قديمي‌ها مي‌گفتند «پز عالي جيب خالي» حالا هم اين ضرب‌المثل حكايت مديريت شهري است كه با انبوه طرح‌هاي ترافيكي براي كاهش بار ترافيكي تهران هنوز هم نتوانسته است اين معضل هميشگي تهران را حل كند؛ تامين 10خط اتوبوسراني بي. آر. تي و تكميل تقريبي 5 خط مترو شهري از مهم‌ترين اقداماتي است كه طي 10سال گذشته در تهران به انجام رسيده است. در تازه‌ترين خبرها نيز معاون حمل و نقل ترافيك شهرداري تهران از راه‌اندازي 5 خط فرامنطقه‌يي در تهران خبر داده است آن هم در حالي كه برخي از اين خطوط از جمله هفت تير- صادقيه و ميدان امام خميني- ميدان آرژانتين هم‌اكنون در شبكه حمل و نقل عمومي در حال خدمات دهي هستند.
به گزارش تعادل، اما فارغ از هدف شهرداري تهران از اعلام خبر اخير، انتقاداتي در اين باره وجود دارد كه راه‌اندازي و تعريف اينگونه خطوط در شرايطي كه شبكه اتوبوسراني هم‌اكنون با كمبود 5هزار واحد اتوبوس مواجه است را بدون توجيه مي‌داند. ابوالفضل قناعتي به‌عنوان يكي از اعضاي كميسيون عمران و حمل و نقل شوراي شهر تهران در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه شهرداري تهران به ر غم تمام تلاشهايي كه براي گسترش خدمات دهي انجام مي‌دهد گاهي اوقات اقدامات شعاري انجام مي‌دهند. در اينصورت اگر مديريت شهري حتي 100خط فرامنطقه‌يي هم راه‌اندازي كند باز هم مشكل ترافيك حل نمي‌شود چون اكنون شهر تهران با كمبود 3 تا 5هزار واحد اتوبوس مواجه است كه در سال96 با وجود تنها 4 هزار اتوبوس به يك بحران تبديل خواهد شد. او بااشاره به نگاه شوراي شهر در گسترش حمل‌ونقل عمومي مي‌افزايد: انتظار اين است كه برنامه‌ريزي‌هايي كه دستگاه‌ها در حوزه مترو و اتوبوسراني انجام مي‌دهند بتواند مشكلات ترافيكي را كم كنند.
2 ماهي است كه بخش شمالي خط3 متروي تهران راه‌اندازي شده است اما همچنان قطارها نيم ساعته حركت مي‌كنند و مسافران وقت زيادي را در انتظار مي‌گذرانند در حالي كه فلسفه استفاده از مترو براي مردم علاوه بر كاهش هزينه‌هاي رفت و آمد بايد صرفه جويي در زمان را نيز در بر داشته باشد. افتتاح خطوط جديد مترو يا اتوبوسراني زماني ارزش زيادي دارد كه بتواند با فاصله زماني كمي به مردم خدمات بدهد. مردم نبايد ساعت‌هاي طولاني در ايستگاه‌ها منتظر بمانند. قناعتي بر ضرورت افزايش تعداد اتوبوس‌ها در تهران تاكيد مي‌كند و مي‌گويد: شهرداري به جاي راه‌اندازي خطوط جديد مشكل تعداد اتوبوس را حل كند. در سال‌هاي گذشته بسياري از خطوط اتوبوسراني از جمله خط جواديه – وليعصر به علت كمبود اتوبوس جمع‌آوري شده است حال چگونه است كه شهرداري با اين اوصاف سعي دارد خطوط جديدي را تعريف كند؟ بنابراين مهم‌ترين مساله شهرداري ايجاد زيرساخت‌هاي شهري است. البته محسن سرخو رييس كميته حمل‌ونقل شوراي هر تهران نظر ديگري در اين باره دارد. او در گفت‌وگويي كه با «تعادل» داشت معتقد بود كه اگر افزايش خطوط اتوبوسراني براساس برنامه 5ساله دوم شهرداري باشد هيچ مانعي ندارد. سرخو مي‌افزايد: مطالعاتي كه در بحث ترافيك تهران صورت گرفته است يكسري از مسير‌ها با مترو و بعد خطوط فرامنطقه‌يي و كوتاهتر و ميني بوسراني و تاكسيراني در قالب برنامه 5ساله دوم تعريف شده‌اند.
