سرمايه‌گذاری بلندمدت كه در 2 سال اخير به سپرده يك‌ساله با نرخ سود 20 درصدی محدود شده در يك‌سال اخير با 35 درصد رشد مواجه شده و به رقم قابل توجه 371 هزار ميليارد تومان رسيده و جالب اين است كه مانده سپرده بلندمدت در 2ماهه اول سال 94 نيز 9درصد رشد كرده و در همين 2 ماه 31 هزار ميليارد تومان بيشتر شده است.
به گزارش تعادل، گزارش ماهانه پولي و بانكي بانك مركزي در ارديبهشت 94 نشان مي‌دهد سپرده كوتاه‌مدت كه حساب‌هاي روزشمار از يك تا زير يك‌سال را شامل مي‌شود، نيز با رشد 12درصدي در يك‌سال اخير همراه بوده و حجم آن به 268 هزار ميليارد تومان رسيده است. اين موضوع نشان‌دهنده تمايل شديد مردم به حساب سرمايه‌گذاري بلندمدت يا سپرده يك‌ساله با سود 20 درصد است و از آنجا كه نرخ سكه و طلا و ارز در يك‌سال اخير تقريبا ثابت بوده، مردم تمايل به سپرده‌گذاري يك‌ساله با سود 20درصد داشته‌اند.
نكته مهم اين است كه با وجود رشد 9درصدي سپرده يك‌ساله در 2ماهه اول سال 94، سپرده كوتاه‌مدت زير يك‌سال با كاهش و رشد منفي همراه بوده و مانده آن نسبت به اسفند 93 اندكي كاهش يافته است رقم مانده سپرده كوتاه‌مدت زير يك‌سال از 141هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 268 هزار ميلياردتومان در ارديبهشت 94 رسيده وطي اين 2 سال 127هزار ميليارد تومان بيشتر شده است. اما رقم مانده سپرده بلندمدت و حداقل يك‌سال، از 177هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 371 هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده و طي اين 2سال 194هزار ميليارد تومان افزايش يافته است.
نقدينگي از مرز 800 هزار ميليارد تومان گذشت
شاخص مهم نقدينگي كشور در ارديبهشت‌ماه 1394 از مرز 800هزار ميليارد تومان گذشت. اين شاخص در اسفند 93 به 782هزار ميليارد تومان رسيد و در 2ماهه اول سال 94 به ميزان 18هزار ميليارد تومان بيشتر شد و ظرف 2ماه 2.3درصد رشد كرد.
طبق اعلام بانك مركزي در سال 92 آمار 6بانك ايران زمين، قرض‌الحسنه رسالت، خاورميانه، بين‌المللي كيش، ايران و ونزوئلا و قوامين و 4موسسه اعتباري صالحين، پيشگامان آتي، كوثر و عسكريه به آمارهاي پولي و بانكي كشور اضافه شده است. ضمنا اطلاعات بانك قرض‌الحسنه مهر از اسفند ۱۳۹۲ به بعد، از شمول بانك‌هاي تخصصي خارج و به طبقه بانك‌هاي غيردولتي اضافه شده است.
براين اساس بخشي از رشد 333 هزار ميليارد تومان نقدينگي در 2سال اخير به خاطر اضافه شدن آمار اين بانك‌ها به آمار بانك‌هاي كشور است. نقدينگي در يك‌سال منتهي به پايان ارديبهشت 94 يعني از اول خرداد 93 تا پايان ارديبهشت 94 به ميزان 23.2 درصد رشد كرده است كه با توجه به سياست‌هاي انضباط مالي دولت يازدهم رقم قابل توجهي محسوب مي‌شود. نقدينگي در دوره 2ساله اول خردادماه 92 و انتخابات رياست‌جمهوري دوره يازدهم تا ارديبهشت 94 از 467هزار ميليارد تومان به بيش از 800هزار ميليارد تومان رسيده و طي 2سال به ميزان 333هزار ميليارد تومان بيشتر شده و به عبارت ديگر طي 2سال 41.62درصد رشد كرده است.
نكته حايز اهميت اين است كه تمام اين رقم در بخش شبه پول يا سپرده‌هاي درازمدت داراي سود به اضافه قرض‌الحسنه جذب شده و شبه پول از 357هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 689هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده و 332هزار ميليارد تومان بيشتر شده و 93درصد رشد كرده است.
