رعايت نكردن نظم و انضباط شهری، آلودگی هوا، آشفتگی در ساخت‌وساز، وجود برخي آسيب‌های اجتماعی، برخي حوادث تلخ درحوزه ايمنی شهروندان، استفاده از موتورسيكلت، پارك نادرست، سرعت زياد و تفكيك نكردن زباله‌ها ازجمله مواردي است كه از سوي شهردار تهران به‌عنوان بي‌انضباطي شهري نام برده شده است و شهروندان پايتخت 10 ميليوني سال‌هاست كه با اين آشفتگي‌ها و بي‌نظمي‌ها همزيستي كرده‌اند و به دليل نبود زير‌ساخت‌ها و برنامه‌هاي منسجم در حوزه تصميم‌گيري و تصميم‌سازي خسارت‌ها‌ي بسياري را پرداخته و مي‌پردازند كه جبران برخي از اين آسيب‌ها غير ممكن و بسيار سنگين است و وجود اين بي‌نظمي و آشفتگي‌ها همواره آرامش و آسايش را از ساكنان شهري در پايتخت ربوده است تا شهروندان كمتر امنيت و آسايش و آرامش شهري را تجربه كنند. براين اساس مديريت شهري با اجراي طرح انضباط شهري قصد دارد گام‌هاي اوليه را براي تحقق حقوق شهروندان با ايجاد بستر لازم فراهم آورد. اجراي طرح انضباط شهري به عنوان يك طرح فراگير به صورت پايلوت در منطقه 12 در حال اجراست تا با استخراج نتايج طرح ، اين طرح در ساير نقاط پايتخت نيز به اجرا در‌آيد.
اجراي طرح انضباط شهري در منطقه 12
با اجراي طرح انضباط شهري در منطقه12، ساكنان، بازاريان و تمام مردمي كه به اين نقطه از شهر مراجعه مي‌كنند به نوعي تحت آموزش قرار مي‌گيرند. در اجراي طرح انضباط شهري بر نقش و مشاركت جدي شهروندان تأكيد شده است.
در اين زمينه محمدباقر قاليباف شهردار تهران با اشاره به لزوم اجراي طرح انضباط شهري در منطقه12 به عنوان قلب پايتخت و مقصد گردشگري شهر گفت: يكي از زشتي‌هاي شهر ما اين است كه انضباط عمومي و انضباط شهري در آن به درستي رعايت نمي‌شود. به گفته وي همراهي و رعايت كردن اصول انضباطي از سوي مردم زمينه‌ها را براي اجراي طرح فراهم مي‌كند و اجراي آزمايشي طرح انضباط شهري در منطقه12 كه روزانه با تردد بيش از يك و نيم ميليون شهروند مواجه است به اتفاقات خوبي نظير نظم ترافيكي، نظم در ساخت‌وساز و حفظ ميراث فرهنگي منجر شود تا جايي كه مردم همچنان كه براي تفريح به مناطقي چون دربند و دركه مي‌روند براي قدم زدن راهي منطقه12شوند. به اعتقاد شهردار تهران مسئولان مقصران اصلي در مورد بي‌انضباطي شهري هستند چراكه اجراي انضباط به بسترسازي و تأمين امكانات از سوي مسئولان نياز دارد بنابراين پس از آماده‌سازي امكانات است كه بايد توقع داشته باشيم شهروندان اصول انضباط را به درستي رعايت كنند و لذت بهتري از شرايط ببرند.
كاهش استرس با اجراي طرح انضباط شهري
سيدحسن موسوي، رئيس انجمن مددكاري اجتماعي ايران با بيان اينكه با اجراي طرح انضباط شهري توسط شهرداري تهران در محدوده بازار تهران بي‌ترديد استرس‌ها و مزاحمت‌هايي كه براي شهروندان ايجاد مي‌شود به كمترين حد خود خواهد رسيد، گفت: هر فعاليتي كه منجر شود زندگي مردم آسان‌تر شده و مردم در ورود به معابر شهر آرامش بيشتري داشته باشند، بدون شك مورد استقبال همگاني قرار مي‌گيرد. وي افزود: اجراي اين طرح كه شامل توجه به كالبد شهري در اين منطقه، انضباط اجتماعي و آسيب‌هاي اجتماعي مي‌شود دستاوردهاي قابل توجهي خواهد داشت كه از مهم‌ترين آنها افزايش امنيت اجتماعي براي مردم است. بدين ترتيب استرس افرادي كه در اين محدوده تردد مي‌كنند كم خواهد شد. حتي اگر نخواهيم بگوييم كه ميزان اين استرس‌ها به عدد صفر مي‌رسد اما باز مي‌توان نقاط روشن و مثبتي را در اين طرح ديد.
