در روزي كه قيمت نفت به پايين‌ترين حد خودش در 13 سال اخير رسيد، نخستين وزارتخانه پولساز ايران شاهد بازديد سر زده معاون اول رييس‌جمهور بود. اسحاق جهانگيري كه پيش از اين در روزهاي نخست دي‌ماه به وزارت نيرو رفته بود صبح روز گذشته و در حالي راهي وزارت نفت شد كه لبخندي از بابت لغو تحريم‌ها بر لبان ساكنان ساختمان بلندمرتبه‌اي كه از ميانه‌هاي پل حافظ تا ابتداي طالقاني را در خود جاي داده است، نقش بسته بود. جهانگيري ديروز حرف‌هاي مهمي زد. در حالي در ساختمان وزارت نفت و در جمع مديران اين وزارتخانه از زنگنه دفاع كرد كه اشاره‌اي داشت به هجمه‌هاي برخي به وي بابت انعقاد قرارداد گازي در دوران قبلي وزارتش.
به گزارش اعتماد، جهانگيري نقبي نيز به اقدامات بابك زنجاني زد و وقتي از فرصت سوزي‌ها در پارس جنوبي سخن گفت، زنگنه و معاونانش به تاسف سر تكان دادند. او براي توصيف آنچه بر پارس جنوبي، ميدان مشترك گازي ايران و قطر گذشته است، گفت: «متاسفانه هميشه در ايران وضع به اين گونه است كه اگر كاري انجام شود و در فرآيند انجام كار، مشكلي پيش آيد، همه اعتراض و بازخواست مي‌كنند؛ اما اگر هيچ كاري انجام نشود، بازخواستي هم در كار نيست. زماني كه دولت يازدهم روي كار آمد، برداشت ما از پارس جنوبي بيش از ٢٨٠ ميليون مترمكعب و برداشت قطر حدود ٥٧٠ تا ٥٨٠ ميليون مترمكعب بود، محاسبات نشان مي‌دهد به واسطه اين فاصله برداشت زياد بين ايران و قطر، ده‌ها ميليارد پول كشور به باد رفته است؛ اما چه كسي پاسخگوست؟»معاون اول رييس‌جمهوري، سپس با اشاره به قرارداد معروف ميان ايران و امارات گفت: ميدان گازي سلمان يك نمونه ديگر است. گاز اين ميدان بايد صادر يا در داخل مصرف مي‌شد، اما عده‌اي به دلايلي مانع استفاده از اين گاز شدند و در نتيجه گاز به سمت طرف مقابل حركت كرد، سوخت و خسارت‌هاي زيادي به كشور وارد شد. برآوردها نشان مي‌دهد به واسطه اين اقدام، ٥/٧ ميليارد دلار گاز سوخت شده و از دست رفته است، كسي نيامد بپرسد چرا با يك تصميم اشتباه، خسارات زيادي به كشور وارد كرديد؟ ديگر جبران خسارت‌هاي وارد شده به اين ميدان ممكن نيست و كسي هم پاسخگو نيست. حالا شايد در يكي دو موردي هم حق داشتند اما منابع كشور را هدر دادند.
چگونه جواني ميلياردها دلار نفت فروخت؟
جهانگيري در حالي كه خط قرمز دولت يازدهم را مقابله با فساد اعلام كرد، به موضوع فروش نفت به بابك زنجاني هم اشاره كرد و گفت: «مشكلات تحريم تنها به طرح‌ها و پروژه‌ها ختم نمي‌شود اتفاق‌هاي ديگري هم افتاد، چه كسي گمان مي‌كرد، جواني ميلياردها دلار نفت بفروشد و پول آن را پرداخت نكند يا آيا كسي گمان مي‌كرد پول پيمانكاران براي پرداخت در اختيار يك شخص قرار گيرد و او آن را به پيمانكاران پرداخت نكند؟ آيا كسي گمان مي‌كرد يك عده‌اي در شرايط سخت تحريم، نفت را از وزارت نفت بگيرند و بفروشند و يك دلار آن را پرداخت نكنند يا نهادي مدعي شود به دليل كمبود بودجه نهاد تحت مديريتش پول نفت را در سيستم خود هزينه كرده است؟ اين افراد يا نهادها به چه حقي اقدام به فروش نفت و هزينه درآمدهاي آن كردند؟ مگر بالاترين مقام اجرايي مي‌تواند يك ريال در چارچوب غيرقانوني بردارد و هزينه كند.
فساد؛ خط قرمز دولت يازدهم
معاون اول رييس‌جمهوري سپس به موضوع دكل‌ها اشاره كرد و با بيان اينكه وقتي بحث گم شدن دكل عنوان مي‌شود، عده‌اي مي‌گويند فلان عضو دولت اصلاحات هم در آن بوده است، تاكيد كرد: «خب فلان عضو دولت اصلاحات هم بوده باشد؛ مگر شخصي گفت اگر خلاف است با آن برخورد نكنيد؟ مگر فردي گفت اگر فردي وابسته به فلان دولت است، با آن برخورد نشود؟ فساد خط قرمز دولت يازدهم است و هر كسي فساد مي‌كند، بايد با آن برخورد شود. به جاي پذيرفتن اشتباهات خود، مديران جديد را تحت فشار قرار مي‌دهند تا آنها تصميم‌گيري نكنند.