اما پول يعني اسكناس به اضافه سپرده ديداري و چك، از رقم 109هزار ميليارد تومان به 111هزار ميليارد تومان رسيده و تقريبا ثابت بوده و ظرف 2سال تنها 2هزار ميليارد تومان يعني كمتر از 2درصد رشد كرده است.
رشد 32 درصدي بدهي دولت در يك‌سال اخير
يكي از اقلام قابل توجه كه همچنان چالش بانك‌ها و بازار پول كشور است، رشد 32درصدي بدهي بخش دولتي در يك‌سال اخير است كه در 2 ماهه اول سال 94 نيز با رشد 7 دهم درصدي مواجه بوده و همچنان روبه افزايش است. يعني در يك‌سال اخير بدهي بخش دولتي به بانك‌ها 26 هزار ميليارد تومان افزوده شده است. درحال حاضر رقم بدهي بخش دولتي به 104هزار و 749ميليارد تومان يعني نزديك به 105هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده كه 101هزار ميليارد تومان آن بدهي دولت و 3584 ميليارد تومان آن بدهي شركت‌هاي دولتي به بانك‌هاست. رشد 32.6درصدي بدهي دولت در يك‌سال اخير، يكي از اقلام اساسي و چالش برانگيز بانكداري كشور در يك‌سال اخير است.
44هزار ميليارد تومان افزايش بدهي
بدهي بخش دولتي در 2سال اخير از رقم 61322ميليارد تومان در ارديبهشت 92 و قبل از انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم، به رقم 79458ميليارد تومان در ارديبهشت 93 و نزديك به 105هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده و طي اين مدت به ميزان 44هزار ميليارد تومان اضافه شده و با رشد 72درصدي در 2سال اخير مواجه شده است.اسكناس در دست اشخاص در ارديبهشت ماه 94 به 29788ميليارد تومان و اسكناس و مسكوك در بانك‌ها به 10363ميليارد تومان رسيده و روي هم رفته بيش از 40هزار و 151ميليارد تومان بوده است.سپرده ديداري مردم نزد بانك‌ها به رقم 81هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده كه اگرچه در يك‌سال اخير 21درصد رشد كرده اما در 2ماهه اول سال با كاهش 2.4درصدي همراه بوده است.از سوي ديگر سپرده قانوني بانك‌ها نزد بانك مركزي به رقم 85هزار و 708ميليارد تومان رسيده كه با رشد 20 درصدي در يك‌سال اخير و كمتر از يك درصدي در 2ماهه اول سال 94 همراه شده است.
بدهي 83 هزار ميليارد توماني بانك‌ها
نكته قابل توجه رشد نسبي بدهي بانك‌ها به بانك مركزي است كه متناسب با رشد بدهي دولت به بانك‌ها رشد كرده و بانك‌ها براي تامين منابع و كسري خود مجبور به برداشت از منابع بانك‌ها شده‌اند. بدهي بانك‌ها به بانك مركزي در ارديبهشت 94 به رقم 83 هزار و 779ميليارد تومان رسيده كه با رشد 21.6درصدي در يك سال اخير و كاهش 2.4درصدي در دو ماه اول سال 94 مواجه شده است.
كاهش بدهي بانك‌هاي غيردولتي
بدهي بانك‌هاي غيردولتي و موسسات اعتباري به بانك مركزي از رقم 1832ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 23988ميليارد تومان در اسفند 93 و اوج خود رسيد و در اين مدت افزايش بيش از 22هزار ميليارد توماني داشته است. اما در دو ماه گذشته رقم آن به 16309ميليارد تومان كاهش يافته و 32درصد افت كرده است. مانده بدهي بانك‌هاي غيردولتي و موسسات اعتباري به بانك مركزي در ارديبهشت 94 نسبت به ارديبهشت 93 به ميزان 275درصد رشد داشته است.
ثبات بدهي بانك‌هاي تخصصي
بدهي بانك‌هاي تخصصي به بانك مركزي نيز از 44949ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 55897ميليارد تومان در اسفند 92 رسيد و در ارديبهشت 94 نيز 55619ميليارد تومان گزارش شده است. بر اين اساس، مانده بدهي بانك‌هاي تخصصي به بانك مركزي در ارديبهشت 94 نسبت به اسفند 93 به ميزان 0.5درصد كاهش داشته است.
