پدال- مدتی است که در برخی از رسانه‌های چاپی و نیز سایت‌های خبری، مطالب گوناگونی درباره مذاکره میان ایران‌خودرو و شرکت فیات – کرایسلر درج شده و می‌شود، گویا محور اصلی این مذاکرات درزمینهٔ مونتاژ جدیدترین نسخه فیات، یعنی تیپو، می‌باشد.
ریشه‌های فیات تیپو (TIPO) به سال 1988 میلادی باز می‌گردد، هنگامی که برای نخستین بار، هاچ‌بکی بدین نام پا به عرصه وجود نهاد، این مدل تا سال 1995 میلادی در مدار تولید بود. شاید مهم‌ترین ویژگی این مدل به مکان تولید آن مرتبط بود، مکانی که در آن دوران، از پیشرفته‌ترین و خودکارترین واحدهای صنعتی در دنیا به شمار می‌رفت. این واحد صنعتی که مجتمع عظیم کازینو (CASSINO) نام دارد، در ناحیه جنوبی استان رم ایتالیا واقع شده و تنها در سال 1992 میلادی، تعداد 409 عدد ربات صنعتی در آن مشغول به کار و 50 درصد از مونتاژ نهایی ” تیپو” را هم عهده‌دار بودند، رقمی که حتی در قیاس با زمانه فعلی نیز، بسی شگفت‌آور است. نکته جالب آنکه، تمامی این ربات‌ها هم ساخته بخش COMAU فیات بود. در حال حاضر، برخی از محصولات شرکت آلفارومئو من‌جمله جولیتا، در این واحد تولید می‌شوند. به خاطر دارم که در یک شرکت‌های معروف داخلی که نامش محفوظ باد! تعداد کل ربات‌های آماده‌به‌کار، کمتر از 20 دستگاه بود و گاهی مواقع نیمی از آن‌ها به دلیل نبود تعمیرکار تخصصی در داخل کشور، ماه‌های متمادی در حال خواب ناز و استراحت بودند. بگذریم!
اما نسل جدید تیپو، برخلاف اولی، سرزمین مادری خود را ترک گفته و این بار، به‌طور انحصاری فقط در کشور ترکیه و توسط شرکت توفاش آن به تولید می‌رسد. این خودرو که با نام‌های فیات اگیا (AGEA) در ترکیه و دوج نئون در مکزیک عرضه می‌شود، برای نخستین بار، در شهر استانبول رونمایی شد و فروش آن نیز در بازار این کشور از ماه اکتبر همان سال آغاز گردید. بدنه فیات تیپو/اگیا و یا دوج نئون، ابتدابه‌ساکن توسط مرکز طراحی فیات طراحی شد و سپس توسط شرکت توفاش ترکیه تکوین و توسعه یافت. ضمن اینکه، این خودرو بر مبنای پلت‌فرم جهانی فیات به نام SCCS PLATFORM ساخته می‌شود، این پلت‌فرم که با همکاری اپل از جنرال‌موتورز و کمپانی فیات ایتالیا تکوین یافته، در شرکت جنرال‌موتورز به نام GM GAMMA خوانده می‌شود و هم‌اکنون، در خودروهایی همچون شورولت سونیک و ترکس به کار می‌رود. از لحاظ ظاهری، فیات تیپو در سه گونه متفاوت از بدنه اعم از سدان، هاچ‌بک و استیشن واگن به تولید می‌رسد.
در حال حاضر، فیات تیپو/اگیا با چند پیشرانه متفاوت بنزینی و دیزلی به بازار عرضه می‌شود. پیشرانه‌های بنزینی این خودرو، شامل نسخه 1.4 لیتری با توانی معادل 95 اسب بخار، نسخه 1.4 لیتری توربو با سوخت دوگانه‌سوز (بنزین و CNG) با توانی معادل 120 اسب بخار،1.6 لیتری دوگانه‌سوز (بنزین و اتانول) با توان معادل 110 اسب بخار و نیز 1.3 و 1.6 لیتری توربو دیزل با توان‌هایی به ترتیب معادل 95 و 120 اسب بخار است. به لحاظ سیستم انتقال قدرت، این خودرو با گزینه‌های متفاوتی از گیربکس، ازجمله 5 و 6 سرعته دستی و نیز 6 سرعته اتوماتیک و 6 سرعته اتوماتیک مجهز به سیستم کلاچ دوبل، عرضه می‌شود.
چندی پیش، سایت «AUTOEXPRESS» بریتانیا نسخه‌ای دیزلی از این خودرو مورد تست و بررسی خود قرار دارد که در سطور ذیل برگردان متنش را مرور می‌کنید.
