همه برندهای مطرح آمریکایی از برگر کینگ گرفته تا کی اف سی و مک دونالد در ایران کپی شده اند و با توجه به این که این برندهای مصرفی نمادی از فرهنگ امپریالیستی هستند بعید است مجوز رسمی فعالیت در ایران پیدا کنند.
پایگاه المانیتور طی گزارشی نوشت: زمانی که اولین بار فروشگاه باسکین رابینز در خیابان ولیعصر تهران افتتاح شد، باید 30 دقیقه منتظر می ماندید تا بتوانید از در وارد شوید و حتی بعد از وارد شدن نیز ممکن بود نتوانید بستنی ای که می خواهید را به راحتی بخرید. روی همه چیز از فنجان ها گرفته تا قاشق ها نام این برند معروف آمریکایی ثبت شده بود. باید راز این موضوع را کشف می کردیم. این مغازه یک بستنی فروشی آمریکایی در کشوری بود که حدود 30 سال بود روابط مستقیمی با دولت آمریکا نداشت. مدیر این مغازه، زمانی که من در سال 2009 به آن سر زدم گفت: «این در واقع یک نوع ژلاتین ایتالیایی است.»
باسکین رابینز تهران، تنها برند مواد غذایی آمریکایی نیست که در ایران فعالیت می کند. در طی یک دهه گذشته، همه برندهای مطرح آمریکایی از برگر کینگ گرفته تا کارلز جی آر، چیپوتله، دومینو پیتزا، کی اف سی، مک دونالد، پیتزا هات، استارباکس کافی و ساب وی در ایران کپی شده اند. برخی از این برندهای قلابی دقیقا مشابه اصلشان هستند، و برخی دیگر تغییرات جزئی ای در نامشان داده اند. مثلا برگر کینگ به برگر هاوس تبدیل شده یا مک دونالد به مش دونالد تغییر نام داده است. پیتزا هات، پیتزا هت شده و نام استارباکس به رئیس کافی تغییر یافته است.
یک وکیل ایرانی می گوید: «تصور بسیار اشتباهی در مورد قدرت برندها در حفاظت از نام تجاری شان در ایران وجود دارد.» وی که وکالت شرکت استارباکس در دعوای مطرح شده علیه رئیس کافی را بر عهده دارد گفت: «(استارباکس) تصمیم گرفته دیگر این پرونده را پیگیری نکند، زیرا آنها قصد ندارند به این زودی ها وارد بازار ایران شوند. بسیاری از برندها نمی خواهند هزینه اضافی پیگیری دعوای حقوقی را تقبل کنند، زیرا برند آنها در کشوری جعل شده که آنها خودشان نمی توانند در آن کشور فعالیت داشته باشند.»
وی می افزاید: «اما با توجه به اتفاقات اخیر، آنها اکنون دارند امکان ورود به بازار ایران را بررسی می کنند.»
کی اف سی هم همین مشکل را دارد. ورژن های مختلفی از کی اف سی در جای جای ایران درست شده اند. اخیرا علیزاده، مالک کی اف سی تهران دولت ایران را متقاعد کرده تا به وی اجازه تاسیس فروشگاه کی اف سی با نماد لبخند معروف سرهنگ ساندرز را بدهد.
اما درست مثل بقیه، این یکی هم تقلبی است. کی اف سی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هیچگاه در ایران نمایندگی مجاز نداشته است. سخنگوی این شرکت در سال 2012 اعلام کرد: «ما یک اقدام قضایی علیه شرکت و افرادی که ادعا می کنند حق گشایش رستوران های کی اف سی در ایران را دارند، انجام داده ایم.»
فرآیند شکایت صاحبان یک نشان تجاری در ایران شبیه سایر کشورهاست. برند ثبت شده باید مستندات کافی را ارائه دهد و در نزد یک دادگاه ایرانی اقامه دعوی نماید. صاحب برند اول باید نام خود را در ایران به ثبت برساند. به گفته وکیل ایرانی، تا جایی که کشور مبدا آن برند عضو یک معاهده بین المللی مرتبط در این زمینه باشد، ثبت نام آن در ایران با استقبال مواجه خواهد شد.
با انعقاد توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی، شرکت های مختلف غربی منتظر ورود به بازار ایران هستند. در گزارشی که اخیرا توسط بانک جهانی منتشر شده، برآورد شده که میزان ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ایران در سال های 2017-2016، به 3 تا 3.2 میلیارد دلار خواهد رسید و رشد اقتصادی این کشور در سال 2017، 5.5 درصد خواهد بود.
چند روز پس از انعقاد توافق هسته ای، در رسانه ها اینگونه منعکس شد که مک دونالد به دنبال ورود به بازار ایران است. در سایت رسمی مک دونالد یک فرم ویژه افراد علاقمند به ایجاد نمایندگی این شرکت در ایران قرار داده شده بود و این پیام درج گردیده بود: «ما تاریخ مشخصی را برای توسعه رستوران های مک دونالد در ایران تعیین نمی کنیم. در آینده ما ممکن است قدم هایی برای ایجاد رستوران های مک دونالد در ایران برداریم.»
بعید است که فرض کنیم شرکت آمریکایی مک دونالد در آینده نزدیک راه خود را به سوی بازار ایران پیدا خواهد کرد، زیرا این شرکت نماد فرهنگ امپریالیستی آمریکا است و رهبر عالی ایران گفته که اجازه نفوذ فرهنگ آمریکایی به کشور را نخواهد داد.