اين آسيب‌شناس اجتماعي با بيان اينكه من نمي‌خواهم زحمات مسئولان را نفي كنم، گفت: ما نيازمند يك‌سري برنامه ريزي‌هاي جديد در حوزه خدمات اجتماعي در شهر تهران هستيم كه اين طرح با رويكرد سلامت نگرانه و توجه به حقوق اجتماعي شهروندان مي‌تواند خلأ‌هاي موجود را تا حدودي پر كند. به گفته وي اگر مديريت شهري در بخش اجتماعي با رويكرد سلامت نگرانه و آينده‌نگرانه با بهره‌گيري از ظرفيت مردم و سازمان‌هاي غيردولتي بستر مناسبي فراهم كند نتايج مطلوب‌تري مي‌گيرد و اگر ايده‌پردازي اجتماعي تقويت شود بدون شك ما به طرح‌هاي جديدي كه متناسب با نيازهاي مردم است، خواهيم رسيد. موسوي با بيان اينكه شهرداري تهران هركار خوبي كه انجام دهد، بقيه شهرداري‌هاي كشور نيز از طرح‌هاي اين سازمان الگوبرداري مي‌كنند، گفت: شهرداري تهران با اجراي طرح انضباط شهري مي‌تواند پيشاني اين بخش باشد، ضمن اينكه در اينگونه عرصه‌ها تجارب ساير كشورها در بخش مديريت شهري بسيار جلوتر از ما است كه با رويكردهاي جديد مي‌توان آن تجربه‌ها را در كشور ايران و شهر تهران نيز اجرايي كرد.
ترويج و آموزش انضباط شهري با اجراي طرح «خانه به خانه»
همچنين شهرام گيل‌آبادي معاون ارتباطات شهرداري تهران درباره طرح فرهنگي «خانه به خانه» كه در راستاي اجراي طرح انضباط شهري در منطقه 12 اجرايي مي‌شود، گفت: طرح انضباط شهري توسط شهرداري تهران و پليس در منطقه 12 آغاز شده است و اميدواريم با لطف خدا اين انضباط به منطقه 12 برگردد.
وي با بيان اينكه طبق بررسي‌هاي انجام شده 10 مطالبه مردم در منطقه 12 احصا شده است، گفت: مزاحمت‌هاي متعدد موتورسيكلت سواران كه ناشي از خودخواهي و نابساماني‌هاي متعدد در اين منطقه است يكي از مطالبات مردم در اين حوزه بوده است.
گيل‌آبادي با اشاره به مطالبات مردم درخصوص جمع‌آوري متكديان گفت: سه موضوع به عنوان سرلوحه طرح انضباط شهري قرار گرفته است كه از اين ميان ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي، طراحي و عملياتي كردن طراحي‌هاي كالبد شهري و همچنين انضباط ترافيكي با محور خط سفيد از جمله اقدامات صورت گرفته در طرح انضباط شهري است.
وي با بيان اينكه 10 محور زيرمجموعه اين سه هدف قرار دارد، گفت: جمع‌آوري متكديان، معتادان و. . . از جمله محورهاي طرح انضباط شهري در منطقه 12 است كه سعي داريم با جمع‌آوري معتادان در يك سيكل كامل ضمن انتقال آنان به كمپ نسبت به بازيابي و بازپيوند آنها به جامعه و چرخه توليد اقدام كنيم. گيل‌آبادي با بيان اينكه در اين طرح خانه به خانه 3500 مكان مورد سركشي قرار دارد، گفت: امروز حدود 15 هزار نفر از اهالي منطقه 12 در خصوص طرح انضباط شهري توجيه خواهند شد.