بازپرداخت 50 ميليارد دلار بدهي شركت نفت
معاون اول رييس‌جمهوري چالش‌هاي مالي شركت نفت را هم مورد تاكيد قرار داد و گفت: «شركت ملي نفت هم‌اكنون ٥٢ ميليارد دلار بدهي دارد و از سوي ديگر شركت‌هاي تابعه وزارت نفت بايد ٣٣ ميليارد دلار يارانه پرداخت كنند.، هم‌اكنون شركت نفت در شرايط سختي قرار گرفته كه حتي قادر به پرداخت حقوق كاركنان خود نيست، نفت به تنهايي قادر به حل اين چالش‌ها نيست و تمام دولت بايد كمك كند؛ اگر لازم باشد بايد نحوه بازپرداخت اين بدهي و راهكارهاي مدنظر در اين زمينه با هدف حل مشكل، در كميته مربوطه بررسي و اعمال شود. در شرايطي كه يك‌سري طرح‌هاي نيمه‌تمام روي دست صنعت نفت مانده است و تكميل آن به ميلياردها دلار اعتبار نياز دارد، انتظار پرداخت اين بدهي در چنين شرايطي، مطالبه سختي است. بخشي از اين بدهي مربوط به بانك‌هاست، البته نفت قادر به پرداخت اين بدهي در آينده خواهد بود.
اميدوار به آينده
جهانگيري با تاكيد بر اينكه روزهاي بهتري در انتظار اقتصاد ايران است، گفت: با لغو تحريم‌ها نيز اين صنعت، نقش مهمي را در افزايش توليد نفت و اشتغالزايي ايفا خواهد كرد. صنعت نفت، كارهاي مهمي براي اقتصاد كشور و سرپا نگهداشتن آن در دوران تحريم انجام داد و از اين رو، خوشحالم كه در نخستين روز پس از اجرايي شدن برجام به وزارت نفت آمده‌ام. صنعت نفت قاعدتا در دوران جديد پساتحريم نيز آماده همكاري و فعاليت بيشتر خواهد بود، برجام كار بزرگي بود كه به واسطه اجرايي شدن آن، تعهد دولت تدبير و اميد به ملت عملي شد و خوشبختانه اين مهم با وجود همه بدبيني‌هايي كه در داخل و خارج از كشور وجود داشت، به سرانجام رسيد. وي با اشاره به رفع تحريم‌هاي سيستم بانكي، سوييفت، ال‌سي و استفاده از منابع مالي داخلي كه در خارج از كشور قرار دارد، گفت: «منابع مالي‌مان در خارج از كشور از «امروز- دوشنبه-» آزاد مي‌شود. فروش نفت نيز در همين روزها افزايش مي‌يابد و روز به روز بر ميزان آن افزوده خواهد شد. با لغو تحريم‌ها و افزايش توليد، اشتغال نيز ايجاد مي‌شود و صنعت نفت در اين حوزه، نقش بسزايي ايفا مي‌كند.»جهانگيري البته تاكيد كرده است كه «نقش نفت، تنها تامين منابع مالي نيست بلكه نفت‌محور اصلي توسعه كشور است، اقتصاد ايران با پول نفت شكل مي‌گيرد و اگر تاكنون شكل نگرفته، ناشي از مديريت ضعيف بوده است.»
ما نجابت مي‌كنيم
معاون اول رييس‌جمهوري در ادامه به تدوين قراردادهاي جديد نفتي در وزارت نفت پرداخت و با اشاره به اينكه اين مدل قراردادي با استفاده از تجربيات گذشته و لحاظ كردن نقاط ضعف و قوت قراردادهاي گذشته تنظيم شده است، تصريح كرد: «هدف اصلي اين قراردادها علاوه بر جذب سرمايه‌گذاري خارجي و انتقال فناوري، صيانت از مخازن است. اين گونه نيست كه همه تشنه سرمايه‌گذاري در ايران باشند و هر شرايطي را از سوي ايران بپذيرند و اقدام به سرمايه‌گذاري در كشورمان كنند. وي با بيان اينكه از اينجا اعلام مي‌كنم اگر كارشناسي روي بندي از اين قرارداد نظري دارد، دولت مشكلي براي اصلاح آن ندارد، تاكيد كرد: «حتي اگر لازم باشد، دولت حاضر است جلسه‌اي با كارشناسان دلسوز كشور بگذارد و درباره اين قرارداد صحبت كنند تا اصلاحات منطقي و مورد نياز اعمال شود. متاسفانه عده‌اي نمي‌خواهند كاري در اين كشور انجام شود و به جاي پرداختن به مواد قرارداد، با يك‌سري الفاظ تند و زشت به مديران متدين وزارت نفت توهين مي‌كنند، اين رفتار ظالمانه است. اين در حالي است كه هنوز اين قرارداد اجرايي نشده است. با وجود آنكه دولت بند بند اين قرارداد را در پروسه چند ماهه بررسي كرده و نظرات كارشناسان بسياري را دريافت كرده، اما حاضر است همچنان نظرات دلسوزانه كارشناسان را بپذيرد و در صورت نياز بندهايي از قرارداد را اصلاح كند.»جهانگيري با بيان اينكه آن عده‌اي كه از نگاه غيركارشناسي به اين قراردادها نگاه مي‌كنند و حرف مي‌زنند، بهتر است پاسخگوي اتفاق‌هاي گذشته باشند، ادامه مي‌دهد: «ما نجابت مي‌كنيم و گذشته بد اين افراد را به رخ آنها نمي‌كشيم. البته ما نيز تا يكجا سكوت مي‌كنيم و حرف نمي‌زنيم، از يك مرحله‌اي به بعد نمي‌توان سكوت كرد و حرف نزد، چون در آن صورت مردم از ما طلبكار مي‌شوند.»