نيمه‌های شب چهارشنبه 3 شهريور، توييتر وال‌استريت ژورنال خبري را انتشار داد كه شايد خيلي‌ها در انتظار آن بودند. در متن اين توييت آمده بود كه ايران به اعضاي اوپك در زمينه پيوستن به مذاكرات ايجاد سقف توليد براي نفت خام كه در ماه سپتامبر در الجزيره برگزار خواهد شد، اعلام آمادگي كرده است. نشستي كه نوعي جايگزين براي ديدار شكست‌خورده بزرگان توليد‌كننده نفت در دوحه قطر بر سر فريز نفتي به حساب مي‌آيد. زمزمه‌هاي اين نشست باعث ايجاد هشتگ «OOTT» در توييتر شد اما كساني كه سرنوشت نشست پيشين بزرگان نفتي درباره فريز را به ياد دارند، به‌طور قطع نمي‌توانند اين هشتگ را چندان جدي بگيرند.
به گزارش ایران‌جیب به نقل از تعادل، عربستان‌سعودي 30 فروردين امسال و در روزي كه بازي خوردني بزرگ براي روس‌هاي مكار به حساب مي‌آيد، عدم پيوست ايران به مذاكرات فريز نفتي را بهانه‌يي براي كنار كشيدن خود از اين طرح كرد. ايران اما در آن زمان اعلام كرده بود هرگاه ميزان توليد نفت خامش به زمان پيش از اعمال تحريم‌ها نزديك شود، به اين مذاكرات خواهد پيوست. حالا زمزمه‌هاي مذاكره اين‌بار در الجزيره بالا گرفته و انتشار اخبار در زمينه پيوستن ايران به اين مذاكرات بازار را با تكانه‌هايي مواجه كرده است. هر چند در اين ميان هستند كساني مانند وائل المهدي گزارشگر كهنه‌كار حوزه نفت و اوپك كه اعتقاد دارند همه اينها دود است و از كباب كاهش توليد كشورها خبري نيست. در اين بين بلومبرگ نيز در خبري به نقل از سخنگويي در وزارت نفت اعلام كرد كه بيژن زنگنه وزير نفت ايران هنوز تصميم قطعي خود را براي حضور يا عدم حضور در نشست الجزيره نگرفته است.
محسن قمصري مدير امور بين‌الملل وزارت نفت 3روز پيش اعلام كرده بود كه ايران هنوز 400هزار بشكه كمتر از زمان اعمال تحريم‌ها نفت خام توليد مي‌كند و شايد همين مساله را بتوان زمينه ترديد بيژن زنگنه وزير نفت ايران كه اكنون در جبهه قراردادهاي نفتي نيز در حال مبارزه بوده و برنامه سفر به عسلويه را نيز در پيش دارد، دانست.
وال‌استريت ژورنال اما در گزارش خود نوشت كه يكي از نمايندگان اوپك ادعا كرده است نامه اعلام آمادگي ايران براي پيوست به مذاكرات طرح فريز نفتي را مشاهده كرده است. اين نماينده اوپك در روز سه‌شنبه اعلام كرده كه محمد باركيندو دبيركل جديد اوپك كه مورد حمايت ايران نيز بود، در ماه آينده به تهران و قطر سفر خواهد كرد تا مذاكراتي را در زمينه طرح فريز نفتي با مسوولان نفتي اين كشورها داشته باشد. سفرهايي كه نخستين سفر رسمي باركيندو در قامت دبيركل اوپك، از زمان حضور او در اين منسب به حساب مي‌آيد.
وال‌استريت ژورنال در ادامه گزارش خود به اين مساله پرداخت كه ايران تاكنون به واسطه دور بودن از سقف توليد پيشين خود تمايلي به پيوستن به اين مذاكرات از خود نشان نداده بود.
سي‌ان‌بي‌سي اما از منظري متفاوت به اين مساله پرداخت. اين پايگاه خبري در گزارشي ادعا كرد كه منابع آگاه به سي‌ان‌بي‌سي گفته‌اند هر چند تهران هنوز درباره تلاش‌هاي جديد براي بالا بردن بهاي طلاي سياه، تصميم جدي نگرفته است اما درمورد رسيدن به دريچه و دركي مشترك با ديگر توليد‌كنندگان نفتي، تمايل زيادي دارد.