موفقيت طرح انضباط شهري در گرو مشاركت شهروندان
كمال عليپور خنكداري نايب رئيس اول فراكسيون مديريت شهري مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه يكي از موضوعات مهم در مديريت شهرها مشاركت مردم در اجراي طرح‌هاي مربوط به حوزه شهري است، اظهار كرد: زماني ما شهري الگو و نمونه خواهيم داشت كه مردم در بخش‌هاي مختلف مديريت شهري در تحقق هرچه بهتر طرح‌ها كمك كنند.
وي تحقق نظم و انضباط شهري در كلانشهرها به ويژه تهران را امري ضروري و لازم دانست و تصريح كرد: اقدام اخير شهرداري تهران مبني بر اجراي طرح انضباط شهري براي منطقه 12 بسيار ارزنده و قابل ستايش است.
نايب رئيس اول فراكسيون مديريت شهري مجلس شوراي اسلامي با بيان اين مطلب كه كشورهاي اسلامي در انضباط شهري بايد الگو و نمونه باشند، افزود: زيبنده كشور اسلامي نيست كه بي‌انضباطي اجتماعي و شهري در آن مشاهده شود، بنابراين مناسب و بجا است كه شهرداري تهران با مشاركت معنادار مردم اقدام به تحقق انضباط شهري كرده است.
عليپور با بيان اينكه دغدغه مديريت شهري تهران در ساماندهي دستفروشان و آرام‌سازي منطقه 12 براي شهروندان نشان‌دهنده مديريت آگاه در شهرداري تهران است، ادامه داد: در كنار ساماندهي دستفروشان، موتورسيكلت‌سواران و معتادان و ساير آسيب‌ديدگان اجتماعي بايد انضباط شهري در رانندگي بين خطوط، عدم سد معبر در شاهراه‌هاي اصلي را نيز شاهد باشيم. وي با اشاره به آرام‌سازي معابر در سطح منطقه 12 افزود: ايجاد پياده‌روهايي براي رفت و آمد شهروندان منجر به ايجاد روحيه نشاط و شادابي در جامعه خواهد شد.
عليپور به ضرورت زيباسازي نماهاي شهري به ويژه در منطقه 12 اشاره كرد و با بيان اينكه بايد آلودگي‌هاي بصري و شنيداري را نيز در محدوده پرتردد منطقه 12 به حداقل آن برسانيم، گفت: بخشي از شادابي روحي و رواني شهروندان نيز تحت تأثير آلودگي‌هاي بصري قرار دارد كه لازم است شهرداري تهران در كنار ساماندهي آسيب‌هاي اجتماعي در منطقه 12 به اين موارد نيز توجه كند.
به گفته اين نماينده مجلس ايجاد محيط سالم در منطقه‌اي كه از نظر آسيب‌هاي اجتماعي آمار بالايي دارد مي‌تواند الگويي براي ساير مديران شهري در اقصي نقاط كشور باشد كه با برنامه‌ريزي دقيق به ايجاد شور و نشاط در شهر مي‌افزايد.
نايب رئيس اول فراكسيون مديريت شهري مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: طرح انضباط شهري مي‌تواند موفق باشد اگر مشاركت واقعي و معنادار مردم را در پي داشته و در كنار آن همچنين شهرداري تهران بايد نقاط ضعف طرح را نيز احصا و در برطرف كردن آن اقدام كند.
تحقق حقوق شهروندي با اجراي طرح انضباط شهري
مجتبي عبداللهي، معاون خدمات شهري شهرداري تهران با اعلام اينكه روند تدوين دستورالعمل اجرايي طرح انضباط‌بخشي اجتماعي و ساماندهي صنايع و مشاغل منطقه 12 آغاز شده، گفت: اميدواريم با ورود طرح سامان‌بخشي به منطقه نگين تهران، شاهد ارتقاي شاخص‌هاي كيفي ارائه خدمات و تحقق هرچه بيشتر و بهتر حقوق شهروندان باشيم.
