دعوای شهرداری و وزارت راه و شهرسازی بر سر تراکم‌فروشی یا به تعبیر عباس آخوندی، شهرفروشی، کماکان ادامه دارد. آنچه آخوندی از آن به عنوان «مدیریت سوداگرانه و پیشتازی سوداگران در توسعه شهرها» یاد می‌کند و به‌خاطر آن، او افسوس می‌خورد که مهندسان ما قدرت راهبری و قدرت عملی هدایت و توسعه شهرها در ایران را ندارند. او انتقاد می‌کند که بخش عمده‌ای از مدیریت شهری به دلیل کمبود منابع در اداره شهرها گرایش به شهرفروشی پیدا کرده و متأسفانه شهرفروشی در ایران به سیستم رایج تبدیل شده است.
وزیر مسکن، راه و شهرسازی در نوزدهمین اجلاس هیأت عمومی سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان با تأکید بر هم‌فکری جمعی در مروری بر ارزیابی مهندسی عنوان کرد: مهندسی در کشور ما نقاط قوت و ضعف‌هایی دارد که بررسی و ارزیابی آن باید در دستور کار جامعه مهندسی قرار بگیرد و دقیقا از همین زاویه است که باید مهندسان ورود کنند.
کلان‌شهرها جولان‌گاه سوداگری
به گزارش خبرگزاری‌ها، عضو کابینه دولت یازدهم گفت: درحال‌حاضر از زاویه توسعه شهری، کلان‌شهرهای ما جولان‌گاه سوداگری بسیار گسترده‌ای هستند و فکر نمی‌کنم ما مهندسان از آنچه تحت عنوان توسعه شهری در ایران در حال رخ‌دادن است، دفاع چندانی کنیم. آخوندی ادامه داد: مجموعه اتفاقاتی که در توسعه شهری و نظام ساخت‌وساز رخ می‌دهد، عمدتا توسط نظام سوداگری تجاری هدایت می‌شود. وی با طرح این پرسش که آیا ما می‌توانیم در شرایط فعلی از آنچه در کلان‌شهرهای بزرگ ایران رخ داده و فرسودگی و تخریب تدریجی محلات میانی شهرها را به دنبال داشته است، چشم‌پوشی کنیم، گفت: از مجموعه ساختمان‌های بدقواره‌ای که در گوشه‌گوشه شهرها در حال سربلندکردن است و فقدان روح ایرانی، فقدان رعایت حقوق شهروندی، نور و فقدان خدمات مختلف نشان می‌دهد شهرها درست مدیریت نشده‌اند. به‌همین‌دليل علاقه‌مندم با جامعه مهندسی در اجلاس نوزدهم صمیمانه صحبت کنم.
وزیر راه و شهرسازی افزود: مفهوم مهندسی و آنچه در محیط مصنوع ایجاد می‌شود، باید به مفهوم بهره‌وری و کارایی باشد و به اين معنا نفع خصوصی موجب محدودیت برای نفع عمومی و همچنین نفع عمومی موجب محدودیت برای منافع خصوصی نشود.
مهندسان از پاسخ‌گویی شانه خالی نکنند
آخوندی با اشاره به ساخت‌وساز بناهای بلند و ایجاد شرایط ناسالم شهری در تهران، مشهد و سایر کلان‌شهرها تصریح کرد: درحال‌حاضر در مشهد هزاران ساختمان بلند با عنوان نوسازی حرم مطهر رضوی ساخته شده‌اند اما به‌واقع نمی‌توان گفت آن ساخت‌وسازها محیطی مناسب و درخور شأن امام هشتم (ع) ایجاد کرده‌اند و اینها سؤالاتی است که جامعه مهندسی باید پاسخ دهد و نمی‌تواند از پاسخ‌دادن به آن شانه خالی کند. وی با اشاره به توجیه مهندسان مبنی بر توافق مالک با شهرداری تأکید کرد: اینکه مهندسان زیر بار توافقات خلاف قوانین موجود ساخت‌وساز بین مالکان و شهرداری می‌روند و مسئولیت کار خود را نمی‌پذیرند، از حیث اخلاق حرفهای، حق شهروندی و توسعه مهندسی در ایران پذيرفتني نیست.
مقاومت شهروندان در برابر تولید بدون افزایش رفاه
آخوندی ادامه داد: اگر آنچه تولید می‌شود، موجب افزایش رفاه مردم نشود شهروندان مقاومت می‌کنند و ما مهندسان باید متوجه مسئولیت اجتماعی حرفه مهندسی شویم و مسائل اخلاقی را تبیین کنیم و توسعه دهیم. امیدوارم مجلس، استانداری و ادارات کل به این مهم توجه کنند. وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه از ابتدای تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بحث منع مداخله افراد فاقد صلاحیت در امور مهندسی به عنوان بحث جدی مطرح بوده، تأکید کرد: جامعه مهندسی کشور پیگیر اجرای منع مداخله افراد فاقد صلاحیت در امور مهندسی باشد و تلاش کند تا بازار مهندسی به بازاری کاملا حرفهای و تخصصی تبدیل شود که در این راستا رعایت اصول اخلاق حرفهای و همچنین نظام کنترل ساختمان باید در دستور کار نهادهای مجری و نظارتی قرار گیرد. وی تأکید کرد: از ابتدای تدوین قانون نظام‌مهندسی ساختمان بر این باور بوده و هستم که این قانون پایه‌ای و اساسی‌ترین قانون نظام‌مهندسی در کشور است و نظام فنی-اجرائی باید از آن تبعیت کند؛ همچنین من همواره قبول داشتم هر کارفرمایی حق دارد الزامات ویژه‌ای بگذارد و دولت باید به عنوان کارفرما الزامات ویژه‌ای داشته باشد و آن الزامات ویژه به‌هیچ‌عنوان نباید فراتر از قانون باشد.