نخستین رانندگی با یک سدان اقتصادی، خودرویی که در زمان ورود به نمایشگاه‌های بریتانیا می‌تواند سد راه اشکودا رپید گردد.
داوری کل
امتیاز این خودرو: 3 از 5
هاچ‌بک خانوادگی ” قیمت‌شکنی” که فیات عرضه می‌کند، بزرگ‌ترین ضربه را از این لحاظ به رقبای خود در زمین بازی‌شان خواهد زد.تیپو در جایی موفق شد که مدل براوو نتوانست. تنها همین بس که این خودرو از رانندگی متوسطی برخوردار و کیفیت کابین آن عالی نیست، ولی در عوض، از نمای ظاهری خوبی بهره می‌برد و از فضای داخلی جاداری هم برخوردار است، ضمن اینکه با قیمت‌های فوق‌العاده پایینی استارت می‌خورد که به نظر می‌آید که ارزش پرداخت مناسبی را واجد باشد. با این حال، برای قضاوت قطعی دراین‌باره تا حضور مدل هاچ‌بک آن در بازار منتظر می‌مانیم.
فیات در چند سال گذشته، موفقیت بزرگی را با ارائه خودروهای رده کوچک خود در بازار اروپا کسب نمود، به‌ویژه مدل شهری 500 که از چند سال پیش تاکنون بین فروشندگان بریتانیایی دست‌به‌دست می‌شود؛ اما کلاس‌های بزرگتر آن من‌جمله خودروهای سگمنت C ثابت نمودند که مهره سخت‌تری جهت شکست خوردن در بازار هستند.
در گذشته، برند ایتالیایی (فیات) دو مدل را به بازار عرضه نمود، براوو و پس از آن استیلو، دو خودرویی که سعی نمودند که ضربات متعددی را به نزدیکی جایگاه لیدرهای این کلاس، من‌جمله فورد فوکوس وارد نمایند. پس از آن، فیات قصد نمود که دفتر برندی همچون داچیا را ورق زند و در این مورد تنها چنین می‌توان گفت ” اگر نمی‌توانید آن‌ها را شکست دهید، به قیمت پایین‌تری از آن‌ها بفروشید” و بدین‌سان بود که خودروی باارزشی (ارزش محوری) همچون تیپو، به‌تازگی روانه بازار گردید.
نام تیپو، برای آخرین بار، در اوایل دهه نود میلادی، بر روی مدل هاچ‌بک خانوادگی جعبه‌ای شکل فیات مشاهده شد؛ اما در واقع، برای نخستین بار، این نام یک قرن پیش توسط این برند به کار می‌رفت. در مقابل، در برخی از بازارها، ازجمله ترکیه که این خودرو در آن ساخته می‌شود، شما نشان “AEGEA” را بر پشت آن خواهید یافت. در بریتانیا نیز همچون مابقی اروپا، از نام تیپو استفاده خواهد شد اما نه برای سدان چهار دربی که در تصویر ملاحظه می‌کنید.
ما تنها مدل‌های 5 درب هاچ‌بک و نیز استیشن تیپو را در بازار بریتانیا خواهیم یافت(هر دو مدل در نمایشگاه خودروی ژنو سال 2016 به نمایش درآمدند) و بازار سدان کوچک هم در اینجا نقش حاشیه‌ای را ایفاء خواهد کرد. البته بازارهای دیگر، حق انتخاب هر سه گزینه از بدنه را خواهند داشت. بنا به گفته مدیران فیات، خودروهای فرمان – چپ تیپو در میانه سال 2016 میلادی، روانه بازار خواهند شد، ولی تبدیل آن به نسخه‌ای با فرمان – راست با تأخیر توأم خواهد بود و این بدان معناست که تا ماه سپتامبر سال 2016 میلادی هم قادر به رانندگی با نسخه‌ای از آن نخواهیم بود.
فیات تیپو از همان آغاز، به هیئت یک خودروی سدان طراحی شد و این امر درست برخلاف بسیاری از رقبای آن است که در ابتدا به‌صورت مدلی هاچ‌بک ماهیت وجودی یافته و سپس به اشکال متفاوتی از بدنه مبدل شدند. شواهد هم گویای وجود تناسبات ماهرانه‌ای در بدنه این خودروست و آن‌طور که به ما گفته شد، انتظار می‌رود که نسخه هاچ‌بک و استیشن تیپو نیز از ناحیه درب عقب به سمت جلو، از طراحی یکسانی با نسخه سدان برخوردار باشند. برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تغییرات بین اشکال بدنه در حداقل آن خواهد بود؛ و فیات مشتاق است که به این نکته اشاره کند که تیپو از لحاظ طراحی یک اثر هنری است و نه یک مدل شلوغ و درهم‌وبرهم.