به گفته وي، يكي از مهم‌ترين رويكردهاي اين طرح، ساماندهي وضعيت كنوني فعاليت دستفروشان، بساط‌گستران و افرادي است كه به واسطه فروش كالايي در پياده‌راه‌ها سد معبر كرده‌اند. وي با بيان اينكه ساماندهي روند فعاليت آن دسته از مغازه‌داراني كه براي عرضه محصولات خود پياده‌راه‌ها را اشغال مي‌كنند از ديگر اولويت‌هاي طرح ساماندهي منطقه 12 است، گفت: در نظر داريم به منظور برقراري انضباط اجتماعي هم در زمينه آسان‌سازي تردد شهروندان و هم نظم‌بخشي فعاليت‌هاي كسبه، وضعيت فعاليت مغازه‌داران در حريم مغازه‌ها را نيز ساماندهي كنيم. معاون شهردار تهران با يادآوري اينكه نگاه شهرداري به دستفروشان، عاري از برخوردهاي قهري است، گفت: يكي از اولويت‌هاي شهرداري تهران ساماندهي محل تردد عابران پياده است كه اين روزها به واسطه فعاليت دستفروشان يا بساط‌گستران در منطقه با كمي مشكل مواجه شده است. از همين رو در نظر داريم در روند تهيه و تدوين دستورالعمل اجرايي، بتوانيم شرايط و امكاناتي براي اين دستفروشان فراهم آوريم. معاون خدمات شهري شهرداري تهران همچنين از برنامه‌ريزي و مطالعه معاونت متبوع خود پس از شناسايي و كارت‌دار كردن دستفروشان منطقه 12، به منظور شناسايي و جانمايي مكاني براي فعاليت اين افراد خبر داد و گفت: در حال برنامه‌ريزي هستيم تا مكاني را براي اين افراد مشخص كنيم.
وي هدف از شناسايي و تخصيص مكاني مشخص به دستفروشان را حمايت از فعاليت آن گروه از دستفروشاني عنوان كرد كه فاقد امكاناتي همچون مغازه براي عرضه محصولات صنايع دستي يا توليدي خود هستند تا در روند كسب درآمد اين افراد نيز خللي ايجاد نشود. وي در راستاي طرح ساماندهي فعاليت دستفروشان منطقه 12 گفت: مي‌توانيم به صورت هفتگي، يك يا دو روز، اين فرصت را براي اين گروه از افراد فراهم كنيم تا در مكاني مشخص بازارهاي خريد و فروش راه‌اندازي كنند و توليد و آثار خود را به دست مشتري‌ها برسانند؛ مانند پاساژ پروانه واقع در خيابان جمهوري كه روزهاي جمعه در آن جمعه بازار برگزار مي‌شود و شاهد هستيم كه از سوي شهروندان تهراني و ساير مناطق اطراف تهران نيز با استقبال خوبي مواجه شده است. معاون خدمات شهري شهرداري تهران با يادآوري اينكه دستفروشي يكي از ناهنجاري‌هاي جامعه است كه به دليل مشكلات اقتصادي در كلانشهرها و به ويژه تهران شكل مي‌گيرد، اظهار كرد: شهرداري در نظر دارد در روند تهيه و تدوين طرح ساماندهي منطقه 12 كه نگين تهران است، فرصتي براي ساماندهي اين مشاغل نيز فراهم كند تا در مسير كاهش ناهنجاري‌هاي هسته اوليه پايتخت گام‌هاي مؤثري بردارد. وي يكي ديگر از برنامه‌هاي معاونت خدمات شهري در طرح انضباط شهري منطقه 12 را ساماندهي نحوه فعاليت چرخ دستي‌ها اعلام و بيان كرد: در نظر داريم با شناسايي و شناسنامه‌دار كردن اين افراد در كنار تهيه كاورهاي متحدالشكل، روند فعاليت چرخ دستي‌ها را نيز سامان‌بخشي كنيم.
