پرداختن به مقوله بافت فرسوده مدتی است در صدر مسائل مورد توجه مسئولان استان البرز قرار گرفته است. چرا که عدم رسیدگی به این اراضی در بلندمدت به مشکلات عدیدهای دامن خواهد زد و سیستم مدریت شهری را چندین گام به عقب خواهد برد.
بافت های فرسوده محدوده های آسیب پذیر شهر در برابر مخاطرات طبیعی (به ویژه زلزله) به شمار می آیند که نیازمند برنامه ریزی و مداخله هماهنگ برای سامان یابی هستند. بافتهای فرسوده که به مرور زمان و در دلِ تاریخ شکل گرفته و اکنون در محاصره تکنولوژیهای نوین و زندگی مدرن شهری درآمدهاند، به لحاظ ساختاری و عملکردی به گونهای هستند که قادر به تامین نیازهای ساکنین نمیباشند.کرج از جمله شهرهايي است که با توجه به ناسازگاري زماني بافت آن با مشکل وجود بافت فرسوده شهري رو به روست و بر اين اساس، ضرورت ايمن سازي بافت هاي مساله دار اين شهر در ابعاد مختلف اجتماعي، زيست محيطي و کالبدي گريزناپذير است.ابعاد اجتماعي موثر در ايمني بافت هاي فرسوده شهر کرج با ضريب بالاي 0.55% بيشترين اثربخشي را در ناامني زندگي در بافت هاي فرسوده اين شهر داشته است و در اين ميان پهنه حصارک و کرج کهن با بيشترين اثرپذيري از ابعاد اجتماعي و کالبدي ناامني، در اولويت ايمن سازي قرار گرفته اند .
راه کارهایی برای نوسازی بافت های فرسوده
طی سالیان گذشته، دولت و شهرداری ها راهکارهای مختلفی رادرجهت احیا و بازسازی بافتهای فرسوده شهری تجربه کرده اند اما حجم عظیمی از بافتهای فرسوده موجود ونیمه کاره ماندن و طولانی شدن اجرای بسیاری از این پروژه ها، نشان از ناکافی بودن این اقدامات دارد ؛ درواقع مشکل اصلی پیش روی پروژه ها تامین منابع مالی هنگفتی است که برای احیای این گونه بافتها مورد نیاز است.احیا، نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده اتفاق نمی افتد مگر اینکه این مسئله توسط مردم (نوسازی مشارکتی) و باتوجیه کامل آنان صورت پذیرد و تا زمانی که دراحیای بافتهای فرسوده ، منافع ساکنان در نظر گرفته نشود نمی توان به احیای سریع بافتهای فرسوده امید داشت.برای اینکه این اتفاق بیفتد باید دولت و نهاد های عمومی (اعم از شهرداری ها و...) اعتماد مردم را بدست بیاورند. علاوه بر رضایت ساکنان باید اجرای اصول شهرسازی، معماری واقتصادی شهری با توجه به قابلیت سنجی ویژه همان منطقه صورت گیرد و با دیدی همه جانبه ، نسبت به احیای بافت اقدام شود .برای دستیابی به این هدف باید بسترها و زیر ساختها ی لازم برای طرح فراهم شود .
