سند راهبردی بخش صنعت توسط وزارتخانه متولی این بخش به تصویب رسید اما به اعتقاد بسیاری از فعالان صنعت نساجی، این سند نه تنها زمینه رشد و شکوفایی زیرشاخه نساجی این بخش را تا افق 1404 فراهم نمی‌کند، بلکه زمینه عقب گرد این صنعت را هم فراهم خواهد کرد. هدف‌گذاری‌ها در این سند بیشتر شبیه طنز است زیرا اعداد اعلام شده بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های خالی صنعت نساجی بوده است.
28مرداد‌ماه، سند راهبردی بخش صنعت پس از سال‌ها در وزارت صنعت، معدن و تجارت نهایی شد. این سند 203 صفحه است و اهداف بخش‌های مختلف صنعتی کشور را در افق 1404 تبیین می‌کند. در این سند، ظرفیت ریسندگی و بافندگی در سال 93، 200هزار تن اعلام شده که این رقم در افق 1404 قرار است به 290 هزار تن برسد. همچنین انواع پارچه لباسی از 190 هزار تن فعلی به 280 هزارتن در چشم‌انداز 20 ساله خواهد رسید.
براساس این سند، میزان تولید پوشاک، فرش ماشینی و انواع محصولات نساجی پایین دست پتروشیمی به ترتیب از 250هزار تن، 80میلیون متر مربع و 300هزار تن فعلی به ارقام 450 هزار تن، 150میلیون متر مربع و 500هزار تن خواهد رسید. در سند تدوین شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعداد کل شاغلان صنعت نساجی در سال 93، 300هزار نفر برآورد شده که این رقم در افق 1404 باید به 500هزار نفر برسد. در این سند سهم ارزش افزوده صنعت نساجی در سال 92، 3درصد برآورد شده و این رقم در افق سند چشم‌انداز به 4درصد افزایش خواهد یافت. ارزش صادرات صنایع نساجی، پوشاک، چرم و کفش، بدون احتساب فرش دستباف یک‌هزار و 147میلیون دلار اعلام شده که این رقم در سال 1404 به 3هزار میلیون دلار خواهد رسید.
تدوین سند بدون اطلاع بخش خصوصی
براساس سند ارائه شده توسط وزارتخانه متولی صنعت، نساجی ایران در افق 1404 قرار است رتبه 50 در جهان و 3 منطقه را کسب کند. محمد مروج حسینی، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران درباره سند راهبردی ارائه شده توسط وزارت صنعت به «فرصت‌امروز» می‌گوید: این برنامه ایرادات اساسی دارد و هدف‌گذاری‌ها در آن منطقی نیست. وی اضافه می‌کند: سند راهبردی صنعت نساجی بدون اطلاع بخش خصوصی تدوین شده‌است. ضمن آنکه در ابتدا قرار نبود در این سند، برای صنعت نساجی نیز برنامه‌ای تدوین شود. با تلاش مدیر کل صنعت نساجی، این سند تدوین شد.
مروج حسینی با اشاره به اینکه قرار است رتبه صنعت نساجی ایران در افق 1404، 50 شود، عنوان کرد: در حالی این رتبه برای صنعت نساجی در نظر گرفته شده که در سند هیچ اشاره‌ای به رتبه فعلی ایران نشده‌است. ضمن آنکه تعیین چنین هدفی بیشتر شبیه به طنز است. وی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر رتبه ایران در صنعت نساجی جهان چند است، بیان می‌کند: تاکنون رتبه‌بندی خاصی برای صنعت نساجی کشور انجام نشده‌است. به احتمال زیاد رتبه ایران کمتر از 50 است. به نظر من در حال حاضر رتبه 30 یا 35 جهان را داریم.
دبیر انجمن صنایع نساجی اضافه می‌کند: اعداد و ارقام موجود در سند تدوین شده توسط وزارت صنعت، صحیح نیست. بنابراین فکر می‌کنم، اهداف بخش نساجی باید بازبینی شود. زیرا در ریسندگی و بافندگی ظرفیت فعلی صنعت نساجی 200هزار تن در نظر گرفته شده و قرار است در افق 1404 این رقم به 215هزار تن برسد. 15هزار تن واحد بسیار کوچکی است و معلوم نیست چگونه به‌عنوان هدف انتخاب شده است.
وی تاکید می‌کند: بازار پوشاک ایران و رونق آن تابع توان خرید مردم است. گاهی به دلیل شرایط مالی مناسب، مردم می‌توانند سالانه دو دست لباس بخرند و در صورت کاهش قدرت خرید، الگوی مصرف تغییر می‌کند. بنابراین باید به طور مشخص قدرت خرید مردم تعیین و درباره هدفگذاری در صنعت پوشاک تصمیم‌گیری شود. مــروج حســینی ادامـــه می‌دهد: در برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت الگوی مصرف ارائه نشده‌است.
عقبگرد صنعت نساجی تا افق 1404
علیرضا حائری، عضــو هیـــات‌مدیــره جـــامعــه متخصصان صنعت نساجی نیز بر طنز بودن اهداف تعیین شده در سند صنعت نساجی تاکید می‌کند. وی به «فرصت امروز» می‌گوید: براساس اهداف تعیین شده در این سند، صنعت نساجی باید تمام تلاش خود را بکند که طی 10 سال، به رتبه پنجاهم جهان برسد. داشتن رتبه سوم منطقه برای صنعت نساجی ایران پس از 10سال غیر‌منطقی است. زیرا خاورمیانه به‌شدت درگیر جنگ است. در چنین شرایطی قصد داریم یک دهه وقت بگذرانیم که پس از ترکیه و پاکستان، رتبه سوم منطقه را داشته باشیم؟
حائری اضافه می‌کند: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به حد کافی نفت داشته و به دنبال توسعه صنعت نساجی نیستند. وی همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر صنعت نساجی، کفش و چرم 900میلیون دلار صادرات داشته و این رقم 78/2درصد از کل صادرات صنعتی و معدنی را به خود اختصاص می‌دهد، بیان می‌کند: براساس هدفگذاری وزارت صنعت، پس از گذشت 10سال قرار است سهم صادرات صنعتی و معدنی از 3میلیارد دلار فعلی به 121میلیارد دلار برسد. در این افق اگر حجم صادرات صنعت نساجی به 5/3میلیارد دلار برسد، سهم صنعت نساجی از کل صادرات محصولات صنعتی به 7/2میلیارد می‌رسد.
عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصان صنعت نساجی ادامه می‌دهد: این روند به مفهوم عقبگرد صنعت نساجی است. براساس برنامه وزارت صنعت، نه‌تنها وضع نساجی بهبودی پیدا نمی‌کند، بلکه در 10 سال آینده با توجه به سهم صادرات و تقاضای بازار، ممکن است شرایط نساجی بحرانی‌تر نیز شود.