عبداللهي ساماندهي فعاليت‌هاي چرخ دستي‌هاي بازار را يك اقدام لازم و ضروري دانست و افزود: علاوه بر نوع پوشش و شناسنامه‌دار شدن اين افراد، بايد نحوه فعاليت چرخ دستي‌ها و مرزبندي‌هاي لازم براي رفت‌و‌آمدهاي آنها نيز مشخص شود.
معاون خدمات شهري شهرداري تهران ساماندهي فعاليت چرخ دستي‌هاي بازار تهران را لازمه تحقق اهداف طرح انضباط شهري منطقه 12 تهران عنوان و تصريح كرد: تمامي برنامه‌ريزي‌هايي كه در دست اقدام قرار گرفته‌اند، براي ايجاد نظم در بازار و كل منطقه 12 تهيه و تدوين مي‌شوند و بيش از هر زمان ديگري نيازمند مشاركت‌هاي شهروندان هستيم.
به گفته وي، در روند تهيه و تدوين دستورالعمل اجرايي طرح انضباط اجتماعي در منطقه 12، شهرداري تلاش خواهد كرد ساماندهي صنايع مزاحم و آلاينده به نحوي صورت گيرد كه كسبه نيز رضايت كامل داشته باشند، همچون اجراي طرح ساماندهي شيميايي‌فروشان تهران كه امروز يكي از موفقيت‌هاي شهرداري در زمينه ساماندهي مشاغل محسوب مي‌شود.
انضباط شهري با پيرايش شهر و حذف زوايد بصري
عبداللهي يكي ديگر از برنامه‌هاي طرح انضباط اجتماعي در منطقه 12 را متوجه پيرايش نماي شهري و حذف زوايد بصري عنوان و بيان كرد: يكي ديگر از اقداماتي كه در طرح ساماندهي نگين تهران لحاظ مي‌شود، رسيدگي به نماهاي شهري است. بدين معنا كه آن دسته از تجهيزات ساختماني، وسايل و امكاناتي كه از مرز استاندارد‌نماها خارج شده و منجر به ايجاد اغتشاشات بصري شده‌اند نيز ساماندهي خواهند شد.
وي با يادآوري اينكه زيبايي بصري نماهاي شهري يكي از موارد مهمي است كه منجر به برقراري انضباط شهري مي‌شود، افزود: به منظور تحقق واژه نظم و ساماندهي، در نظر داريم تمامي زوايدي كه از بناها بيرون زده است و به شكل زوايد بصري خودنمايي مي‌كنند را نيز به حد استاندارد لازم برسانيم.
ايجاد زيرساخت‌هاي طرح انضباطي شهري در آينده نزديك
رحمت‌الله حافظي، رئيس كميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر نيز با اشاره به لزوم ايجاد زيرساخت‌هاي انضباط شهري اظهار كرد: ساماندهي بخش‌هايي از منطقه 12 بر اساس مصوبات شوراي حمل‌و‌نقل و ترافيك با نام انضباط شهري اجرايي مي‌شود و البته از شورا پيگير عملياتي شدن مصوبه شوراي حمل و نقل و ترافيك در اين منطقه هستيم.
وي با اشاره به فراهم آوردن زيرساخت‌هاي آن براي اجرا افزود: مصوبه شوراي حمل‌و‌نقل و ترافيك مطالبه شوراست و در جلسات متعدد زمينه‌هاي ايجاد مقدمات آن بررسي شده و تا ملزومات فراهم نشود اين طرح قابل اجرا نخواهد بود كه در اين راستا جلسات منظمي هر دو ماه يك بار و به منظور ارائه گزارش پيشرفت با حضور نماينده پليس راهور، معاون حمل و نقل و ترافيك تهران، رئيس ستاد محيط زيست تهران برگزار مي‌شود.
حافظي با اشاره به زيرساخت‌هاي لازم در طرح انضباط شهري ادامه داد: احداث پاركينگ موتورسيكلت‌هاي بنزيني، احداث ايستگاه شارژ فوري، عادي و پاركينگ موتورسيكلت‌هاي برقي از جمله زيرساخت‌هاي مهم براي اجراي طرح انضباط شهري است.