برندهای خاطره‌ساز ایرانی احیا می‌شوند

شهروند- بنگاه‌های نیمه‌تعطیل یکی پس از دیگری، احیا می‌شوند. براساس اعلام علی یزدانی معاون وزیر صنعت 10 هزار و 869 بنگاه اقتصادی متقاضی تسهیلات طرح رونق تولید، با بانک‌ها قرارداد منعقد کرده و موفق به دریافت ٨‌ هزار و١٢٢ میلیارد تومان تسهیلات بانکی شده‌اند. بنگاه‌هایی که در سال‌های گذشته هر روز خبر نابودی و مرگشان شنیده می‌شد، به گفته دولتمردان حالا در مدار بازگشت قرار گرفته‌اند. ادعایی که فعالان بخش خصوصی نیز بر آن صحه می‌گذارند و از احیای ٣ برند تولید لوازم خانگی خبر می‌دهند. به گفته محمد طحان‌پور رئیس اتحادیه لوازم خانگی، کارخانه آزمایش، ٣ نوع لباسشویی، یخچال و یخچال‌فریزر خود را از اواخر اردیبهشت ٩٦ روانه بازار خواهد کرد. این کارخانه که با تکیه بر تسهیلات بانکی نوسازی ماشین‌آلات خود را با همکاری یک شرکت ایتالیایی در دستورکار قرار داده، پیش‌بینی می‌شود که خط تولیدش را تا پایان‌ سال راه‌اندازی کند، اما این تنها خبر خوش این فعال بازار نبود و ارج و پارس الکتریک ٢ برند دیگری است که طحان‌پور نسبت به از سرگیری تولیدات آنها امیدوارانه سخن می‌گوید؛ «مذاکره با برخی از شرکت اروپایی برای تولید مشترک با کارخانه پارس الکتریک و ارج آغاز شده و نظام بانکی نیز آمادگی خود را برای تأمین نقدینگی مورد نیاز نوسازی ماشین‌آلات این کارخانه اعلام کرده است.»

او البته ورشکستگی بنگاه‌های زیانده که تولیدشان هیچ توجیه اقتصادی ندارد را در دنیای صنعت امری طبیعی می‌داند و معتقد است که احیای بنگاه‌های تولیدی و اعطای تسهیلات بانکی باید براساس صرفه اقتصادی و سودآوری آنها و نه تعصب‌های ملی صورت گیرد، اما مهدی کریمی‌تفرشی عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران از دیگر موافقان سخت‌گیری درپرداخت تسهیلات بانکی است. او با اشاره به وام‌هایی که حتی یک ریال آن صرف تولید نشده است، می‌افزاید: این سخت‌گیری حاصل همان وام‌های بی‌ضابطه‌ای است که در سال‌های گذشته به تولید‌کننده نماها پرداخت می‌شد.

احیای نوستالژی‌های ایرانی

خرداد امسال بود که خبر مرگ نوستالژی‌های ایرانی روی رسانه‌های خبری مخابره شد. فروپاشی کارخانه ارج و آزمایش و پس از آن پارس الکتریک درحدود ٥٠سالگی‌شان درحالی صورت گرفت که عمر برخی از برندهای اروپایی به بیش از دو قرن هم می‌رسد. بعد از آن بود که دولتمردان از احیای بنگاه‌های ورشکسته و نیمه‌تعطیل و اعطای ٧‌هزارو٤٠٠‌میلیارد تومان به ۵۷۰۰ بنگاه تولیدی کوچک و متوسط خبر می‌دادند. بعد از آن بود که نظام بانکی ملزم به حمایت از واحدهای تولیدی درقالب طرح رونق تولید شد. طرحی که به گفته فعالان اقتصادی، دولت تا حدودی در اجرای آن موفق بوده است. محمد طحان‌پور رئیس اتحادیه لوازم خانگی که پیشتر از احیای برندهای ارج، پارس الکتریک و آزمایش خبر داده بود، حالا از تحقق وعده‌ها و نوسازی ماشین‌آلات نوستالژی‌های ایرانی به «شهروند» می‌گوید.

