يك ماه است كه قيمت نفت روند صعودي را تجربه كرده است. اين صعود و افزايش قيمت تبديل به محل نزاعي بين كارشناسان شده است. عده‌يي آن را نشانه بهبود بازار و عده‌يي آن را موقتي و ناشي از طرح فريز نفتي عربستان و روسيه مي‌دانند كه به زودي اثر خود را از دست خواهد داد.
آرتور برمن ازجمله اين كارشناسان است. برمن كارشناس برجسته انرژي و تحليلگر CBS، CNBC، CNN پلاتس و بلومبرگ معتقد است به محض اينكه بازار ماهيت پوچ طرح فريز نفتي اوپك به علاوه روسيه را درك كند، قيمت‌هاي نفت مجددا به 30دلار باز خواهد گشت. بازگشت به حقيقت تلخ مازاد عرضه در بازار و ضعف اقتصاد جهاني ممكن است قيمت‌هاي نفت را به سوي 20دلار هل بدهد. در جريان برگزاري كنفرانس iHS CERAWeek در ماه گذشته در هيوستون امريكا علي‌النعيمي، وزير نفت عربستان‌سعودي اعلام كرد كه نبايد وقت خود را براي كنكاش در كاهش قيمت نفت هدر دهيم و صراحتا تاكيد كرد كه اين اتفاق نخواهد افتاد.
به گزارش تعادل، هر چند برمن طرح فريز نفتي عربستان و روسيه را يك تئائر بي‌معني مي‌خواند اما به هر حال اين طرح سبب شده كه قيمت نفت سبد مرجع اوپك حدود 37درصد رشد داشته و از 26دلار در ميانه فوريه به بيش از 35دلار در روز گذشته برسد. هر چند اين افزايش قيمت به معناي درآمد زياد براي عربستان و روسيه است اما هيچ تاثيري بر مازاد عرضه بازار نخواهد داشت. اما مشكل در اينجاست كه هيچ يك از دو كشور عربستان‌سعودي و روسيه افزايش آنچناني در توليد خود از زمان افت قيمت در سال 2014 نداشته‌اند. عربستان در ژانويه سال جديد تنها 110هزار بشكه و روسيه نيز تنها 50 هزار بشكه بيشتر از ژانويه 2014 توليد كرده‌اند. در واقع مساله اينجاست كه اين دو كشور توان افزايش بيش از اين مقدار توليد را نيز ندارند. پس طرح فريز توليد نفت از سوي اين دو كشور بيش از اينكه براي بازار مفيد باشد «احمق» فرض‌كردن مردم است.
در مقابل امريكا و كانادا در كنار هم يك ميليون و 900 هزار بشكه بيشتر از ژانويه 2014 توليد كرده‌اند. عراق نيز كشوري است كه در دو سال گذشته توليد خود را يك ميليون و 700هزار بشكه افزايش داده است. ايران نيز اين ظرفيت را دارد كه در سال 2016 يك ميليون بشكه به توليد خود اضافه كند.
تاثير ذخاير امريكا روي قيمت نفت
امريكا به تنهايي كشوري است كه درحال حاضر بيش از 520 ميليون بشكه ذخيره نفتي در انبارهاي خود دارد. اين رقم به شكل بي‌سابقه‌يي بيشتر از زمان مشابه سال گذشته است. ذخاير نفت امريكا در فوريه 2015 حدود 74ميليون بشكه كمتر از ذخاير حال حاضر بوده و ميانگين ذخاير امريكا از سال 2010 تا سال 2014 نيز 162ميليون بشكه كمتر بوده است. بنابراين زماني كه نفت موجود در انبارهاي امريكا از 80درصد ظرفيت خود تجاوز مي‌كند، پيش‌بيني سقوط قيمت كار آساني است. برمن در مقاله‌يي كه در وب‌سايت خود منتشر كرده معتقد است، قيمت‌هاي جهاني نفت در شهر كوشينگ در ايالت اوكلاهاما مشخص مي‌شود. زيرا اين شهر محل تعيين قيمت نفت WTI به عنوان بيشترين نفت معامله شده در بازارهاي آتي است. درحال حاضر ذخيره جاري در انبارهاي شهر كوشينگ 91درصد ظرفيت خود را تشكيل مي‌دهد و ديگر انبارهاي امريكا نيز بالاي 80درصد پر از نفت هستند.
اين كارشناس معتقد است تا زماني كه حجم انبارهاي امريكا پر از نفت است، افزايش پايدار قيمت را نخواهيم داشت و اين موضوع تا زماني كه توليد نفت امريكا تا يك ميليون بشكه كاهش نيابد، اتفاق نخواهد افتاد.
نگاه خوش‌بينانه به بازار
در ماه‌هاي گذشته همه درحال سخن گفتن از مرگ نفت خام بودند. اما در روزهاي آغازين ماه فوريه و در سراشيبي قيمت نفت بودند كساني مانند«اندي هال» و ديگر كارشناسان شركت Value Walk كه از پيش‌بيني خود براي بالا رفتن قيمت نفت در ماه‌هاي آينده خبر دادند. درحالي كه در آن روزها قيمت نفت WTI و برنت به 30دلار رسيده بود اين روزها و با بالا رفتن قيمت نفت به نظر مي‌رسد كه شاهد دنياي متفاوتي خواهيم بود.
تحليلگران شركت سوييسي Credit Suisse ارائه دهنده خدمات مالي پيش‌بيني مي‌كنند كه احتمال رسيدن قيمت نفت‌خام به 50دلار تا پايان ماه مه وجود دارد. تحليلگران اين شركت به اين نكته اشاره مي‌كنند كه در ماه فوريه وضعيت تمام نفت‌هاي اصلي رو به بهبودي بوده و در تمام بخش‌هاي زنجيره توليد نشانه‌هاي فشار درحال ازدياد بوده است. فراتر از اين توجه به اين نكته كه جهان حركتي به سمت بحران‌هاي اقتصادي ندارد سبب مي‌شود كه تقاضا براي نفت كماكان قابل توجه باقي بماند.