يك منبع آگاه پس از ديدار ائولوخيو دل پينو وزير نفت ونزوئلا از تهران كه در ادامه سفر او از عربستان صورت مي‌گرفت، به سي‌ان‌بي‌سي گفت كه در مجموع، ايران ترجيح مي‌دهد اوپك اقدام‌هاي بيشتري براي بالا بردن سطح قيمت‌ها انجام دهد و فقط به فريز توليد در سطوح ركوردوار كنوني بسنده نكند.
اكنون حدودا يك‌ماه و چند روز تا 5مهر ماه و زمان برگزاري اين نشست غيررسمي در الجزاير فرصت باقي است، يك ماهي كه خود مي‌تواند با داستان‌هاي پر كش و قوس پيوستن كشورها به اين مذاكرات بازار را با نوسان‌هايي مواجه كند. اما آيا اين نوسانات علاج درد طلاي سياه است؟
فريز در ظاهر؛ افزايش در باطن
درحالي كه حضور يا عدم حضور ايران در نشست دوم فريز نفتي هنوز در هاله‌يي از ابهام است، چيزي كه بدون ابهام و كاملا راسخ و سرسخت به نظر مي‌رسد، اعداد و ارقام توليد نفت خام كشورهاي عضو اوپك است. عراق به‌عنوان دومين توليد‌كننده نفت‌خام اوپك در سال‌هاي غيبت ايران، به‌تازگي 150هزار بشكه بر توليد نفت‌خام خود افزوده و بازار جهاني را با فشارهايي مضاعف مواجه كرده است. تلاش عراق در زمينه به‌نتيجه رساندن قرارداد براي اين ميزان افزايش نيز احتمالا با تعجيل ناشي از نشست دوم فريز نفتي همراه شده است، به اين معنا كه عراق تا زمان اين نشست به قدري بر توليد خود اضافه كند كه حتي باوجود خروجي مثبت اين ديدار، عراق سهم زيادي از كاهش توليد نبرد. مساله‌يي كه پايگاه خبري اويل پرايس نيز روز گذشته در گزارشي به آن پرداخته و افزايش توليد نفت‌خام عراق درست قبل از مذاكرات دوم فريز نفتي را معنا‌دار تلقي كرد.
در اين بين عربستان نيز طي دو سال گذشته حجم بسيار زيادي را بر توليد نفت خود افزوده است. طبق بررسي «تعادل» از گزارش‌هاي ماهانه سازمان كشورهاي صادركننده نفت‌خام، توليد نفت‌خام عربستان‌سعودي در ابتداي سال2014 و پيش از آغاز موج كاهشي قيمت نفت معادل 9ميليون و 624هزار بشكه بوده است درحالي كه طبق تازه‌ترين گزارش اين سازمان توليد نفت‌خام سعودي‌ها در ماه جولاي به 10ميليون و 477هزار بشكه رسيده است. درواقع درحالي كه عربستان به ظاهر صحبت از پيوستن به مذاكرات فريز مي‌كند، در باطن تمام تلاش خود را براي ايجاد فشار هر چه بيشتر بر قيمت‌ها و كسب سود صرفا براي خود داشته است. مساله‌يي كه با روح تاسيس و ايجاد سازمان اوپك در تضاد به حساب مي‌آيد.
در اين ميان و گذشته از كشورهايي مانند ونزوئلا كه به واسطه كاهش قيمت نفت‌خام هزينه‌هاي گزافي را متحمل شدند، چاله‌يي كه اوپكي‌ها در كنار روسيه سعي در كشاندن ايران به داخل آن دارند، مي‌تواند مانند تمام اثرات برجام بر افزايش توليد نفت خام ايران را خنثي كند.
اين درحالي است كه ايران پيش از وضع تحريم‌ها در سال2011 حدود 4ميليون بشكه توليد نفت داشت و عربستان از سطح توليد فعلي خود حدود 300هزار بشكه كمتر توليد مي‌كرد. در چنين وضعيتي پيوستن ايران به طرح فريز نفتي كه روسيه نيز به‌طور قطع در آن نقش خواهد داشت، مي‌تواند به ضرري بيشتر براي ايران در قياس با ديگر توليدكننده‌ها بدل شود.
