پیش‌بینی افزایش تولید برنج با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی امسال که برای شالیکاران مطلوب بود، شاید دلیلی بر ادامه ممنوعیت برنج پس از فصل برداشت باشد. میزان تولید برنج در کشور از 2میلیون تن تا 2 میلیون و 300 هزار تن در سال متغیر است. براساس آمارهای رسمی که میزان سرانه مصرف را 36 کیلوگرم اعلام می‌کنند، نیاز سالانه کشور به واردات برنج نیز بین 500 تا 800 هزار تن است.
برداشت برنج در استان‌های شمالی از ماه گذشته در مازندران و گیلان که قطب تولید برنج کشور هستند، آغاز شده و پیش‌بینی‌ها حکایت از افزایش 10درصدی شلتوک دارد. دلاور حیدرپور، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران، در گفت‌وگو با "روزنامه فرصت امروز"، وضعیت تولید برنج در کشور به‌ویژه استان مازندران را بسیار خوب می‌داند و می‌افزاید: تاکنون که بیش از 50درصد شالی‌ها برداشت شده وضعیت بسیار خوبی را شاهد بوده‌ایم. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود امسال نسبت به سال قبل حدود 10 درصد افزایش تولید داشته باشیم.
کیفیت برنج امسال عالی است
استان مازندران با داشتن حدود 210هزار هکتار شالیکاری، مقام نخست را در تولید برنج کشور دارد. حیدرپور درخصوص میزان برداشت برنج در این استان می‌گوید: گرچه امسال پس از فصل نشاکاری با کم‌آبی شدید مواجه شدیم اما تولید برنج در دو استان مازندران و گیلان از وضعیت مطلوبی برخوردار است و تولید بیشتر از پیش‌بینی‌ها خواهد بود. در مجموع وضعیت بسیار خوبی در تولید برنج از نظر کمی و کیفی داشتیم.
وی می‌افزاید: پیش‌بینی ما از میزان تولید در مازندران امسال حدود 1200 تا 1300 هزار تن شلتوک است. با توجه به اینکه کیفیت برنج امسال عالی و درصد خردشدگی آن کم است. مهم‌تر از همه اینکه به دلیل گرمای هوا میزان شیوع آفت (کرم ساقه‌خوار و بلاست) بسیار کم بود و شالیکاران از سموم و آفت‌کش‌های کمتری استفاده کردند. بنابراین افزون بر تولید بیشتر، کیفیت برنج سفید نیز بالاست.
رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به تقاضای شالیکاران برای کشت دوباره و رتون‌گیری (برداشت دوباره شالی)، اظهار می‌کند: امسال تقاضا برای کشت دوم در مازندران نسبت به سال گذشته بیشتر است و بخشی از شالیکاران هم دنبال رتون‌گیری هستند.
نیازی به خرید توافقی برنج نیست
در سال گذشته دولت در ارقام پرمحصول برنج خرید توافقی انجام داد. حیدرپور با اشاره به این موضوع و اینکه آیا امسال نیز دولت سیاست حمایت از برنج را اجرا می‌کند، می‌گوید: براساس سیاست‌های حمایتی دولت و وزارت جهاد کشاورزی، خرید حمایتی برنج در صورت نیاز انجام می‌شود اما امسال خوشبختانه بازار برنج وضعیت مناسبی دارد و نیازی به خرید توافقی نداریم.
وی ادامه می‌دهد: خرید حمایتی تنها برای ارقام پرمحصول برنج انجام می‌گیرد و برای ارقام محلی برنج تنها زمانی که قیمت پایین بیاید و تولیدکنندگان متضرر شوند دولت وارد عمل می‌شود. با این تفاسیر امیدواریم بازار برنج از ثبات نسبی قیمتی برخوردار باشد و نیازی به خرید توافقی نداشته باشیم.