آخوندی ادامه داد: تشکیل شرکت و بنگاه‌های ساخت‌وساز باید منوط به اجازه قانون نظام‌مهندسی ساختمان باشد؛ مشکلی که درحال‌حاضر در جامعه وجود دارد این است که کارهای بزرگ‌مقیاس توسط بنگاه‌های بزرگ مهندسی عموما از بدو تأسیس از قانون نظام‌مهندسی تبعیت نکرده‌اند به اين معنا باید مهندسان بنگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ مهندسی از طریق سازمان نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال داشته باشند درحالی‌که بنگاه‌های بزرگ از مهندسان فاقد پروانه اشتغال از سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استفاده می‌کنند.
تلاش کردم جلوی شهرفروشی را بگیرم
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: از ابتدای شروع به کار خود در دولت یازدهم تلاش‌های فراوانی برای حفظ حقوق مهندسی و همچنین حفظ حقوق شهروندی انجام دادم تا جلوی شهرفروشی را بگیرم و اولین قدمی که برداشتم تشکیل گروه و تدوین آیین‌نامه کنترل ساختمان بود.
وی ادامه داد: آیین‌نامه کنترل ساختمان حرفهای روشنی دارد و می‌گوید هر ساختمان در ایران باید توسط مهندسان طراحی، نظارت و اجرا شود و هم‌زمان مهندسان نباید از مقررات شهرسازی و مقررات ساختمان تخلف کنند و مهندسان باید مسئولیت‌های طراحی خود را بپذیرند. آخوندی تأکید کرد: مهندسان در برابر کاری که برعهده می‌گیرند مسئولیت تام‌وتمام دارند و این مسئولیت مقید به قوانین و مقررات است. مشکل ما این است که مقررات شهرسازی عموما رعایت نمی‌شوند درحالی‌که همچنان که باید مقررات ملی ساختمان را رعایت کنیم باید مقررات شهرسازی هم‌زمان رعایت شود و مهندسان نباید زیر بار توافق اشتباه مالک با شهرداری بروند. وزیر راه و شهرسازی گفت: در بحث کنترل ساختمان، کاری که جامعه مهندسی کشور باید انجام دهد، اجرای کار حرفهای و تخصصی است که در اجرای کامل آن مسئولیت حقوقی شهروندان رعایت می‌شود. به این معنا در اجرای آیین‌نامه کنترل ساختمان من ِوزیر حق ندارم دستوری بدهم که خلاف مقررات باشد و جامعه مهندسی حق ندارد از مقررات به دلیل دستورات مقامات مختلف تخلف کند. جامعه مهندسی مسئولیت تمام‌وکمال دارد تا عین مقررات را اجرا کند. حرف روشن من این است که آیین‌نامه کنترل ساختمان را مورد ارزیابی قرار دهیم تا از این طریق بتوانیم فضای حرفهای و بازار مهندسی را دچار تحول کنیم.
آخوندی گفت: بزرگ‌ترین اقتصاددانان می‌گویند اقتصاد بدون سرمایه اجتماعی قابل‌توسعه نیست. اگر صاحب‌کار به منِ مهندس اعتماد نداشته باشد یعنی اینکه فاقد سرمایه اجتماعی است و در این صورت امکان توسعه مهندسی وجود ندارد به همین خاطر ما مهندسان موظف هستیم در جامعه اعتماد ایجاد کنیم. وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: تأکید من بر اجرای مقررات این است که اگر افرادی به هر دلیلی مقررات را زیر پا گذاشتند ما کمک کنیم تا از ادامه کار جلوگیری شود و تلاش کنیم تا در شورای انتظامی مورد بررسی ویژه قرار بگیرد زیرا در نهایت شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان باید وارد این مباحث شود. آخوندی با اشاره به اینکه توسعه مهندسی در کشور نیازمند رعایت مقررات است، افزود: اتفاقاتی که در شهرهای ایران رخ داده و آثار منفی آن نیز که شامل فرونشست، آتش‌سوزی، تخریب محیط‌زیست، آلودگی هوا، کمبود خدمات، ترافیک و مسائل دیگر است نشان می‌دهد که بی‌توجهی در گوشه‌گوشه ایران به‌ویژه در ۱۰ سال اخیر صدمات جبران‌ناپذیری را به شهرها وارد کرده است.
وی عنوان کرد: درحال‌حاضر در تهران حدود 2.2 میلیون واحد مسکونی وجود دارد و جمعیت تهران حدود ۹ میلیون نفر است و این آمار نشان‌دهنده برابری تقریبی واحد مسکونی با جمعیت است و به همین خاطر ظرفیت ساخت‌وساز بیشتر در کشور وجود ندارد.