چالش ها در مرز سوريه و ترکيه روز سه شنبه 24 نوامبر و با ساقط شدن يک هواپيماي روسيه توسط نيروي هوايي ترکيه وارد مرحله جديدي شد. تقريبا سه سال و نيم پيش از اين بود که پدافند هوايي سوريه، يک جنگنده ترکيه را ساقط کرد، دو ماه پيش با شروع حملات روسيه در سوريه، هواپيماهاي روسيه و ترکيه تا آستانه درگيري با يکديگر پيش رفتند و اکنون با ساقط شدن هواپيماي روسيه در حمله جنگنده هاي ترکيه، هيچ تضميني وجود ندارد که حوادثي از اين دست تکرار نشود.
در ميان واکنش ها به اين حادثه، سخنان زيگمار گابريل معاون صدر اعظم آلمان جالب است که ترکيه را بازيگر غير قابل پيش بيني جديد منطقه ناميده است.
از سوي ديگر، سؤال مهم اينکه روسيه در مقابل اين بازيگر غير قابل پيش بيني چه واکنشي نشان خواهد داد؟
به گزارش تابناک، مارک گالئوتي استاد دانشگاه نيويورک مانند بسياري ديگر از تحليلگران غربي معتقد است، اکنون روسيه و ترکيه در شرايطي نيستند که تنش ميان خود را تشديد کنند.
وي در کنار احتمال اشتباه خلبانان و تلاش براي قدرت نمايي، پيچيدگي هاي ناشي از حمايت ترکيه از گروه هاي مخالف دولت سوريه را ـ که آماج بمباران هاي هواپيماهاي روسيه قرار مي گيرند ـ از ريشه هاي احتمالي حادثه روز سه شنبه مي داند. در چنين حالتي، هر دو طرف اهداف زيادي براي حمله به آن دارند.
گالئوتي با پذيرش ضمني اشتباهات متعدد تحليلگران غربي در پيش بيني رفتار روسيه در سوريه، يادآور شده است که اين روزها، پيش بيني رفتار پوتين سخت شده، ولي بنا به عقيده وي، روسيه در شرايط فعلي تمايل زيادي ندارد که يک جنگ ديپلماتيک جديد به راه بيندازد. روسيه در ماجراي اوکراين و سوريه درگير است و تحريم هاي اقتصادي، سختي از سوي غرب، عليه روسيه در حال اجراست.
به همين دليل، بايد انتظار داشت که اقدامات اوليه روسيه نمادين باشد: ممنوعيت فرود هواپيماهاي ترکيه در فرودگاه هاي روسيه، برخي محدوديت هاي اقتصادي عليه ترکيه، احضار سفير ترکيه و اقدامات مشابه از اين دست.
دولت روسيه بايد اميدوار باشد که اردوغان به گونه اي واکنش نشان دهد که خشم عمومي در روسيه را که به پوتين فشار وارد خواهد آورد، تشديد نکند. جداي از درگيري بر سر مسأله سوريه، روس ها به طور سنتي علاقه اي به ترک ها ندارند و کليشه هاي ضد ترکي در ميان مردم روسيه شايع است، ولي رسانه هاي روسيه، توانايي اين را دارند که اين احساسات عمومي را کنترل کنند و لزومي نیست که براي راضي کردن مردم، جنگ به راه انداخته شود.
بنا به دلايل متعدد، هم اکنون روس ها از حمله نيروهاي نظامي اين کشور به مخالفان دولت سوريه حمايت مي کنند. امن بودن و تلفات ندادن در سوريه در اين حمايت عمومي مؤثر است و اگر روزي آمار تلفات روسيه در سوريه به نحو قابل توجهي بالا برود، ممکن است نارضايتي نسبي در روسيه شکل گيرد، ولي ساقط شدن يک هواپيما توسط کشوري ديگر و نه مخالفان سوري، مسأله قابل توجهي نيست.
اين تحليلگر آمريکايي بر این باور است، در عين حال بايد به یاد داشت، روسيه براي شرکت در جنگي بي پايان به سوريه نرفته است، بلکه هدف روسيه اين است که در جمع کشورهاي تعيين کننده سرنوشت سوريه جايي داشته باشد و بتواند بر مسير سياسي تعيين شده براي آينده اين کشور حرکت کند.
براي پوتين رسيدن به حل و فصل سياسي مسأله سوريه مطابق خواست اين کشور مهمتر از درگيري هاي نظامي است. حملات تروريستي در پاريس در نزديک کردن مواضع کشورهاي غربي به روسيه مؤثر بود. اقدام ترکيه در حمله به هواپيماي روسيه مي تواند آن گونه که مطلوب ترکيه است به خراب شدن روند سياسي منجر شود و يا اينکه رسيدن به اين روند سياسي را فوري تر سازد.