 به گفته او، درحال حاضر ساماندهی کارخانه آزمایش آغاز شده است و از اواخر اردیبهشت ‌سال ٩٦ یخچال، یخچال‌فریزر و لباسشویی پارس روانه بازار خواهد شد. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که طی ١٠‌سال گذشته خط تولید این کارخانه کاملا متوقف شده بود و هیچ اثری از محصولات این برند مطرح قدیمی در بازار نبود.

تولید مشترک پارس الکتریک با برندهای خارجی

اما کارخانه پارس الکتریک از دیگر برندهای قدیمی ایران بود که تعطیلی آن در‌ سال‌جاری حاشیه‌ساز شد، اما حالا به گفته رئیس اتحادیه لوازم خانگی ساماندهی خط تولید این کارخانه و به‌روزرسانی ماشین‌آلات آن در دستور کار قرار گرفته و امید می‌رود که در ‌سال آینده شاهد همکاری این برند با شرکت‌های مطرح خارجی و عرضه مجدد محصولات آن باشیم.

به گفته او، مذاکره با برخی از شرکت‌های خارجی برای تولید مشترک با کارخانه پارس الکتریک آغاز شده و نظام بانکی نیز آمادگی خود را برای تأمین نقدینگی مورد نیاز نوسازی ماشین‌آلات این کارخانه اعلام کرده است.

او اما توضیح می‌دهد که تولید ماژول تلویزیون که حدود ٧٥‌درصد قیمت محصول را تشکیل می‌دهد، توسط ٥ کارخانه چینی صورت می‌گیرد و شرکت‌های دیگر با توجه به هزینه بالای انتقال تکنولوژی و دانش فنی این قطعه را که البته اصلی‌ترین قطعه تلویزیون هم هست، از این تولید کننده‌ها خریداری می‌کنند و تولید تلویزیون‌های ایرانی نیز از این امر مستثنی نیستند.

رئیس اتحادیه لوازم خانگی همچنین در رابطه با آخرین وضع کارخانه ارج نیز، می‌گوید: مذاکرات اولیه برای تأمین نقدینگی و دریافت تسهیلات بانکی آغاز شده و امید می‌رود بعد از نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات خط تولید این کارخانه نیز احیا شود.

این فعال بخش خصوصی با اشاره به عمر طولانی برندهایی درکشورهای اروپایی، ارزش معنوی یک برند را مورد توجه قرار داد و گفت: برندی که برای ایجاد آن سال‌ها تلاش شده، نباید به یک‌باره از بین برود و نسبت به نابودی آن بی‌تفاوت بود.

احیای بنگاه یا تخریب اقتصاد ملی

اما پیکان اتهام برخی منتقدان دولت درحالی روند ورشکستگی برخی از بنگاه‌های تولیدی در ایران را نشانه رفته است که برخی از فعالان اقتصادی این اتفاق را در دنیای صنعت امری بدیهی می‌دانند. این همان نکته‌ای است که محمد طحان‌پور نیز بر آن صحه می‌گذارد. او می‌گوید: بسیاری از تاجران و فعالان اقتصادی ورشکستگی خود را پشت اعتبار و خوشنامی که قبل از بحران مالی به دست آورده‌اند، مخفی می‌کنند و تحمل موقعیت جدید برای آنها کمی سخت است، ضمن این‌که این اعتبار برای آنها آبرویی تلقی می‌شود که براساس فعالیت چندین و چند ساله‌شان و نسل به نسل جمع کرده‌اند. فارغ از این‌که برخی واحدهای تجاری یا صنعتی هم وجود دارند که از ابتدا فعالیت‌شان توجیه اقتصادی نداشته و حال باید ورشکستگی را بپذیرند.

او در ادامه با تأکید بر این‌که احیای بنگاه‌های تولیدی باید براساس صرفه اقتصادی و سودآوری آنها و نه تعصب‌های ملی صورت گیرد، ادامه داد: طبیعی است که هرچقدر بنگاه نقش کلیدی و سیستمی درجامعه و حلقه ارتباطی گسترده‌تری داشته باشد، به همان میزان ورشکستگی آن برای اقتصاد تخریب‌کننده‌تر است. به همین دلیل لازم است اولویت‌گذاری دولت برای حل مشکل ورشکستگی بنگاه‌هایی باشد که نقش اساسی و مهم‌تری در بدنه اقتصاد دارند و ورشکستگی آنها باعث ورشکستگی بنگاه‌های دیگر هم خواهد شد.

