روز گذشته محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت در خصوص ساماندهی تعطیلات توسط دولت گفت: تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه تا الان در دستور کار دولت نیست. درباره ساماندهی تعطیلات هم نظام اداری کمیسیون اجتماعی دولت اقداماتی انجام داد و یکی دو بار هم در جلسه هیات وزیران مطرح شد که قطعا اگر جمع‌بندی شود و قابلیت اجرایی داشته باشد اطلاع‌رسانی خواهد شد.
طرح اضافه کردن یک روز به تعطیلی آخر هفته مدت‌هاست که در محافل کارشناسی و همچنین محافل رسانه‌ای و سیاسی مطرح است. این طرح با قدمت چندین ساله البته هنوز تا به اینجا راه به جایی نبرده است و اگر چه بسیاری از کارشناسان و مسئولان کشور با در نظر گرفتن ملاحظاتی از آن حمایت می‌کنند اما هیچ نهادی تاکنون متولی ارائه رسمی و پیگیر به نتیجه رسیدن آن نشده است.
ضرورت اضافه شدن یک روز به تعطیلی آخر هفته از ابعاد مختلفی به لحاظ اقتصادی مورد توجه است. مدافعان معتقدند این طرح صرفه اقتصادی زیادی برای کشور دارد؛ هم از جنبه کاهش مصرف انرژی و کاهش استهلاک و همچنین افزایش بهره وری نیروی انسانی و هم از جنبه رونق برخی دیگر از بخش‌های کشور نظیر بخش گردشگری و در نتیجه افزایش رشد اقتصادی کشور.
در این زمینه محمدرضا خائف، عضو کمیسیون گردشگری اتاق تهران می‌گوید: «تعطیلات آخر هفته از یکسو با کاهش زمان‌های کار ، فرصتی برای تمدد روان کارکنان و شاغلان فراهم می‌آورد و از این طریق بهره‌وری را افزایش خواهد داد و همچنین مصرف انرژی و استهلاک در محیط‌های کار را کاهش می‌دهد؛ از سوی دیگر بخش‌های دیگر اقتصادی و وابسته به فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت نظیر گردشگری را فعال می‌کند و به نوعی دیگر باعث افزایش رشد اقتصادی خواهد شد.»
مطرح شدن دوباره اضافه شدن یک روز به تعطیلی آخر هفته
طرح اضافه شدن یک روز به تعطیلات آخر هفته بار دیگر در روزها و هفته‌های اخیر در سطح مجامع کارشناسی، اقتصادی و رسمی کشور مطرح شده و این بار اتاق بازرگانی ایران به عنوان پارلمان بخش خصوصی کشور پیگیری این طرح را در دستور کار خود قرار داده است. البته مطالعات کارشناسی آن در شورای اجتماعی وزارت کشور نیز در حال انجام است و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس و برخی نهادهای مطالعاتی دیگر نیز در این زمینه ورود کرده‌اند اما هیچ نهادی تاکنون مسئولیت طرح رسمی آن را برعهده نگرفته است.
ضرر هنگفت 4 روز قطع ارتباط با دنیا
هم اکنون در ایران روز جمعه به عنوان تعطیل رسمی و روز پنجشنبه هم به صورت نیمه تعطیل است. با توجه به اینکه در اکثر کشورهای دنیا روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل رسمی است، عملاً 4 روز ارتباطات اقتصادی و رسمی ایران با دنیا قطع است. این موضوع آسیب‌های اقتصادی زیادی برای ما به همراه دارد. به عنوان مثال در حالی که دفاتر اسناد رسمی در روزهای پنجشنبه به صورت پاره وقت فعال هستند شهرداری و سازمان‌های ثبت اسناد و املاک، امور مالیاتی و تأمین اجتماعی به عنوان دستگاه‌های مرتبط با آنان در پایتخت تعطیل هستند! یا در اکثر نهادهای رسمی و اجرایی کشور و همچنین مجموعه‌های اقتصادی عملاً به خاطر نصف بودن زمان کاری، مبادلات رسمی تجاری و اقتصادی انجام نمی‌شود و به روزهای دیگر موکول می‌شود.
تعطیلی شنبه یا پنجشنبه
از زمان مطرح شدن بحث افزودن به تعطیلات آخر هفته، همواره این بحث وجود داشته که در صورت لزوم، روز پنجشنبه باید تعطیل شود یا روز شنبه. استدلال اکثر کارشناسان بر این است که تعطیلی رسمی روز پنجشنبه به معنای تثبیت وجود دو روز تعطیل پنجشنبه و جمعه در ایران و همچنین شنبه و یکشنبه در خارج از ایران است و با تأیید و تصویب رسمی آن عملاً خود به خود قطع ارتباطات چهار روزه خود با دنیا را قبول کرده‌ایم. مدافعان طرح همچنین ضمن لحاظ کردن برخی دغدغه‌های مذهبی به کشورهای عربی و اسلامی اشاره می‌کنند که تعطیلات خود را به جمعه و شنبه تغییر داده‌اند. از آنجا که کشور ما دارای الگوهای فرهنگی مشترکی با کشورهای اسلامی و عربی است، در این زمینه می‌توان از تجربه آنها استفاده کرد. آخرین کشوری که تعطیلات آخر هفته خود را از پنجشنبه به شنبه تغییر داد، افغانستان بود.
