ایران یکی از بهترین کشورها برای افزایش تولید شمش آلومینیوم در جهان به‌شمار می‌رود به‌ویژه در جنوب کشور که با داشتن بیش از 900 کیلومتر نوار ساحلی به آب‌های آزاد دسترسی آسانی دارد.
به این مزیت‌ها نزدیکی به منابع عظیم گازی را اضافه کنید که دومین ماده اولیه تولید آلومینیوم است و می‌تواند جایگاه ایران را در این صنعت شاخص کند. از طرف دیگر برنامه‌ریزی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای احداث کارخانه‌های یک تا ۲میلیون تنی آلومینیوم می‌تواند جایگاه ایران را در این بخش به مخاطره انداخته و گوی رقابت را از ما برباید. در حال حاضر ۲ کارخانه آلومینیوم «المهدی» و «هرمزال» با مجموع تولید ۲۵۰هزار تن و «ایرالکو» با ۱۸۰هزار تن شمش آلومینیوم تنها تولیدکنندگان شمش آلومینیوم کشور هستند و تولید این ۲ کارخانه با چشم‌انداز ۱۴۰۴ آلومینیوم کشور که تولید ۱/۵میلیون تن است، خیلی فاصله دارد.
به همین منظور ۱۰سال پیش در منطقه لامرد جنوب ۲۰هزار هکتار برای احداث کارخانه آلومینیوم جنوب به ظرفیت ۹۰۰ هزار تن است که در فاز نخست با ظرفیت ۳۰۰هزار تن اختصاص یافت که احداث آن به‌تازگی وارد فاز اجرایی شده است. در عمر ۴۵ساله صنعت آلومینیوم کشور این صنعت از رشد چندان مناسبی در تولید برخوردار نشده و همچنان بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود بنابراین با توجه به مزیت‌هایی که در کشور برای راه‌اندازی کارخانه تولید شمش آلومینیوم در ۳ کیلومتری ذخایر گاز ایران وجود داشت راه‌اندازی چنین کارخانه‌ای لازم و اجباری به نظر می‌رسید. در این‌باره محمدمهدی مستقیمی، مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب با حضور در غرفه گسترش صمت در بیست‌ویکمین نمایشگاه بین المللی مطبوعات به سوالات خبرنگار صمت درباره روند پیشرفت این کارخانه پاسخ داد که در ادامه می‌آید.
آیا پروژه مجتمع آلومینیوم جنوب کار احداث کارخانه را آغاز کرده است؟
پروژه آلومینیوم جنوب ۱۰ سال پیش شروع شده و کارهای اساسی و پایه‌ای آن انجام شد ولی این مسئله منجر به شروع عملیات احداث کارخانه در سال‌های گذشته نشد. بحث تحریم‌ها، موانع داخلی و مقاومت بانک‌ها باعث شد عزم جدی از طرف سهامداران برای اینکه این پروژه آغاز شود، دیده نشود به همین دلایل این پروژه تاخیر فراوانی داشت.
اما پس از تاخیر ۱۰ساله سرانجام در زمان فعالیت دولت تدبیر و امید و حدود یک ماه پیش احداث کارخانه آلومینیوم جنوب آغاز شد. با توجه به اینکه هزینه‌های احداث کارخانه سنگین بود منجر به گشایش ال‌سی و گشایش اسنادی برای تامین سرمایه مورد نیاز از منابع خارجی شد و در حال حاضر پس از گذشت ۶ماه از گشایش اعتبار پروژه ساخت کارخانه شروع شده که تاکنون هم از پیشرفت بسیار مناسبی برخوردار بوده است.
برای اتمام این پروژه چه زمانی تعیین شده و آیا اعتبارات به‌طور کامل برای اجرای پروژه دریافت شده است؟
این پروژه به‌صورت «ای‌پی‌سی» است و پیمانکار تعهد کرده پروژه را در مدت ۳۰ ماه تحویل دهد بنابراین نگرانی از بابت تامین اعتبارات وجود ندارد. گفتنی است اعتبارات ریالی مورد نیاز این پروژه چندان زیاد نیست و از نظر ارزی هم اعتبارات از سوی پیمانکار چینی گشایش یافته است. ظرفیت تولید این کارخانه در فاز نخست ۳۰۰هزار تن آلومینیوم خواهد بود که پیمانکاران تعهد کرده‌اند تا ۳۰ ماه دیگر پروژه به اتمام برسد و کار تولید آغاز شود. این پروژه جزو بزرگترین پروژه‌های ملی کشور است که با اجرای فاز نخست آن ظرفیت تولید آلومینیوم در کشور نزدیک به ۲ برابر افزایش پیدا خواهد کرد. این پروژه کار بزرگی است که در حوزه صنعت و معدن بزرگترین پروژه کشور به شمار می‌آید. با این نگاه می‌توان گفت که این پروژه یکی از بزرگترین دستاوردهای دولت بوده است.
