وتوي باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا، بازماندگان حادثه تروريستي 11 سپتامبر را از شكايت عليه عربستان سعودي بازداشت. وتوي اوباما بزرگ‌ترين رويارويي او با كنگره‌يي است كه با اكثريت آرا به دنبال پيگيري اين لايحه شكايت است.
به گزارش نيويورك تايمز، دوازدهمين وتوي اوباما قابل پيش‌بيني‌ترين وتوي او در طول رياست‌جمهوري‌اش بوده است. با اين حال مخالفان وتوي رييس‌جمهور قصد دارند، اين لايحه را هفته آينده بار ديگر به كنگره ببرند تا با قانون آراي اكثريت، وتوي او را باطل كنند. چنانچه كنگره موفق به لغو وتوي اوباما شود، اين نخستين بار در دوران رياست‌جمهوري اوباما خواهد بود كه وتوي اوباما در برابر راي كنگره ناكام مي‌ماند. سناتورهاي حامي اين طرح، دقايقي پس از اعلام كاخ سفيد مبني بر وتوي اين مصوبه، به رسانه‌هاي امريكايي گفتند كه «تقريبا مطمئن‌اند امضاي كافي براي لغو وتوي رييس‌جمهوري جمع خواهد شد.» در صورتي‌كه اوباما اقدامي نمي‌كرد، اين تصميم به عنوان قانون لازم‌الاجرا مي‌شد.
قانونگذاران امريكايي اوايل امسال پس از فشار گروه‌هاي حامي قربانيان حملات تروريستي 11سپتامبر 2001 به اتفاق آرا از لايحه «عدالت عليه حاميان اقدام تروريستي» حمايت كردند. اين لايحه به مصونيت كشورهاي خارجي از پيگرد حقوقي در ايالات متحده پايان مي‌دهد و در صورتي كه مشخص شود كشوري در يك حمله تروريستي در امريكا دست داشته است، اجازه مي‌دهد تا پيگردهاي مدني فدرال به جريان بيفتد. اين طرح را «چاك شومر» سناتور هم حزبي اوباما از نيويورك و «جان كورنين» سناتور جمهوري‌خواه از تگزاس تدوين كرده بودند و اكنون در صورتي كه دو سوم نمايندگان كنگره دوباره به تصويب آن راي دهند، آن وقت با ابطال وتوي رييس‌جمهوري، اين طرح به يك مصوبه قانوني تبديل خواهد شد.
باراك اوباما در پيام همراه وتوي خود نوشت: «عميقا با خانواده قربانيان حملات تروريستي 11سپتامبر همدردي مي‌كنم.» با اين حال او تاكيد كرده كه «چنين لايحه‌يي شديدا به منافع و امنيت ملي امريكا لطمه مي‌زند و موجب مي‌شود تا ائتلاف مهمي ضربه بخورد.» بنا بر ادعاي اوباما چنين لايحه‌يي نه از امريكايي‌ها در مقابل حملات تروريستي محافظت مي‌كند و نه اثرگذاري واكنش امريكا به چنين حملاتي را ارتقا مي‌دهد. اوباما پيش از اين اظهار كرده بود با حذف مصونيت مقامات دولت سعودي توسط اين لايحه ممكن است راه براي ساير كشورها جهت انجام اقدامي مشابه عليه امريكا باز شود.
چهار ماه پيش همزمان با فعاليت‌هاي كنگره براي پيشبرد اين لايحه عادل الجبير، وزير خارجه عربستان سعودي هشدار داد كه اين اقدام مي‌تواند باعث شود دولت او سرمايه‌هايش را از امريكا خارج كند؛ هر چند او بعدها كمي اين گفته خود را تعديل كرد. عربستان سعودي هر گونه دخالت در حملات سال ۲۰۰۱ به برج‌هاي دوقلوي مركز تجارت جهاني در نيويورك و ساختمان وزارت دفاع امريكا، پنتاگون در واشنگتن را رد مي‌كند. با وجود اين از ۱۹نفر اعضاي القاعده كه در آن حملات دست داشتند ۱۵نفر شهروند عربستان سعودي بودند و اين موضوع در 15 سال گذشته همواره نام عربستان را در كانون توجه بازماندگان اين حملات نگه داشته است.