نبود شفافیت و نگاه ضد سرمایه‌داری

او برخی نگاه‌های ضد سرمایه‌داری درکشور را مورد اشاره قرار داد و افزود: بخش عمده‌ای از این نگاه ناشی از نبود شفافیت در اقتصاد است. در اقتصاد شفاف که نحوه کسب درآمد و دارایی و پرداخت مالیات افراد کاملا مشخص است، هیچ نگرانی از بابت برملاشدن ریز دارایی افراد وجود ندارد. درچنین اقتصادی سرمایه‌دار به نوعی سرمایه کشور تلقی می‌شود که می‌تواند درتوسعه و رشد اقتصادی موثر واقع شده و دراین مسیر گام بردارند.

به‌زعم او، معمولا درتمامی اقتصادهای دنیا کارآفرینی به‌عنوان یک فاکتور بسیار مهم اقتصادی شناخته می‌شود و تسهیلاتی برای کارآفرینان درنظر گرفته می‌شود، زیرا فرصت شغلی برای افراد دیگر ایجاد می‌کند و ارزش‌افزوده اقتصادی دارد.

سخت‌گیری‌های منطقی

نحوه پرداخت تسهیلات بانکی و استفاده از منابع پرداخت‌شده در امور غیرتولیدی از دیگر نکات مورد اشاره این فعال بخش خصوصی بود. او هرچند که معتقد است؛ وضع پرداخت تسهیلات در دولت یازدهم مساعد‌تر شده، اما می‌گوید که نظام بانکی باید با حساسیت ببشتری تسهیلات مورد نیاز بنگاه‌ها را تأمین کند، اما طحان‌پور تنها موافق سخت‌گیری‌های نظام بانکی نیست و مهدی کریمی‌تفرشی فعال بخش خصوصی و عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان ایران از ضروری‌بودن آن به «شهروند» می‌گوید. او با اشاره به وام‌هایی که حتی یک ریال آن صرف تولید نشده است، گفت: روند تسهیلات بانکی درحال حاضر مرحله به مرحله و براساس روند پیشرفت کار صورت می‌گیرد؛ این سخت‌گیری حاصل همان وام‌های بی‌ضابطه‌ای است که در سال‌های گذشته به تولید‌کننده نماها پرداخت می‌شد.

او همچنین پرداخت وام به پروژه‌های غیراقتصادی را نیز مورد انتقاد قرار داد و گفت: درحال حاضر با حجم انبوهی از بنگاه‌های‌های تولیدی کوچک در صنعت غذا مواجه هستیم. این بنگاه‌ها که با اتکا به تسهیلات بانکی بدون توجه به نیاز بازار و وارد صنایع اشباع‌شده می‌شدند، نه توان رقابت با تولیدکنندگان بزرگ در بازار داخلی را دارند و نه امکان صادرات محصولات.

مشاور عالی انجمن صنایع غذایی ایران با بیان این‌که نظام بانکی قادر نیست تمامی تقاضاها را پاسخ دهد، دلیل آن را حجم بالای معوقات دانست و ادامه داد: فعالیت این بنگاه‌هایی که در سال‌های گذشته ایجاد شده، عقلانی نبود و همین مسأله موجب شده که هم‌اکنون بانک‌ها مالکان یک‌سری صنایعی شوند که فعالیت آنها هیچ توجیه اقتصادی ندارد.

بانک‌ها درسال‌های گذشته منابع بسیاری را به‌عنوان تسهیلات داده‌اند که حجم قابل توجهی از این منابع به نظام بانکی کشور بازنگشته است. براساس آمارهای مربوطه حداقل ١٤‌درصد از این منابع به شکل مطالبات معوق غیرقابل بازگشت دست استفاده‌کنندگان از تسهیلات بانکی مانده است. وقتی به طرازنامه بانک‌ها نگاه کنید، رقم درشتی از منابع را مشاهده می‌کنید اما بخش قابل توجهی از این منابع درجریان نیست که شامل مطالبات معوق و تسهیلات اعطلایی است.