكو را بررسي كند به فارس گفت: الان مطالبي از سوي دولتيها مطرح ميشود كه فرافكني است و بايد به مردم واقعيتها را بگوييم. بايد وظايف تمام نهادها به درستي مشخص شود البته وظيفه شهرداري در قانون به صراحت نيامده است.
وي در بخش ديگري از صحبتهاي خود با مقصر جلوه دادن وزارت كار گفت: وزارت كاريها اشتباه ميكنند و ميگويند كه واحد پلاسكو تجاري بوده و ربطي به وزارت كار ندارد اما طبق قانون هرجا كه چند نفر كار كنند و حالت كارگاهي داشته باشد زيرنظر وزارت كار است و تاكيد ميكنيم كه پلاسكو واحد توليدي و تجاري بوده است.
به گزارش ايسنا، ناصر اماني معاون توسعه و برنامهريزي شهردار تهران نيز در دفاع از شهرداري اظهار كرد: سخنگوي دولت گفته است، قانون به صورت صريح شهرداري را مسوول ميداند، برعكس نظر ايشان قانون شهرداريها در اين خصوص اصلا صراحت ندارد و قوانين موجود در خصوص وظايف دولت كاملا صريح است. طبق قانون، شهرداري به هيچ عنوان براي آنكه مجتمعي مانند پلاسكو را به دليل عدم رعايت مسائل ايمني پلمب كرده و ببندد، اختياري نداشته است.
به گفته وي آنجا كه شهرداري اجازه دارد برخورد كند، مانع فيزيكي بگذارد و پلمب كند، جايي است كه شهرداري راي كميسيون ماده 100 را دارد و در واقع حكم قضايي براي ساختماني صادر شده است و اين در حالي است كه در ساختمان پلاسكو اصلا مشكل بنا وجود نداشت و بحث تغيير كاربري هم نبوده و اخطارهايي كه شهرداري به مالكان ساختمان پلاسكو داده است رعايت دستورالعمل ايمني است كه توسط سازمان آتشنشاني شهرداري تهران صادر شده است.
هر چند برخي اعضاي شوراي شهر قصد دارند تا شهرداري را در اين حادثه بيتقصير جلوه دهند اما از سويي اعضاي شوراي شهر در تعيين بودجه آتشنشاني مقصرند، زيرا شهرداري بودجهيي را هزينه ميكند كه شوراي شهر تصويب كرده باشد. وقتي شوراي شهر تشخيصش اين است كه بودجه كافي براي خريد تجهيزات در اختيار شهرداري نگذارد، طبيعي است كه بازتاب آن اتفاقي است كه پنجشنبه افتاد.
در بودجه سال جاري و بر اساس مصوبه شوراي شهر ۱۴۰ميليارد تومان از محل ۲درصد عوارض ايمني ساختمانها براي توسعه ايستگاههاي آتشنشاني، تامين تجهيزات موردنياز و آموزش پرسنل پيشبينيشده كه شهرداري به آتشنشاني ۱۲۰ ميليارد تومان ابلاغ كرده است. گزارشها نشان ميدهد كه از ۱۴۰ميليارد تومان تعيينشده تاكنون ۲۱ميليارد و500ميليون تومان به آتشنشاني پرداختشده است. رقمي كه حتما كفاف نوسازي و خريد تجهيزات جديد را نميدهد و شايد فقط بتوان آن را هزينه حقوق و دستمزد پرسنل عنوان كرد.
اين صحبتها و اظهارنظرها در شرايطي صورت ميگيرد كه شهروندان از اعضاي شوراي شهر و شهرداري انتظار دارند تا تمام هم و غم خود را صرف رسيدگي به اين فاجعه كرده و پاسخهاي فني و قانعكننده به مردم و شهرونداني بدهند كه در غم از دست دادن عزيزانشان اندوهگين هستند و نگران از اينكه فاجعه بعدي گريبان چه كساني را خواهد گرفت.