پس از حدود 10 ماه مذاكرات فشرده ايران و آژانس بينالمللي انرژي اتمي براي حل آنچه ايران «مسائل گذشته و حال» و آژانس «ابعاد نظامي احتمالي» ميخوانند، به روز مهم ديگري از همكاريها براي پايان دادن به موضوعي كه در هشت سال گذشته بر پرونده هستهيي ايران سايه افكنده است، نزديك شدهايم. همكاريهاي جديد ايران و آژانس وسعت بيشتري پيدا كرده بود و برخلاف گذشته، در همكارهاي جديد آژانس براي بررسي ابهامات و ادعاهاي مطرح شده، توانست از سايت نظامي پارچين و نمونهگيري از آن بازديد به عمل آورد. ايران براي حل «مسائل گذشته و حال» در قالب مذاكرات كتبي، شفاهي، بازديد و نمونهبرداري در چارچوب «نقشه راه» كه همزمان با برجام ميان آژانس و سازمان انرژي اتمي به امضا رسيد به تمام 12ابهام كه از سال2007 تاكنون مطرح شده و هر سال به تعداد آنها نيز افزوده شده است، پاسخ داده است.
به گزارش تعادل، آژانس ملزم است در گزارش غيررسمي و محرمانه خود كه متفاوت از گزارشهاي فصلي خواهد بود، صرفا به روند بررسي مذاكرات، اقدامات و همكاريهاي صورت گرفته ميان ايران و آژانس پرداخته و از بيان كلماتي كه حاوي قضاوت و نتيجهگيري باشد، خودداري كند.هر گزارشي كه نشان دهد، فعاليتهاي هستهيي فاقد بعد نظامي است، مشروعيت همه تحريمهاي يكجانبه و چندجانبه را زير سوال خواهد بود و زمينه را براي لغو آنها فراهم ميكند، از همين روست كه روز انتشار اين گزارش، گام مهمي در اجراي برجام خوانده ميشود.
اما اگر گزارش آژانس، چنان باشد كه نتيجهگيري قطعي در اين مورد را دشوار كند، ميتواند به باز بودن پرونده PMD ختم شود كه ايران قطعا نخواهد پذيرفت. ايران معتقد است كه اين كشور همكاريهاي لازم را براي اجراي تعهداتش با آژانس انجام داده است و بنابراين گزارش آمانو، دبيركل آژانس بايد باعث بسته شدن PMD يا آنچه به آن پروندههاي گذشته گفته ميشود، شود. مقامات ايران ميگويند در صورتي كه اين پرونده بسته نشود، اجراي برجام متوقف خواهد شد.بدون شك اگر محتوا و قالب گزارش آژانس مثبت باشد و مسير را براي مختومه شدن پرونده فني و هستهيي ايران هموار كند، پيروزي ديپلماتيك بزرگ ديگري براي ايران پس از برجام بهدست خواهد آمد.
آژانس در آستانه مهمترين گزارش تاريخ خود
حميد بعيدينژاد مديركل سياسي و امنيت بينالملل وزارت خارجه و رييس تيم كارشناسي مذاكرهكننده ايران نيز در اين خصوص، در صفحه اينستاگرامش نوشت: پيشنويس گزارش ارزيابي نهايي مديركل آژانس پيرامون PMD را درواقع آقاي «ترو» معاون مديركل آژانس در امور پادمان مينويسد.
بديهي است كه نقش آمانو بهعنوان عاليترين مقام آژانس، اخذ تصميم نهايي درخصوص سياستهاي راهبردي و مديريتي در پيشنويس گزارشي است كه آقاي ترو و تيم فني وي بايد آن را تهيه و نهايي كنند.تغيير رهيافت آژانس در دو سال اخير در پيگيري مباحث پادمان با ايران محصول فعاليت آقاي ترو است و برهمين مبنا ماموريتي متفاوت از ديگر معاونان اين بخش در سالهاي قبل برعهده داشته است.
بعيدينژاد افزود: معاون مديركل در امور پادمان مهمترين پست مديريتي آژانس بعد از پست مديركل است و اين بهدليل نقش اساسي مباحث پادمان در ذيل ماموريتهاي آژانس است.معاونت پادمان با دراختيار داشتن 850 پرسنل كه عمدتا نيروهاي تخصصي و فوقتخصصي هستند و با دراختيار داشتن بيشترين درصد بودجه آژانس براي اعمال وظيفه نظارت بر فعاليتهاي هستهيي كشورهاي عضو آژانس، در حقيقت در قلب فعاليتهاي سازماني آژانس قرار دارد.
متاسفانه مشي و شيوه معاونان قبلي آژانس در امور پادمان در تعامل با ايران همواره با سياست همراه بودند و همين امر آژانس را از مشي فني و بيطرفانه خود در تعامل با ايران خارج ميكرد. اما آمدن آقاي ترو در دو سال گذشته برخورد متفاوتي از آژانس با ايران را به نمايش گذاشت و بنده به سهم خود در جريان گفتوگوهاي ايران با آژانس در بيش از دو سال گذشته اين تفاوت شخصيت را از نزديك حس كردم.رييس تيم كارشناسي مذاكرهكننده ايران نوشت: ترو شخصيتي آرام و بدون حواشي سياسي است كه علاقهيي نيز به شركت در مصاحبهها و موضعگيريهاي سياسي ندارد و توجه عمده او معطوف بر كار فني و تخصصي خود است.
رفتار متعادل و متوازن آقاي ترو در بحثهاي دو ساله آژانس در ايران بيشك تاثير مهمي در پيشبرد روند حلوفصل مسائل حال و گذشته اختلافي ايران با آژانس داشته است. اينك از آژانس انتظار ميرود كه در قدم بسيار مهم پاياني خود در اين مرحله و در آستانه ارائه يكي از مهمترين گزارشها در طول تاريخ خود، با ارائه گزارشي دقيق و حرفهيي، تفوق كامل وجهه فني و بيطرفانه خود در پيگيري مباحث هستهيي را به جامعه بينالمللي اثبات كرده و با فراهم كردن زمينه و مبناي فني بسته شدن پرونده PMD، به برگشتن اعتماد ازدست رفته خود در سطح بينالمللي كمك كند.