افزايش معني‌دار بدهي بانك‌هاي تجاري
همچنين بدهي بانك‌هاي تجاري به بانك مركزي نيز از 5263 ميليارد تومان در ارديبهشت 92 به 5918 ميليارد تومان در اسفند 92 و به 11850ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده است. بر اين اساس، مانده بدهي بانك‌هاي تجاري دولتي به بانك مركزي در ارديبهشت 94 نسبت به اسفند 93 به ميزان 100درصد افزايش داشته است. نكته قابل توجه اين است كه در مقطع اسفند 93 تا ارديبهشت 93 نيز به ميزان 5960 ميليارد تومان به بدهي بانك‌هاي تجاري دولتي به بانك مركزي افزوده شده و در دو ماه اول سال 93 به ميزان 223درصد رشد كرده است.
پول و شبه پول
حجم پول شامل اسكناس و سپرده ديداري و چك با كاهش نزديك به 8درصد در دو ماه اول سال به 111هزار ميليارد تومان رسيده است درحالي كه شبه پول شامل سرمايه‌گذاري مدت‌دار يا سپرده‌هاي داراي سود به اضافه سپرده قرض‌الحسنه با رشد بالاي 28درصد در يك سال اخير و بالاي 4درصد در دو ماه اول سال به رقم 689هزار ميليارد تومان رسيده و تقريبا 6 برابر رقم پول است. يعني آنچه در سپرده‌ها و كارت‌هاي الكترونيك وجود دارد 6 برابر اسكناس و چك و سپرده ديداري است. حساب قرض‌الحسنه نيز با رقم 36هزار ميليارد تومان با كاهش 7درصدي در دو ماه اول سال و رشد 15درصدي در يك سال اخير همراه بوده است. سپرده ديداري نيز با كاهش نزديك به 4درصد در يك سال اخير به بيش از 81هزار ميليارد تومان در ارديبهشت 94 رسيده است.
حركت به سوي سود
يكي ديگر از اقلام مهم پولي و بانكي در يك سال اخير كه رشد قابل توجه 29درصدي داشته و نشان دهنده تمايل بيشتر مردم به دريافت سود از سپرده‌هاي بانك‌هاست، رشد سرمايه‌گذاري مدت‌دار است كه با رقم 640هزار ميليارد توماني در ارديبهشت 94 در دو ماه اول سال با رشد نزديك به 5درصد مواجه شده است. در دو سال ارديبهشت 92 تا ارديبهشت 94 سرمايه‌گذاري مدت‌دار از رقم 319هزار ميليارد تومان به 639 هزار ميليارد تومان رسيده و در اين دو سال حدود 320 هزار ميليارد تومان افزايش يافته و 100درصد رشد كرده است. به عبارت ديگر در شرايطي كه نقدينگي 330 هزار ميليارد تومان در اين دو سال رشد كرده 320هزار ميليارد تومان آن جذب سرمايه‌گذاري مدت‌دار يا سپرده‌هاي داراي سود شده است. حدود 11درصد سپرده‌ها را سپرده‌هاي جاري و حدود 5درصد را سپرده‌هاي قرض‌الحسنه تشكيل مي‌دهد و تمايل عموم سپرده‌گذاران به سپرده‌هاي داراي سود رو به افزايش است. رقم سپرده‌هاي غيردولتي در ارديبهشت 94 به 770 هزار ميليارد تومان رسيده و در يك سال اخير 24 درصد رشد كرده است. بدهي غيردولتي شامل وام‌ها و اعتبارات بانكي نيز به رقم 635 هزار ميليارد تومان رسيده كه رشد 16درصدي در يك سال اخير داشته است. از سوي ديگر، رقم سپرده قانوني بانك‌ها نزد بانك مركزي كه يكي از شاخص‌هاي مهم كنترل نقدينگي محسوب مي‌شود رشد 20درصدي داشته و به رقم بيش از 85هزار ميليارد تومان رسيده است.
سپرده ديداري بانك‌ها نزد بانك مركزي نيز رقم 4123 ميليارد تومان را داشته كه با كاهش شديد 28درصدي در يك سال قبل مواجه بوده است. از سوي ديگر، ارقام وام و سپرده بخش دولتي نزد بانك‌ها نيز به رقم 37هزار و 774ميليارد تومان رسيده و رشد 20درصدي داشته است. وام‌ها و سپرده‌هاي ارزي نيز با ثبت رقم 150هزار ميليارد تومان با كاهش و رشد منفي نزديك به 14درصدي همراه شده است.
