اگر از مبناهای مرغ همسایه غاز است، تاثیرهای منفی تحریم‌های چند سال گذشته بر شئون اقتصادی و اجتماعی کشور ازجمله بر صنعت هوایی، و همچنین برخی سابقه‌های ناامدیکننده‌ی ناشی از حمایت و مصرف تولید داخلی که بگدذریم، به‌دلایلی می‌توان یقین کرد که استفاده از هواپیمایی‌های داخلی برای گردشگران ایرانی در مسیرهای خارجی به‌صرفه و منطقی تر است.
چرا؟ یکی به این دلیل که پروازهای هواپیمایی‌های داخلی در قیاس با ایرلاین‌های خارجی، عموما ارزان‌تر بوده، هزینه‌ی سفر را برای مسافر ایرانی یا مسافر خارجی به مقصد ایران، کم‌تر می‌کند.
دیگر این‌که سر و کار داشتن با مهمان‌دارها و خدمه‌ی پرواز ایرانی، معمولا حس راحتی بیشتری برای مسافر ایرانی داشته، در صورت بروز برخی مشکلات در مقصد خارجی هم برقراری ارتباط با پرسنل ایرانی هواپیمایی‌ها، راحت‌تر است.
علاوه بر این، غذاهای سروشده در هواپیمایی‌های داخلی، طبعا با مزاج ایرانی سازگارتر بوده، احساس بهتری ایجاد می‌کند.
اما مهم‌ترین مشکل ایرلاین‌های خارجی برای گردشگران و مسافران ایرانی، توقف‌ها ترانزیتی بعضا جانکاهی است که علاوه بر دشواری‌های خاص خود و سرگردانی در فرودگاه‌ها، هزینه‌ی پرواز را هم معمولا به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
برای نمونه، به چند مورد جالب اما واقعی می‌پردازیم:
1- تصور کنید که به روسیه می‌خواهید سفر کنید. علاوه بر برخی ایرلان‌های روس، چند هواپیمایی داخلی هم به این مقصد، پروازهای بدون اتلاف وقت و کم‌هزینه‌تر دارند. این پروازها با بلیت بین یک میلیون و چهارصد و بعضا پایین‌تر تا یک میلیون و هفتصد هزار تومان ممکن است شما را به مقصد مسکو یا سنت‌پترزبورگ برسانند. با این حال، برخی مسافران، بویژه آن‌ها که در ماموریت‌های دولتی به سر می‌برند، هواپیمایی‌های امارات و قطر را انتخاب می‌کنند!
حال علاوه بر این‌که استفاده از این هواپیمایی‌ها در چنین مسیرهایی، عملا تصمیم و حرکت ملانصرالدینی است که شما از تهران تا دوبی یا دوحه بروید، بعد همین مسافت قابل توجه را بعد از چند ساعت توقف طی کنید، دوباره بیایید از بالای تهران به سمت مسکو عزیمت کنید.
ضمن آن‌که علاوه بر این‌که قیمت‌های بلیت هواپیمایی امارات از یک میلیون و نهصدهزار تومان به بالا و هواپیمایی قطر از دو میلیون و دویست هزارتومان به بالا برای شما آب می‌خورد، بعضا از زمان حرکت در فرودگاه امام تهران، سفر شما تا رسیدن به مقصد مسکو، بیش از 18 ساعت طول می‌کشد؛ چون فقط بیش از 11 ساعت توقف ترانزیتی در فرودگاه‌های دبی یا دوحه دارید.
2- از تهران به مقصد آستانه، پایتخت قزاقستان می‌خواهید سفر کنید. یکی از گزینه‌ها، استفاده از هواپیمایی روس ایرفلوت است. قیمت بلیت، حدود دو میلیون و پانصد هزارتومان می‌شود، ازفرودگاه امام تهران که حرکت می‌کنید، بیش از 27 ساعت طول می‌کشد تا به مقصد برسید، چون یک توقف 18 ساعته را در فرودگاه مسکو باید تحمل کنید.
گزینه‌های غیرمنطقی‌تری هم بویژه ازسوی ماشین‌های جست‌وجوگر خرید آنلاین به شما پیشنهاد می‌شود که که گاه قیمت بلیت را تا چند برابر برای پیشنهادهای همین مسیر تهران - آستانه تعیین می‌کند. گاهی مسیر تعریف شده، با هواپیمایی لوفت‌هانزا از تهران به مثلا فرانکفورت و از آن‌جه به آستانه است که تا حدود 6 میلیون تومان آب می‌خورد و بیش از 24 ساعت طول می‌کشد، گاهی هم مثلا هواپیمایی آل‌ایتالیا پیشنهاد می‌شود که شما را ابتدا به رُم ایتالیا، سپس به استانبول ترکیه می‌برد و از آن جا با استفاه از پروازهای آل‌ایتالیا یا ترکیش، شما را به آستانه می‌رساند که برای نمونه، 12 میلیون تومان قیمت بلیت پرواز تعریف می‌شود.
3- از تهران برای یک تور طبیعت‌گردی، به ویتنام در شرق آسیا می‌خواهید سفر کنید؛ یکی از پیشنهادها، ترکیش‌ایر است که با شما را به غرب می‌برد و پس از توقفی چندساعته، شما را به سمت شرق آسیا با یک توقف دیگر عازم می‌کند!
یکی از گزینه‌های پیشنهادی هم هواپیمایی قطر است که دو حالت اتفاق می‌افتد:
تا حدود 3 میلیون تومان هزینه‌ی بلیت پرداخت می‌کنید و 28 ساعت طول می‌کشد تا به هانوی، پایتخت ویتانم برسید؛ چون فقط یک توقف 8-7 ساعته در دوحه و سپس یک توقف 8-7 ساعته هم در بانکوک خواهید داشت که زمان پروازی تهران تا دوحه، دوحه تا بانکوک و بانکوک تا هانوی هم به آن اضافه می‌شود.
دیگر پیشنهاد، حدود 4 میلیون تومان آب می‌خورد و شما را از تهران به دوحه، بعد پس از یک توقف بالای 20 ساعته، شما را از دوحه به هو چی می‌نه می‌رساند. یا از ابوظبی به سنگاپور و سپس ویتنام می‌برد که چیزی حدود 33 ساعت به طول می‌انجامد.
با این حال، گردشگران ایرانی در استفاده از هواپیمایی‌های داخلی با رویکرد صرفه‌ی بیشتر، راحتی در سفر و حمایت از تولید ملی، تجربه‌هایی دارند که آن‌ها را در این زمینه نباید از نظر دور داشت. درواقع این واقعیت‌ها، زمانی ما را به استفاده از هواپیمایی‌های ایرانی ترقیب می‌کند که تعهد و احترام ناشی از ضعف هواپیمایی‌های بعضا دولتی و نیز شرایط ناشی از برخی انحصارها به اسم حمایت از تولید و خدمات داخلی، آزاردهنده نبوده، بلکه شرایط مطلوب‌تری را برای مسافران و گردشگران ایجاد کند؛ وگرنه با توجه به این‌که حق آزادی حقوق شهروندی را نمی‌توان گرفت، ممکن است که مشتریان ایرانی، سختی راه طولانی‌تر و هزینه‌ی بیشتر را به دلایلی، به جان بخرند و از هواپیمایی‌های خارجی استفاده کنند. ضمن آن‌که وجود داشتن یا نداشتن پروازهای روزانه در مسیرها هم یکی از دلیل‌های مؤثر بر این انتخاب‌هاست.
علیرضا بهرامی - روزنامه‌نگار