نمای ظاهری خودروهایی همچون اشکودا رپید، اشاره و رجوعی به رقبای اصلی خود دارد. با این حال، قطعاً تیپو از نمای ظاهری بهتری برخوردار است که این امر را تا حدی مدیون نمای جذاب و گیرای ناحیه جلو و نیز، خطوط متمایز و تیز چراغ‌های عقب خود است. بهای این خودرو با یک رقم پایین و جذابی معادل 12/500 یورو در ایتالیا استارت می‌خورد، اما ارقام مربوط به بازار بریتانیا هنوز منتظر تأیید هستند. با این حال، مدیران فیات این اطمینان را به ما داده‌اند که این خودرو به لحاظ قیمت ” شگفتی بازار” خواهد بود.
توضیح:
در حال حاضر، طبق مندرجات وب‌سایت شرکت فیات، قیمت نسخه سدان این خودرو از 14,500 یورو و نسخه استیشن آن از 12,750 یورو استارت می‌خورد.
گرچه نمای ظاهری تیپو، تمهیدات صرفه‌جویانه‌ای را که در آن به کار رفته، فاش و آشکار نمی‌سازد؛ اما داخل کابین آن جایی است که این امر تا اندازه‌ای در آن هویدا می‌شود. فرمان و برخی کلیدها، از فیات 500 به عاریت گرفته شده و کیفیتشان نیز در حد رضایت‌بخشی احساس می‌شود، اما در بخش پایینی داشبورد و درب‌ها، شما پلاستیک‌های سخت و زبری را می‌یابید و نیز شاهد حضور بافتی ناخوشایند که حسی از ارزانی را القاء می‌کند، خواهید بود. با این وجود، این خودرو از تجهیزات خوبی بهره می‌برد و تمامی مدل‌های آن از سیستم تهویه مطبوع، کروز کنترل، صفحه نمایش لمسی 5 اینچی (Uconnect) و نیز اتصالات بلوتوث بهره می‌برند. مشخصات خودروهای وارده به بازار بریتانیا نیز احتمالاً مشابه این خواهد بود.
ضمن اینکه، شما فضای زیادی را هم در این کابین دریافت خواهید نمود. با طولی معادل 4530 میلی‌متر، این خودرو 275 میلی‌متر بلندتر از فولکس‌واگن گلف است و فضای پای وسیعی هم برای سرنشینان عقب آن وجود دارد. با آنکه سقف شیب‌دار این خودرو، اندکی از فضای سر را تحلیل برده است ولی کماکان فضا برای جاگیری سهل و آسان دو سرنشین با قامتی بیش از 6 فوت (اندکی بیش از 180 سانتی‌متر) در پشت سر راننده وجود دارد. همان‌گونه که از یک خودروی سدان انتظار می‌رود، صندوق عقب آن دارای ظرفیت شایان توجهی به میزان 520 لیتر است، گرچه در هنگام تبدیل این خودرو به نسخه هاچ‌بک، کمی از این حجم کاسته خواهد شد.
خودروی مورد تست‌مان، از همان پیشرانه نام‌آشنای 1.6 لیتری مولتی جت بهره می‌برد، پیشرانه‌ای که توان خروجی آن معادل 118 اسب بخار است. در عین حال، یک گزینه 1.3 لیتری دیزلی هم با توانی معادل 94 اسب بخار هم موجود است که میزان گاز خروجی آن معادل 98 G/KM است. گو اینکه پیشرانه‌های تنفس طبیعی 1.4 و 1.6 لیتری بنزینی هم عرضه خواهند شد، اما در این میان، پیشرانه توربو مولتی ایر در این خودرو نصب نخواهد شد زیرا از لحاظ مهندسی به نظر می‌آید که انجام چنین عملی برای این سگمنت از بازار بی‌فایده است. برای نشان دادن شواهدی از صرفه‌جویی در هزینه‌ها در این خودرو، می‌توان به مکانیزم سیستم تعلیق عقب آن اشاره داشت که تنها از یک محور پیچشی ساده بهره می‌برد.
بر روی جاده، این امری واضح است که تیپو با ذهنیت یک خودروی نرم تکوین یافته است اما در عین حال، در پردست‌اندازترین جاده‌های شهر تورین، شاهد برخی صداها از سیستم تعلیق آن بوده‌ایم؛ اما دستکم، در این عرصه هم به حد کافی خوب ظاهر شد. با این خودرو به سرعت وارد یک پیچ شدیم و میزان بادی رول (تکان بدنه) در آن در حد قابل‌ملاحظه‌ای بود. با آنکه فرمان آن سبک است ولی از فقدان حس کافی رنج می‌برد. در نهایت می‌توان گفت که این خودرو از دینامیک رانندگی خوبی برخوردار است، ولی نه در حد و اندازه‌های فورد فوکوس.