اتوبوس‌هاي از رده خارج
فارغ از اينكه شهرداري و دولت بايد سالانه چه تعداد اتوبوس به ناوگان اتوبوسراني تهران اضافه كنند بايد دانست آيا همين ناوگاني كه در حال خدمات دهي است از سلامت كافي برخوردار است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد هم‌اكنون از ميان 6هزار اتوبوسي كه در تهران فعال هستند 2هزار واحد هميشه در تعمير گاه به سر مي‌برند و ادامه فعاليت آنها نه تنها باري را از دوش شهر بر نخواهد داشت بلكه به علت فرسودگي، هواي تهران را نيز آلوده‌تر خواهد كرد. البته آمارهاي محمد حقاني، رييس كميته محيط زيست شوراي شهر كمي فراتر از اين رقم است. او در اين باره مي‌گويد: به‌طور تقريبي ۷هزار دستگاه اتوبوس در تهران داريم كه ۵۰۰دستگاه آن زمين‌گير و از رده خارج هستند، حدود ۳هزار دستگاه نيز فرسوده و تاريخ مصرف‌شان گذشته است، زيرا اتوبوس‌هاي داخل شهري با توجه به شرايط عبور و مرور در شهري مثل تهران نمي‌توانند؛ بيش از ۸سال عمر كنند. با اين حساب مي‌توان اينگونه نتيجه گرفت كه ۵۰درصد اتوبوس‌هاي شهري ما خارج از رده هستند.
كمبود 11 هزار دستگاه اتوبوس تا 1404
كمبود اتوبوس در تهران ماجرايي است كه حتي مسوولان شهري نيز به آن اذعان دارند. جعفر تشكري هاشمي، معاون شهردار تهران روز شنبه در اين باره گفت: پايتخت در افق۱۴۰۴، به ۱۱هزار دستگاه اتوبوس نياز دارد. او يك‌بار ديگر دولت را مورد خطاب قرار داد و افزود: طبق توافقات ضمني بايد سالي يك هزار دستگاه اتوبوس از طريق سهميه‌هاي دولت به شهر وارد شود، طي ۶سال اخير، هيچ ناوگاني به سيستم حمل‌ونقل اتوبوسي تهران اضافه نشده است و شهر تهران اكنون به ۶هزار دستگاه اتوبوس نياز دارد، اين در حالي است كه كمبود بايد در سال‌هاي گذشته تامين مي‌شد. شهرداري تهران به‌دليل عدم تامين اتوبوس در سال‌هاي گذشته از سوي دولت، مجبور به تامين اتوبوس با هزينه‌هاي گزاف شده است، به صورتي كه در گذشته اتوبوس‌هاي تك كابين را با تخفيف ۸۲.۵ درصد دريافت مي‌كرديم و با توجه به بالا رفتن قيمت دلار، اتوبوس‌هاي تك كابين با ۴۰۰ميليون تومان و دو كابين با حدود ۷۵۰ميليون تومان هزينه مي‌شود كه اين امر شهرداري تهران را با مشكل جدي روبه‌رو كرده است.
اين سخنان در شرايطي است كه علي نوذرپور معاون امور شهرداري‌هاي سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌هاي كشور به «تعادل» مي‌گويد: سال گذشته از محل قانون ماليات بر ارزش افزوده 3هزار ميليارد به حساب شهرداري واريز شده است 1500ميليارد تومان را سازمان و 1500ميليارد تومان آن را نيز سازمان امور مالياتي پرداخت كرده است كه سند‌هاي آن هم موجود است. شهرداري مي‌تواند همين رقم را صرف حل مشكل كمبود اتوبوس كند.