تعرفه 40 درصدی واردات و تنظیم بازار
حیدرپور با اشاره به افزایش تعرفه واردات برنج، تصریح می‌کند: این سیاست مناسبی بود که شخص وزیر جهادکشاورزی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی در پیش گرفت و با وضع تعرفه 40درصدی برای واردات برنج از کشاورزان حمایت کرد. همچنین باید اضافه کنم که امسال (تاکنون) هیچ ثبت سفارشی برای واردات برنج در وزارت کشاورزی نداشته‌ایم. گرچه کما بیش برنج از محل ثبت سفارش‌های قبلی وارد کشور می‌شود.
وی به تاثیر کم واردات برنج در ماه‌های اخیر بر بازارهای داخلی اشاره و اظهار می‌کند: خوشبختانه میزان واردات از محل ثبت سفارش‌های قبلی به اندازه‌ای نبوده که بر بازار برنج داخل اثرگذاری چندانی داشته باشد. در مجموع این سیاست‌ها باعث شده که وضعیت قیمتی بازار برنج قابل قبول باشد به شرط اینکه ثبات قیمتی ادامه یابد.
برنامه‌های کشت متناسب با ذخایر آبی
کاهش شدید سفره‌های آب زیرزمینی در تمامی دشت‌های کشور، کشاورزی ما را با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌کند. کم‌آبی و خطر کاهش آب‌های زیرزمینی حتی استان‌های پربارش گیلان و مازندران را نیز تهدید می‌کند. بر همین اساس کشاورزان باید این موضوع را جدی بگیرند و برنامه‌های کشت را برمبنای میزان آب در دسترس قرار دهند.
کشت دوباره برنج در سال‌های اخیر در شمال کشور رواج یافته و شالیکاران پس از برداشت محصول نخست در تابستان، شالیزارها را برای کشت پاییزه آماده می‌کنند. همچنین برخی از کشاورزان نیز با آبیاری شالیزارها اقدام به رتون‌گیری (برداشت دوباره) می‌کنند. این مسئله گرچه به افزایش تولید برنج می‌انجامد اما منابع آبی را کاهش می‌دهد.
توصیه به شالیکاران برای محدودیت کشت دوباره
حیدرپور در این خصوص می‌گوید: برای کشت دوباره و رتون‌گیری برنج، توصیه ما به همکاران آب منطقه‌ای این است که جاهایی که آب مطمئن ندارند این کار انجام نشود. ما در ابتدای سال و بعد از فصل نشاکاری با کمبود بارش‌ها مواجه شدیم و حدود 500 تا 600 هکتار از شالیزارهای استان از بین رفت و حدود 20هزار هکتار نیز در استرس شدید کم‌آبی بود. با اقداماتی که انجام شد و همکاری استانداری، جهاد کشاورزی شهرستان‌ها و شرکت آب منطقه‌ای این زمین‌ها از استرس نجات پیدا کردند و سپس در وسط کار خوشبختانه بارندگی شدید و سیل را داشتیم.
این کارشناس کشاورزی، تاکید می‌کند: آب‌وهوای مناسب امسال تقاضا برای کشت دوباره و رتون‌گیری را زیاد کرده اما توصیه ما همچنان به محدودیت کشت است تا منابع آبی بیش از این کاهش نیابد. به کشاورزانی که از آب چاه برای کشت دوم و رتون استفاده می‌کنند توصیه می‌کنیم که در صورت امکان کشت را محدود کنند و باقیمانده ذخایر آبی را برای سال زراعی آینده بگذارند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران البته مشکل این استان را کمبود منابع نمی‌داند و می‌گوید: مازندران نسبت به سایر استان‌ها آب سطحی خوبی دارد اما سد کم دارد و آب‌های سطحی و روان آب‌ها مهار نمی‌شوند و در فصل‌هایی که نیاز آبی کمتر است به دریا می‌ریزند. نیاز استان به سد زیاد است و لزوم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و سدسازی و مهار آب در استان احساس می‌شود.