پیشرانه 1.6 لیتری دیزلی این خودرو، نسخه‌ای رضایت‌بخش است. با وجود آنکه، به میزان قابل توجهی تأخیر (شتاب) در دنده‌های پایین آن مشاهده می‌شود، اما زمانی که دور موتور از رقم 3000 بالاتر می‌رود، خودرو کاملاً رام و تحت اختیار است و در عین حال، از کشش خوبی هم بهره می‌برد. در این میان، میزان خروجی گاز دی اکسید کربن (CO2) در این خودرو معادل 110 G/KM است که از این لحاظ، به سهولت مغلوب خودروی فورد فوکوس 1.5 TDCI 120 می‌شود.
توضیح: فروش انواع نسخه‌های فیات تیپو از ماه سپتامبر 2016 میلادی (مهرماه سال جاری) در بازار بریتانیا آغاز خواهد شد.
مشخصات فنی فیات تیپو
نسخه 1.6 لیتری دیزلی
حجم موتور: 1598 سی‌سی
توان: 118 اسب بخار در 3750 دور در دقیقه
گشتاور: 320 نیوتن‌متر در 1750 دور در دقیقه
شتاب صفر تا صد: 9.7 ثانیه
حداکثر سرعت: 199 کیلومتر بر ساعت
پیشرانه 1.6 لیتری بنزینی
حجم موتور: 1598 سی‌سی
توان: 110 اسب بخار در 5500 دور در دقیقه
گشتاور: 152 نیوتن‌متر در 4500 دور در دقیقه
شتاب صفر تا صد: 11.2 ثانیه
حداکثر سرعت: 192 کیلومتر بر ساعت
سیستم فنربندی جلو: مستقل، مک‌فرسون استرات، فنرهای مارپیچی
سیستم فنربندی عقب: نیمه‌مستقل، محور پیچشی، فنرهای مارپیچی
نوع کالیپرهای ترمز جلو و عقب: دیسکی
نوع گیربکس‌های مورد استفاده: 5 و 6 سرعته دستی – 6 سرعته اتوماتیک
شعاع چرخش خودرو: 11 متر
ضریب آئرودینامیک بدنه: 0.29
ابعاد
طول/عرض/ارتفاع: 4532/1792/1497 میلی‌متر
فاصله بین دو محور: 2636 میلی‌متر
وزن خالص: 1270 کیلوگرم (1.6 لیتری دیزلی) – 1205 کیلوگرم (1.6 لیتری بنزینی)
اندازه تایرهای جلو و عقب: 205/65 R 15 (1.6 لیتری بنزینی)
گنجایش صندوق عقب: 520 لیتر
ظرفیت باک بنزین: 45 لیتر
ایمنی
6 عدد کیسه هوای ایمنی (راننده، سرنشین جلو، جانبی و پرده‌ای)
سیستم ضد بلوکه ترمز (ABS)
سیستم توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD)
سیستم کمکی ترمز (BA)
سیستم کنترل پایداری (ESC)
سیستم کنترل ایستایی در تپه و سراشیبی (HILL START ASSIST)
سیستم کنترل لغزش (TRACTION CONTROL)
سیستم ISOFIX برای صندلی کودک
و…
تجهیزات رفاهی (مدل فول)
آینه‌های جانبی برقی به همراه گرم‌کن
صفحه نمایشگر لمسی به سایز 5 اینچ
فرمان الکتریکی حساس به سرعت
نمایشگر فشار باد لاستیک (TPMS)
سیستم تهویه مطبوع تمام اتوماتیک
نمایشگر 3.5 اینچی TFT برای پنل ابزارها
سیستم تثبیت‌کننده سرعت (کروز کنترل)
استراحتگاه دست برای سرنشینان جلو
استراحتگاه دست برای سرنشینان عقب به همراه جالیوانی
آینه داخلی دید عقب از جنس الکتروکرومیک
حسگر باران (در برف‌پاک‌کن‌ها)
روشن و خاموش شدن اتوماتیک چراغ‌های جلو
دستگیره‌های بیرونی درب از جنس کروم
فرمان چندمنظوره
سیستم اطلاعات – سرگرمی Uconnect با قابلیت پخش MP3 + پورت USB،AUX و اتصالات بلوتوث
مه‌شکن‌های جلو و عقب
رینگ‌های آلومینیمی
و…
قیمت
در ایتالیا: 12,750 یورو (نسخه هاچ‌بک) و 14,500 یورو (نسخه سدان)