البته با وجود روند رو به بهبود قيمت‌هاي نفت، كارشناسان اين شركت بارها در گزارش خود تاكيد مي‌كنند كه منظور آنها اين نيست كه قيمت‌هاي فعلي نقطه كمينه قيمت‌هاي نفت باشد. در عوض آنها فقط به دنبال طرح اين موضوع هستند كه درحال حاضر روند قيمت نفت رو به بالاست و اكنون زمان خريد نفت است. به اصطلاح درحال حاضر در بازار ريسك وجود ندارد بلكه ريسك به بالا(Upside Risk) و نااطميناني‌مثبت وجود دارد. يعني در اين حالت نرخ بازگشت سرمايه مثبت خواهد بود و سرمايه‌گذاري در چنين شرايطي سودآور است.
اغلب تحليلگراني كه حوزه نفت را تحت پوشش خود دارند بر اين باورند كه تعادل عرضه و تقاضاي جهاني نفت در نيمه دوم سال 2016 اتفاق خواهد افتاد. كمتر كسي توقع دارد مازاد عرضه نفت در يكي دو ماه آينده از بين برود. در نتيجه عده انگشت‌شماري هستند كه پيش‌بيني مي‌كنند به زودي شاهد بازگشت قيمت نفت به 50 دلار در هر بشكه باشند.
با وجود اين، داده‌هاي طرف تقاضا نشان‌دهنده بهبود وضعيت است. داده‌هاي اخير اقتصاد امريكا احتمال دچار شدن اين كشور به يك بحران اقتصادي را كاهش مي‌دهد. داده‌هاي هفتگي اقتصاد امريكا نشان مي‌دهد كه تقاضاي نفت اين كشور در وضعيت قابل قبولي است، چراكه تقاضاي بنزين درحال افزايش است. برخلاف پيش‌بيني‌هايي كه در انتهاي سال 2015 شده بود، داده‌هاي مصرف هفتگي بنزين ايالات متحده نشان دهنده رشدي بسيار قوي در ماه فوريه است. همچنين گروه محققان شركت Credit Suisse كه اقتصاد چين را زير نظر دارند معتقدند كه ريسك سقوط آزاد اقتصاد چين بسيار كاهش يافته است.
در بخش عرضه نيز گروه محققان«بازار سهام» اين شركت سوييسي بر اين باورند كه بسياري از مشاهده‌كنندگان دچار اين خطا شده‌اند كه ماشين توليد نفت‌خام روي خشكي امريكا را منعطف و ارتجاعي دانسته‌اند. درست است كه توليد نفت‌خام امريكا در سال گذشته به طور خارق‌العاده‌يي بالا و فراي انتظارها بود اما اين نكته نيز درست است كه آن روند قوي رشد توليد تغيير جهت داده است. براساس داده‌هاي EIA توليد نفت خام در خشكي امريكا از ماه مارس تا دسامبر 2015 حدود 600 هزار بشكه در روز كاهش داشته و تقريبا مي‌توان گفت كه تمامي سرمايه‌گذاران هزينه‌هاي سرمايه‌يي خود را كاهش داده‌اند. براساس پيش‌بيني‌هاي كارشناسان Credit Suisse توليد نفت خام امريكا در خشكي در سال جاري بيش از 600 هزار بشكه ديگر در روز نيز كاهش يابد.
اين مساله در واقع ارتباط مستقيمي با همان نكته‌يي كه برمن در تحليل‌هاي خود اشاره مي‌كند، دارد. برمن اظهار مي‌كند تا زماني كه توليد نفت خام امريكا تا يك ميليون بشكه در روز كاهش نيابد شاهد افزايش پايدار قيمت‌هاي نفت نخواهيم بود و اين پيش‌بيني در صورت صحت تاييدي بر صحبت‌هاي آرتور برمن است.
توليدكنندگان بزرگ نيز درحال حاضر مشغول گفت‌وگو بر سر اين موضوع هستند كه چه چيزي ارزش توافق و معامله كردن دارد. ممكن است سعودي‌ها، روسي‌ها، عراقي‌ها و ايراني‌ها با يكديگر هم‌عقيده نباشند اما همه آنها به اين نتيجه رسيده‌اند كه اين جنگ بر سر توليد مي‌تواند به پايان برسد.
ايران؛ كم‌خطر براي قيمت‌ها
بازگشت ايران به بازار بسيار كم‌اثر‌تر از آن چيزي است كه همه از آن مي‌ترسند. صادرات ايران در ماه فوريه به طور ميانگين 500 هزار بشكه در روز افزايش يافته و به يك ميليون و پانصد هزار بشكه رسيده است. به عبارت ديگر ايران به بازار بازگشته اما قيمت‌ها واكنشي نسبت به آن نداشته است. نه تنها بازگشت ايران به بازار سبب كاهش قيمت نشده بلكه در خلال افزايش صادارات ايران قيمت‌هاي نفت روند صعودي به خود گرفته است.
اين مساله نشان دهنده اين است كه با وجود سهم فعلي نفت ايران از بازارهاي بين‌المللي در مقايسه با توليدكنندگاني مانند عربستان، روسيه و امريكا تغيير در توليدات اين كشور سيگنال قابل توجهي را به بازار ارائه نمي‌كند. در واقع روزهاي پساتحريم نشان داد كه نگاه بازار بيش از آنكه به تصميم نفتي تهران براي افزايش توليد نفت باشد، به تصميم رياض، مسكو و واشنگتن دوخته شده است.