رونق بخش گردشگری و رشد اقتصادی
کارشناسان معتقدند اضافه شدن یک روز به تعطیلات آخر هفته هم فرصت فراغت بیشتری را برای اقشار مختلف جامعه و در نتیجه افزایش بهره‌وری نیروی انسانی فراهم می کند و هم زمینه را برای افزایش سفرهای داخلی و در نتیجه رونق بخش گردشگری فراهم خواهد کرد. به تبع رونق بخش گردشگری ، زمینه برای افزایش رشد اقتصادی نیز فراهم خواهد شد. اسرافیل شفیعی‌زاده، استاد دانشگاه نبریکا اسپانیا در این خصوص می‌گوید: «تعطیلات دو روزه آخر هفته و حذف بی‌نظمی‌های موجود در تقویم تعطیلات کشور، امکان برنامه‌ریزی برای سفرهای کوتاه به مناطق اطراف شهرهای بزرگ را فراهم کرده و این اتفاق با ایجاد پیوندهای هرچه بیشتر جوامع شهری و روستایی سبب رشد مناطق کمتر توسعه‌یافته چه از بعد فرهنگی و چه از منظر اقتصادی می‌شود.»
ساماندهی تعطیلات مناسبتی
یکی از انتقاداتی که به لحاظ اقتصادی در این زمینه وجود دارد موضوع زیاد بودن تعطیلات مناسبتی در ایران است. ایران با ۲۷ روز تعطیل مناسبتی پس از سریلانکا دارای بیشترین تعداد روزهای تعطیل مناسبتی است. این در حالی است که تعداد تعطیلات مناسبتی در امریکا ۷ روز، برزیل ۸ روز، کانادا ۹ روز و آلمان و انگلیس ۹ روز است. منتقدان می‌گویند اضافه شدن یک روز به تعطیلات آخر هفته با وجود میزان زیاد تعطیلات مناسبتی ،چندان به نفع حرکت اقتصادی کشور نیست. با این حال مدافعان این طرح ضمن قبول چنین استدلالی مطرح می‌کنند که ساماندهی تعطیلات می‌بایست در چند مرحله صورت گیرد؛ در مرحله اول تعطیلی شنبه و در مراحل بعد ساماندهی تعطیلات مناسبتی. این حرکت تدریجی سبب می‌شود که آسیب‌ها و مخاطرات جانبی آن به حداقل کاهش یابد.
کارشناسان: باید بتدریج پیش رفت
اگر چه این طرح به لحاظ اقتصادی موافقان بسیاری دارد و فعالان اقتصادی و بخش خصوصی از آن به صورت فراگیری استقبال کرده‌اند اما به نظر می‌رسد که در وهله اول مقاومت‌های گسترده‌ای در این خصوص صورت گیرد و بسیاری از نهادهای مذهبی کشور با آن مخالفت کنند. در این زمینه حسین ساسانی عضو اتاق بازرگانی تهران در گفت‌و‌گویی تأکید می‌کند: «لزوم کاهش تعداد روزهای تعطیل به نفع افزایش یک روز تعطیل به آخر هفته، غیرقابل انکار اما در حال حاضر نشدنی است؛ چرا که با مقاومت‌های زیادی مواجه شده و عملاً مسأله ساماندهی تعطیلات با محوریت تعطیلی دو روز آخر هفته را به محاق خواهد برد.» وی پیشنهاد می‌دهد که بهتر است این پروژه در چند فاز انجام شود؛ فاز اول تصویب تعطیلی روز شنبه است و فاز بعدی تعدیل روزهای تعطیل رسمی، تنها در این‌صورت است که از حساسیت‌ها کاسته شده و این طرح عملی می‌شود. معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز چندی پیش اعلام کرد استانداری‌های کشور نیز بر سر تعطیلی دو روز آخر هفته اجماع نظر دارند. وی اما تصمیم‌گیری نهایی درمورد ساماندهی تعطیلات را مستلزم یک نگاه کلان دانست و گفت: «برای این موضوع، نهادهایی نظیر سازمان میراث فرهنگی، وزارت کشور، وزارت آموزش و پرورش و دیگر مجموعه‌های ذی‌صلاح، نشست‌هایی انجام داده و اسنادی تدوین کرده‌اند و حتی جمع‌بندی‌هایی صورت گرفته است اما این مهم باید با طی یک همکاری و مشارکت بین دستگاهی حاصل شود.»
