ماه مه سال 2012 آخرين باري بود كه ايران توانست رنگ و بوي رتبه دوم اوپك در توليد نفت خام را با توليد 3ميليون و 138هزار بشكه نفت خام در روز نصيب خود كند. پس از آن در ماه‌هاي بعد توليد نفت خام ايران به واسطه جدي‌شدن تحريم‌ها با افت شديد مواجه شده و عراق توانست به راحتي مقام دوم را كه به شكل سنتي در اختيار ايران قرار داشت به چنگ آورد.
طبق بررسي‌هاي «تعادل» از گزارش‌هاي ماهانه اوپك در ژوئن، جولاي و آگوست 2012 نشان مي‌دهد درحالي كه ايران در ماه ژوئن با بيش از 188هزار بشكه كاهش توليد مواجه شد، عراق بلافاصله توليد نفت خام خود را 62هزار بشكه در روز افزايش داده و مدال نقره را از آن خود كرد. در ادامه اين روند در ماه جولاي ايران باز هم با 173هزار بشكه كاهش توليد روبه‌رو شد و عراق از فرصت به وجود آمده براي افزايش 115هزار بشكه‌يي توليد نفت خام خود استفاده كرد. در اين ماه مقام سومي نيز به واسطه افزايش 26 هزار بشكه‌يي توليد نفت خام كويت از كف ايران رفت و كابوس تحريم‌ها بيش از پيش ابعاد مختلف خود را بر اقتصاد متكي به نفت ايران نشان داد. اكنون از آن روزها بيش از 3 سال گذشته و طبق تازه‌ترين گزارش ماهانه اوپك كه با عنوان گزارش ماه نوامبر منتشر شده است، ايران درحالي با توليد 2ميليون و 874 هزار بشكه‌يي در مقام چهارم ايستاده كه كشورهاي عربستان، عراق و امارات اول تا سومين توليد‌كننده‌هاي نفت اوپك بوده‌اند.
همانطور كه در در جدول روبه‌رو قابل مشاهده است، مقايسه‌يي ميان توليد نفت اعضاي اوپك در ماه اخير با آخرين ماه قبل از تحريم‌ها نشان مي‌دهد عراق با افزايش بيش از يك‌ميليون بشكه‌يي در توليد نسبت به ژوئن 2012 مهم‌ترين كشوري بوده كه در اوپك سهم ايران را گرفته است. بعد از عراق، امارات با افزايش بيش از 300 هزار بشكه‌يي توليد طي اين 3 سال و عربستان نيز با افزايش حدود 200 هزار بشكه‌يي ديگر كشورهايي هستند كه انگشت اتهام كاهش توليد در وضع فعلي به سوي آنها نشانه مي‌رود. به نوعي در وضعيتي كه بازار نفت با مازاد عرضه حدود يك‌ميليون و 500 هزار بشكه‌يي مواجه بوده و ايران قصد بازگشت به سطوح قبلي توليد را دارد. اين كشورها مهم‌ترين گزينه براي كنار كشيدن و بازكردن جا براي ايران محسوب مي‌شوند. طبق محاسبات گروه انرژي روزنامه تعادل، توليد نفت خام ايران در ماه اخير نسبت به ماه مه2012 (جدي شدن تحريم‌هاي نفتي) 9درصد كاهش را تجربه كرده است.
پيش‌بيني مهم اداره اطلاعات انرژي امريكا درباره ايران
در چنين وضعيتي اداره اطلاعات انرژي امريكا در گزارش 10نوامبر خود پيش‌بيني مهمي را مطرح كرده است. اين نهاد در گزارش خود با اشاره به اينكه توليد نفت خام اوپك به طور كلي در سال 2016 معادل 900 هزار بشكه افزايش خواهد داشت به مساله بسيار مهم «زمان اجرايي شدن رفع تحريم‌هاي نفتي عليه ايران» اشاره كرده و نوشته است: «درحالي كه هنوز فاكتورهاي نامطمئن زيادي در مورد زمان برداشته شدن تحريم‌ها عليه ايران وجود دارد، اداره اطلاعات انرژي امريكا اين فرضيه را در نظر گرفته است كه نيمه دوم سال 2016 اين اتفاق عملي خواهد شد.»
اداره اطلاعات انرژي امريكا در ادامه گزارش خود آورده است كه در نتيجه اين اتفاق عرضه نفت خام ايران به طور متوسط 200 هزار بشكه در روز افزايش يافته و در پايان سال 2016 به 3 ميليون و 300 هزار بشكه در روز خواهد رسيد. اداره اطلاعات انرژي امريكا در گزارش چشم‌انداز كوتاه‌مدت انرژي خود همچنين ظرفيت توليد نفت خام ايران پس از برداشته شدن تحريم‌ها را 3ميليون و 600 هزار بشكه در روز در نظر گرفته كه از سطح فعلي اين ظرفيت 800 هزار بشكه بالاتر قرار خواهد گرفت.
اوپك 2016 جرقه‌‌اي براي انفجار
به اين ترتيب درحالي كه ايران اكنون طبق منابع ثانويه اوپك 2 ميليون و 874 هزار بشكه در روز توليد نفت دارد 6 ماه پس از برداشته شدن تحريم‌ها خواهد توانست توليد نفت خام خود را 426 هزار بشكه افزايش دهد.افزايشي كه تقريبا با وعده 500 هزار بشكه‌يي بيژن زنگنه مطابقت دارد. اگر در چنين وضعيتي ليبي نيز بتواند خود را به سطوح سابق كه يك ميليون بشكه از وضع فعلي بالاتر بوده، برساند به طور قطع جنجالي ميان اعضاي اوپك براي باز كردن بازار به نفع ايران و ليبي درخواهد گرفت.
