در حالی پرونده کاهش نرخ سود بانکی در شورای پول و اعتبار خاک می‌خورد که سنگینی رکود حاصل از نرخ بهره 20 درصدی بر اقتصاد کشور سنگینی می‌کند و بسیاری از صنایع و بخش‌های اقتصادی را در زیان فروبرده است. در این میان بانک مرکزی به دلیل وجود موانع و خطراتی که ناشی از فعالیت موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز در بازار پولی و مالی است ترجیح می‌دهد که نرخ بهره بانکی را از طریق غیردستوری کاهش دهد.
بانک مرکزی، نرخ سود را غیردستوری کاهش می‌دهد
در این باره مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی معتقد است که کاهش نرخ سود بانکی، غیردستوری خواهد بود و اقداماتی که انجام می‌شود، موثر بوده و بانک‌ها نیز در این زمینه همکاری‌های لازم را خواهند كرد. ابوالفضل اکرمی گفت: کاهش نرخ سود بین بانکی دریافت و پرداخت بین بانک‌ها و موسسه‌های مالی را شامل می‌شود، این نرخ در حال حاضر به حدود ۲۰درصد رسیده که مدت‌ها پیش تا ۲۸درصد هم بود. مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی افزود: خود بانک مرکزی هم تلاش می‌کند فضای اقتصادی برای کاهش نرخ سود بانکی فراهم شود که به نفع بانک‌ها و مردم و بخش‌های تولیدی خواهد بود.
وی از رویکرد بانک مرکزی برای تقویت فعالیت‌های قرض‌الحسنه خبر داد و گفت: در این بخش باید مردم هم با ما همکاری کنند تا منابعی برای پرداخت این تسهیلات فراهم شود. اکرمی با بیان اینکه ۹۰درصد منابع بانک‌ها از سپرده‌های مردمی است، افزود: متاسفانه ۱۴ تا ۱۵ درصد منابع بانک‌ها جزو مطالبات معوق است که قدرت وام‌دهی آنها را کاهش می‌دهد و سررسیدشدن اوراق مشارکت و همچنین بدهی‌ها انباشته شده بانک‌ها در این روند موثر است. مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی تاكید كرد: دولت یازدهم با انضباط پولی و مدیریت رشد نقدینگی در كنار کنترل نرخ تورم تلاش می‌کند فضای خوبی برای رونق تولید و خروج غیر‌تورمی از رکود اقتصاد ایران ایجاد شود.
باید از سپرده‌گذاران نظرسنجی شود
مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی نیز در این باره به «فرصت امروز» گفت: در دوره‌های تورم 40 درصدی، بانک‌ها در قبال سپرده مدت‌دار 20 درصد سود می‌دادند، بنابراین کسانی که پول‌های‌شان را در بانک می‌گذاشتند نه‌تنها چیزی نمی‌گرفتند، بلکه 20 درصد قدرت خریدشان هم کم می‌شد. حال در دوره دولت یازدهم نرخ تورم از 40درصد به 15 و کمتر از آن کاهش پیدا کرده است. در حال حاضر بانک‌ها نرخ سود 20درصدی می‌دهند، اما آنچه مهم است نرخ بهره واقعی است، نه اسمی. در تورم 40 درصدی نرخ بهره واقعی منهای 20 درصد بود در تورم 14.5 فعلی نرخ بهره واقعی می‌شود 5.5 درصد.
وی افزود: باید از مردم نظرسنجی شود که درصورت کاهش نرخ سود بانکی ترجیح می‌دهند که باز هم نقدینگی‌شان را در بانک‌ها نگاه دارند یا آن را از بانک‌ها بیرون می‌کشند. این نظرسنجی می‌تواند ابعاد مختلف رخدادهای پس از کاهش نرخ سود بانکی را مشخص کند. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: برای کسانی که حقوق‌بگیر هستند با توجه به سطح پایین درآمدها و دستمزدها، عایدی حاصل از سود بانکی یک نوع درآمد محسوب می‌شود و کمک‌خرج زندگی این دسته از افراد است اما افرادی که می‌توانند با پول‌شان در خارج از بانک بازی کنند و از راه‌هایی مثل خریدوفروش مسکن، وارد کردن برخی کالاها و... سودآوری داشته باشند، آنها حتما نقدینگی‌شان را از بانک‌ها بیرون می‌کشند.
وی در ادامه اظهار داشت: نرخ بهره واقعی 5. 5 درصدی، نرخ خوبی برای سپرده‌گذاران است و برای آنها بازدهی خوبی در پی دارد. در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه در گذشته این بود که خب به مسئولان چه مربوط است که سپرده گذاران در زمانی که تورم 40 درصدی بود نقدینگی‌شان را به بانک‌ها بردند و با نرخ بهره منفی 20 درصد ضرر کردند، یک دیدگاه هم این است باز به مسئولان چه مربوط است که تورم پایین آمده و باید نرخ سود هم پایین بیاید. باید این دیدگاه‌ها را کنار گذاشت و راهکاری مبتنی بر واقعیات علمی را در پیش گرفت.
تقوی با اشاره به روش‌های تنظیم نرخ بهره توسط بانک مرکزی ادامه داد: بانک مرکزی مسئول سیاست پولی در اقتصاد است. بانک مرکزی ابزارهای مختلفی در اقتصاد دارد تا نرخ بهره را تنظیم کند. مثلا اگر بدهی‌های بانک‌ها را نزد بانک مرکزی ببرند که آن را مجددا تنزیل کند نامش نرخ تنزیل مجدد می‌شود. یک سیاست دیگر هم کنترل حجم پول است. از سوی دیگر بانک مرکزی می‌تواند نرخ بهره را آزاد یا کنترل کند و با استفاده از آن به اهداف مورد نظرش برسد.
* نسیم نجفی / فرصت امروز