رييس سازمان تنظيم مقررات ارتباطات راديويي از برآورد حداقل 1000 ميليارد تومان تراكنش مالي براي شبكههاي اجتماعي داخل طي مدت سه سال خبر داد. علياصغر عميديان درباره فعاليت شبكههاي اجتماعي بومي اظهار كرد: طرح و سندي در اين خصوص به شوراي عالي فضاي مجازي ارائه شده كه در قالب آن شبكههاي اجتماعي بهطور كلي به سه دسته تفكيك شدهاند و اميدواريم با نظر موافق اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي و تصويب اين طرح جايگاه قانوني اين شبكهها تفكيك و عملياتي شود.
معاون وزير ارتباطات همچنين عنوان كرد: در ميان سه دسته در نظر گرفته شده، گروه اول به شبكههاي اجتماعي 100درصد بومي بازميگردد كه در اين شبكهها سختافزار، ديتاسنترها، كلود، APIها و... همه بومي بوده و توسط متخصصان داخلي توليد ميشوند. ديتاسنتر آنها نيز در داخل كشور مستقر خواهد بود.
عميديان گروه دوم شبكههاي اجتماعي موبايل را شبكههاي مشترك بين ايران و كشورهاي ديگر دانست و گفت: اين دسته از نرمافزارها نيز بايد ديتاسنتر خود را در داخل كشور تعبيه كنند اما گروه سوم نرمافزارهايي مانند تلگرام هستند كه آنها هم در صورت رعايت قوانين و مقررات ما مجاز به فعاليت خواهند بود.
معاون وزير ارتباطات در بخش ديگري از صحبتهاي خود به درآمدزايي اين شبكهها اشاره كرد و گفت: براساس طرح تجاري كه ما براي اين شبكهها ديدهايم تعداد كاربران آنها از اهميت خاصي برخوردار بوده و به عنوان مثال لازم است در سال اول اين شبكهها به حداقل پنج ميليون مشترك رسيده و توانايي ارائه خدمات به اين تعداد كاربر را داشته باشند.
وي در ادامه به موضوعهايي مانند اينتركانكش ميان اپراتورها و تعداد كاربران شبكههاي اجتماعي داخلي اشاره كرد و گفت: براساس تعداد مشتركان امكان ارائه خدمات مختلفي روي شبكههاي اجتماعي بومي وجود دارد كه از جمله آنها ميتوان به مواردي چون پرداختهاي درون شبكهيي اشاره كرد. عميديان ادامه داد: به عبارت ديگر براساس بررسيهاي صورت گرفته اگر اين شبكهها به سطح ۳۰ميليون مشترك برسند، ظرف مدت سه سال گردش مالي معادل ۱۰۰۰ميليارد تومان خواهند داد.
وي با بيان اينكه در سازمان تنظيم مقررات ارتباطات طرح تجاري شبكههاي اجتماعي بومي مورد بررسي قرار گرفته و اين آمادگي وجود دارد كه اطلاعاتي مانند سرمايه مورد نياز براي آغاز اين كار در اين سازمان وجود دارد و براساس تعداد كاربر خدماتي كه ارائه ميشود و پهناي باندي كه با تعرفههاي خاص در اختيار طراحان شبكههاي اجتماعي داخلي قرار ميگيرد، ارزيابي شده است.
اين در حالي است كه از ۳ سال گذشته تاكنون و با گسترش نقش شبكههاي اجتماعي در تبادل اطلاعات، موضوع حمايت از شبكههاي اجتماعي مورد تاكيد دولت قرار گرفت و وزارت ارتباطات بارها حمايت از ايجاد اين شبكهها را وعده داد. در اين مورد ارائه زيرساختهاي فني و پهناي باند رايگان به ازاي ترافيك اطلاعاتي كه اين شبكهها ايجاد ميكنند و نيز ارائه تسهيلات از محل وام وجود اداره شده، ازجمله برنامههاي حمايتي عنوان شد.
در همين حال وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با عضويت فعال در ۵ شبكه اجتماعي داخلي از جمله تبيان، كلوب، آپارات، زيگور و لنزور و نيز حمايت از دو شبكه پيامرسان موبايلي ساينا و بيسفون، سعي خود را بهكار گرفت تا شبكههاي اجتماعي در ايران رونق بگيرد و اعلام كرد كه بازار يكهزار ميليارد توماني براي فعاليت شبكههاي اجتماعي بومي مهيا است.
اما با اين حال بررسيها نشان ميدهد كه شبكههاي اجتماعي بومي، از نظر جذب مخاطب آنطور كه بايد موفق نيستند و در زندگي كاربران ايراني نقش مهمي ندارند. اين درحالي است كه شبكههاي اجتماعي و پيام رسانهاي خارجي مورد اقبال كاربران قرار دارند و روزانه ايرانيها چندين ساعت از وقت خود را صرف استفاده از اين ابزارهاي ارتباطي ميكنند.
گرچه آمار دقيقي از فعاليت شبكههاي اجتماعي در ايران موجود نيست اما بررسيها حاكي از آن است كه شبكههاي اجتماعي مانند تبيان، كلوب، فيس نما، فارس توييتر، همميهن و افسران در ردههاي نخست پرطرفدارترين شبكههاي بومي قرار دارند و هريك داراي چند ده هزار كاربر هستند؛ حتي يكي از اين شبكهها مدعي شده كه ۶ ميليون كاربر دارد. با اين وجود در حوزه پيامرسانهاي موبايلي شبكه بومي با كاربر قابل توجه ديده نميشود. اين درحالي است كه شبكههاي اجتماعي و پيامرسانهاي خارجي هر يك چندين ميليون كاربر در ايران دارند و با وجودي كه بخش عمدهيي از اهداف اين شبكهها با اهداف ملي ما سازگاري ندارد اما كاربران ايراني اقبال زيادي به اين شبكهها نشان ميدهند.
آماري كه پيش از اين از سوي مركز ملي فضاي مجازي ارائه شده نشان ميدهد كه براي مثال در شبكه اجتماعي تلگرام بالغ بر ۱۰۰ هزار كانال توسط ايرانيها ايجاد شده و در طول يك شبانه روز بيش از يك ميليون و ۲۰۰ هزار مطلب در فضاي كانال تلگرام توليد ميشود. در همين حال بهطور متوسط هر مطلب حدود ۵۰۰ هزار بار در روز ديده ميشود و برخي از كانالها بيش از يك ميليون عضو دارند.
در مورد فعاليت كاربران ايراني در شبكه اجتماعي اينستاگرام نيز اوضاع به همين نحو است. ايرانيها چندين ميليون فالوئر در صفحات اينستاگرام دارند و بسياري از اين صفحات در ظرف ۲۴ ساعت بيش از دو تا سه هزار كامنت به خود اختصاص ميدهند و حتي شاهد آن هستيم كه برخي اخبار در اين شبكه كه حتي جزو نخستينهاي شبكههاي اجتماعي نيست، بيش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار لايك ميخورد.