ارزیابی شما از بازار فروش آلومینیوم و پیش‌بینی بازار در سال‌های آینده چیست؟
۴۵سال از زمان آغاز صنعت آلومینیوم در کشور می‌گذرد و در این مدت ظرفیت تولید کشور به حدود ۳۰۰هزار تن شمش آلومینیوم رسیده اما با راه‌اندازی آلومینیوم جنوب این میزان به ۶۰۰هزار تن یعنی ۲ برابر خواهد رسید که این خبر بسیاری خوبی برای این صنعت است. استفاده از آلومینیوم در سال‌های آینده بسیار گسترش پیدا خواهد کرد و ما در زمانی که کارخانه آماده بهره‌برداری شود یعنی در اواخر سال ۲۰۱۸م به بازار خوبی وارد خواهیم شد. گفتنی است هر قدر در حوزه فناوری پیشرفت‌های خوبی حاصل شود نقش آلومینیوم با توجه به سبک بودن و سایر مزیت‌ها پررنگ‌تر خواهد شد چراکه این محصول قابلیت بازیافت دوباره و سازگار بودن با محیط‌زیست را دارد. همچنین با توجه به تحول در صنایع مختلف ازجمله خودرو، کشتی‌سازی، ساختمان، بسته‌بندی و پزشکی، تقاضای جهانی برای آلومینیوم روز به روز رو به افزایش است بنابراین چون ایران از لحاظ انرژی برای تولید این فلز مزیت دارد آلومینیوم جنوب در منطقه می‌تواند از شرایط مناسبی برخوردار شود.
آیا در این کارخانه به جز شمش محصولات دیگری هم تولید خواهد شد؟
در حال حاضر بخش عمده‌ای از آلیاژ آلومینیوم و بیلت از سایر کشورها وارد ایران می‌شود اما آلومینیوم جنوب به این نیاز پاسخ خواهد داد و از ۳۰۰هزار تن شمش آلومینیومی که در این مجموعه تولید می‌شود حدود ۱۵۸هزار تن خوراک کارگاه ریخته‌گری و آلیاژسازی همین مجتمع خواهد بود. البته آلومینیوم آلیاژی براساس سفارش مشتری تهیه می‌شود و مشتریان سفارشات خود را اعلام می‌کند و براساس قراردادهای مشخص شده محصولات تحویل داده می‌شود. آلومینیوم جنوب می‌تواند محصولات مورد نیاز صنایع مختلف کشور را در قالب بیلت و انواع آلیاژها تولید و به بازارهای داخلی کشور تحویل دهد که این مسئله تا حد زیادی مانع خروج ارز از کشور را می‌شود و می‌تواند مشکلات بازار داخلی را برطرف کند. البته در صنایع پایین‌دستی به دنبال جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی هستیم در حقیقت شهرک پایین‌دستی «سالکو» در حال آماده شدن است و در صورت آماده شدن حاضریم به‌صورت مشارکتی با بخش خصوصی و دولتی در آن فعالیت کنیم.
آیا در تامین پودر آلومینا مشکلی وجود نخواهد داشت ؟
۸۰درصد از صنعت آلومینیوم جهان پودر آلومینای خود را تولید نمی‌کنند چراکه پودر آلومینا ماده‌ای است که تنها در چند نقطه از جهان استخراج و تولید می‌شود و ایران هم مانند بسیاری از کشورها این ماده را از سایر کشورها به‌ویژه گینه وارد می‌کند که این مسئله مشکلی برای ما ایجاد نمی‌کند چراکه اگر قادر به تامین آلومینا نباشیم می‌توانیم این مشکل را با قراردادهای بلندمدت برطرف کنیم زیرا آنچه به عنوان مزیت در این بازار می‌توانیم از آن نام ببریم بحث انرژی و برق است که ما در ایران داریم. البته در این‌باره وزیر صنعت، معدن و تجارت هم پیگیری‌های مستمری برای فعال‌سازی قرارداد ایران و گینه و سرمایه‌گذاری مشترک بوکسیت در این منطقه انجام داده است.
بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است همچنان مشارکت با گینه ادامه پیدا کند؟ با توجه به مسافت زیاد ایران با گینه، واردات بوکسیت از آنجا به صرفه است؟
در حال حاضر مطالعاتی به‌وسیله کارشناسان مربوط به صورت مشترک با قزاقستان و گینه تا مشخص شود مشارکت با گینه به صرفه است یا نه و در نهایت گزارشی تهیه شود
مبنی بر اینکه آیا مالکیت این معادن و ادامه فعالیت با گینه اقتصادی خواهد بود یا نه؟
با توجه به اینکه گینه اولویت نخست ما است در صورت داشتن توجیه اقتصادی روند فعالیت دنبال خواهد شد ولی مشکلی که در این‌باره وجود دارد این است که به دلیل دوری و فاصله زیاد ۲ کشور در زمینه حمل‌ونقل مواد اولیه صنعت آلومینیوم مشکلاتی وجود دارد به همین دلیل مطالعات بیشتری روی معادن قزاقستان انجام می‌شود که اگر به نتیجه برسد آنجا برای ما از نظر نزدیکی مسافت و حمل‌ونقل مزیت بهتری به شمار می‌آید.