لايحه‌اي له يا عليه منافع امريكا
در طول تاريخ كنگره امريكا تنها در ۱۰درصد موارد توانسته به اجماع لازم براي لغو وتو رييس‌جمهوري دست پيدا كند. اگر كنگره بتواند با اجماع آرا لايحه وتو رييس‌جمهور را لغو كند، قانوني شدن اين لايحه حكم جنگ جديد لفظي ميان جمهوري‌خواهان و دمكرات‌ها را پيدا خواهد كرد. اعضاي دولت اوباما در روزهاي اخير به شدت به اين لايحه كه از سوي اوباما وتو شده، حمله كرده‌اند. از نظر مقامات دولتي امريكا اين لايحه «وحشتناك» است و آينده امريكا را تهديد مي‌كند. اشتون كارتر، وزير دفاع امريكا يكي از همين افراد است كه معتقد است اين لايحه تماما به ضرر امريكا تمام خواهد شد. اين جملات تكرار اظهارات اخير ژنرال دانفورد، فرمانده ستاد ارتش امريكا و نمونه ديگري از سخنان اوباما عليه اين لايحه است.
مصونيت دولت‌ها در قوانين امريكا به خوبي رعايت مي‌شود و درحالي كه تئوري حمايت از تروريسم يك استثنا محسوب مي‌شود در عمل اين مساله تنها براي كشورهايي استفاده شده كه دولت فعلي از شكايت از آنها حمايت مي‌كرده است. گزارش امريكا از حوادث 11سپتامبر به ويژه گزارش 28صفحه‌يي مشهور جزيياتي از مشاركت مقامات سعودي ازجمله اعضاي خاندان سلطنتي را در حمايت از عاملان اين حملات نشان مي‌دهد.
افشاي مفاد بخش سري مربوط به دخالت عربستان در حادثه 11سپتامبر نشان داد با وجود اينكه دولت امريكا همواره تلاش كرده تا عربستان را به عنوان يك متحد استراتژيك واشنگتن در خاورميانه و خليج فارس قلمداد كند اما عملا رياض حداقل در حادثه 11سپتامبر با ارائه انواع كمك‌ها و خدمات به عاملان حملات 11سپتامبر به امريكا ضربه زده است. به ويژه اينكه در اين مساله پاي برخي شاهزادگان و مقامات ارشد سعودي نيز در ميان است.
در ميان اين فعاليت‌ها سران عربستان سعودي بيكار ننشستند و با استقرار و به كار بردن يك لابي مستقر در واشنگتن تلاش كردند تا اين لايحه را به هر ترتيب ممكن از دايره راي‌گيري خارج كنند. سناتور چاك شومر در واكنش به اين فعاليت‌ها گفت: «وتو رييس‌جمهور واقعا نااميدكننده بود. اگر سعودي‌ها واقعا معتقدند كه نقشي ندارند و بي‌گناه هستند بايد در مورد اين سنگ‌اندازي‌ها تجديد نظر كنند.» در اين ميان خانواده قربانيان حملات تروريستي 11سپتامبر اعلام كردند كه «وتو اوباما هيچ دليل قانع‌كننده‌يي نداشته و تنها موجب خشم بيشتر آنها شده است.»
درحالي كه كاخ سفيد تلاش كرده است محتواي گزارش محرمانه كنگره را درباره نقش عربستان «نه چندان مهم» جلوه دهد، منازعات هنوز بر سر اين موضوع كه امريكا تمايل دارد، همكاري سعودي‌ها با تروريسم جهاني را ناديده بگيرد تا بتواند از جنايتكاران دولت امريكا در مقابل فرآيندي مشابه حفاظت كند، ادامه دارد.
- روزنامه تعادل