در اين ميان، اگر ايران تاكنون در زمينه جذب سرمايه خارجي از طريق قراردادهاي نفتي موفق‌تر عمل كرده و حاشيه‌سازي‌هاي داخلي به واسطه آن صورت نمي‌گرفت، حجم توليد نفت‌خام ازسوي ايران به سطوح بالاتري مي‌رسيد و به همين واسطه دست ايران در مذاكرات بالاتر مي‌بود. اين درحالي است كه مخالفان اين نوع از قراردادها در ايران، با پنهان شدن در پشت شعار حفظ منافع ملي، دقيقا در خلاف جهت منافع ملي ايران حركت كردند.
شايد به‌واسطه همين وضعيت ايران است كه وال‌استريت ژورنال در گزارشي ديگر كه در زمينه طرح فريز نفتي منتشر كرده است، مي‌نويسد: «اغلب تحليلگران و ناظران معتقدند كه گرچه موقعيت ايران نسبت به نشست مشابه ميان كشورهاي عضو اوپك و كشورهاي همكار با اوپك بازتر شده است اما اين الحاق در بهترين حالت خود يك خيال و روياست.»
در اين بين بازار طلاي سياه نيز رمق خود را نسبت به اتفاق‌هاي پيراموني خود از دست داد و قيمت نفت خام براثر افزايش ذخاير نفت امريكا روز چهارشنبه كاهش يافت. اين درحالي است كه روز قبل از آن به‌دليل انتشار خبر الحاق ايران به فريز نفتي، قيمت‌ها افزايش يافته بود. قرارداد ماه اكتبر براي نفت جهاني برنت با 1.6درصد كاهش به 49.16دلار در هر بشكه كاهش يافت همزمان كه نفت WTI با 1.9درصد كاهش به 47.20دلار براي هر بشكه رسيد.
فاصله زياد ميان حرف تا عمل
تغييرات قيمتي روز سه‌شنبه در پي انتشار مقاله وال‌استريت ژورنال مبني بر موافقت ايران براي پيوستن به اجلاس كشورهاي عضو اوپك رخ داد. درحالي كه پيش‌بيني مي‌شد، با توليد 4.5ميليون بشكه‌يي موسسه نفت امريكا، مقدار كافي براي خنثي كردن اين افزايش قيمت را جبران كند و قيمت‌ها را به مقدار نامطلوب قبلي برگرداند.
ادوارد بل از تحليلگران بانك اماراتي ان‌بي‌دي معتقد است كه اين شرايط نشان‌دهنده لحظه‌يي بودن تكانه‌هاي بازار است. وي افزود: ما قبلا نيز اينجا بوده‌ايم اما از حرف تا عمل فاصله زيادي است. بل همچنين اظهار داشت: وضعيت اقتصادي ايران در حال حاضر به گونه‌يي است كه پيوستن ايران به كشورهاي فريز نفتي را به لحاظ سياسي سخت مي‌كند. خصوصا كه ايران با توليد روزانه 3.7ميليون بشكه نفت در روز در تلاش براي جذب مشتريان خارجي به صنعت نفتش است.
بسياري اعتقاد دارند اراده فعلي عربستان براي پيوستن به مذاكرات نفتي نه از خواست اين كشور براي كمك به سطح قيمت‌هاي جهاني، بلكه از عدم توانايي سعودي‌ها در زمينه توليد بيشتر از 10ميليون و 500هزار بشكه با قيمت‌هاي فعلي حكايت مي‌كند. سعودي‌ها حالا به‌دنبال اين هستند كه ديگر كشورها را قرباني اميال و زياده‌خواهي‌هاي خود كنند و شايد طرح فريز يكي از سهل‌الوصول‌ترين روش‌ها براي دستيابي به اين اميال باشد.
اطلاعات موسسه نفت امريكا مبني بر كاشه قيمت سبب تعديل در شور و شوق بازرگانان و مديران پولي شد اين درحالي است كه برخي ناظران معتقدند كه اطلاعات رسمي منتشر شده ازسوي سازمان اطلاعات انرژي به اندازه پيش‌بيني‌ها منفي نبوده است.