عوارض را گران کرده، جریمهها را برای تخلف در سطح افزایش میدهیم
عضو شورای اسلامی شهرکرج با تأکید بر لزوم ورودِ بخشِ خصوصی در حوزه ساماندهی بافتهای فرسوده کرج، گفت: برخی از حوزههای بافتِ فرسوده کرج دارای طرح ساماندهی، هیأت اُمنا و ... هستند و به طور مستقل مشغولِ فعالیت هستند، به عنوان مثال در بازدیدهای اخیر از روند اجرای طرح ساماندهی تپه مُرادآب، متوجه شدیم که اقدامات به خوبی در حالِ پیگیری و پیشرفت است، اما اگر بخش خصوصی وارد نشود، باز هم نتیجهمطلوب حاصل نخواهد شد.مریم قهرمانی در خصوص روندِ اجرای طرحِ ساماندهی تپه مرادآب، افزود: مسئولانِ طرحِ ساماندهی تپه مرادآب به خوبی با مردم تعامل انجام داده و تپه را ساماندهی کردهاند و اکنون زمینی خالی باقی ماندهاست. این زمین میتواند به منطقهای گردشگری تبدیل شود. چرا که هم در ارتفاعات قرار گرفته و هم در جوارِ جاده زیبای چالوس قرار گرفته که خود امتیازِ بزرگی برای آن محسوب میشود. باید با کمک گرفتن از بخشِ خصوصی و سرمایهگذران از چنین ظرفیتی نهایت بهره را بُرد.قهرمانی با تأکید بر لزوم اعتمادسازی میان مردم، ادامه داد: ساماندهی اصولی و واقعی باید با نظرخواهی از مردم و جلبِ اعتماد آنان صورت گیرد. باید مردم خود به سمتی هدایت شوند که پلاکهایشان را تجمیع کنند و در ازای آن از تسهیلاتی نیز برخوردار شوند. مساحتِ بسیار بالایی از شهر به بافتِ فرسوده اختصاص دارد که نمیتوان از کنارِ این موضوع به راحتی گذشت.وی پیرامون کُندی روندِ اجرا و تصویب قوانین مربوط به ساماندهی بافت فرسوده که سببِ افزایشِ ساخت و سازِ غیرمجاز در شهر میشود، گفت: با قوانین خشک و دست و پا گیر به افزایشِ ساخت و سازهای غیرمجاز دامن میزنیم و به عبارتی به افزایشِ تعدادِ بافتهایی این چنینی کمک میکنیم. عوارض را گران کرده، جریمهها را برای تخلف در سطح افزایش میدهیم و این امر مردم را به سوی ساخت و ساز غیر مجاز سوق میدهد. به عنوان مثال ممکن است شخصی قطعه زمینی داشته باشد که بخواهد آن را تغییر کاربری دهد، در روندِ اداری آنچنان معطل میشود که از پیگیری قانونی کار منصرف میشود. نکته ناراحتکننده این که حتی بارها اتفاق افتاده که در طرحِ تفصیلی آتی کاربریای برای آن زمین در نظر گرفته شده که معادل همان کاربری موردِ نظرِ مالک است. توافق به سختی انجام میشود و روندِ این پروسه طولانی مردم را خسته میکند.
ارائه تسهیلات و معافیتهای ویژه بهمنظور بازسازی بافت فرسوده
رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر کرج با اشاره به برنامهریزی برای احیای بافتهای فرسوده، گفت: 785 هکتار بافت فرسوده در کرج وجود دارد و به استناد ماده 171 قانون چهارم و پنجم توسعه شهرداری و راهوشهرسازی باید سالیانه 10 درصد از بافتهای فرسوده را احیا کنند.حجتالله غلامرضایی افزود: با توجه به اینکه مدت طرح رو به انقضا است، تاکنون حتی 5 درصد بافتهای فرسوده احیا و عمران نشدهاند و این در حالی است که مدیریت شهری با نگاه ویژه و ارائه تسهیلات در جهت تشویق برای احیای این بافتها اقدام کرده است.رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر کرج ادامه داد: معافیت از پرداخت 80 درصد عوارض بنا و معافیت از 50 درصد حق نظارت و نقشه برای صدور پروانه توسط سازمان نظام مهندسی، از جمله تسهیلات ارائه شده در این زمینه است.وی با بیان اینکه تاکنون اقدام مهمی بر روی این بافتها صورت نگرفته است، افزود: احیا و عمران این بافتها از دغدغههای بزرگ برای مدیریت شهری محسوب میشود و از سویی نیز مالکان نیز اقدام قابل توجهی انجام ندادهاند که در عدم احیای این بافتها بسیار حائز اهمیت است.غلامرضایی با اشاره به ایجاد دفاتر تسهیلگری برای رسیدگی به این مهم، ادامه داد: دو لایحه مبنی بر دفاتر الکترونیکی برای تسهیل در فعالیت ارباب رجوعان و نیز دفاتر تسهیلگری از سوی شهرداری به شورای اسلامی شهر کرج ارسال شد که تصمیم بر آن شد تا این دو دفتر ادغام شوند و به خدماتدهی به شهروندان بپردازند.
آغاز مذاکره با مالکین بناهای فرسوده
مدیر اجرایی طرح ساماندهی تپه مرادآب کرج با تاکید بر اینکه مذاکره مدیریت طرح ساماندهی تپه مرادآب با مالکین بناهای فرسوده جهت خرید و تخریب آنها آغاز شده است، گفت: امید است در سال جاری با جذب اعتبارات تخصیص یافته و مشارکت شهروندان بتوانیم بخش دیگری از بافت های فرسوده کلانشهر کرج را از میان برداریم و بتوانیم به آنچه هیات امنای طرح بر آن تاکید ویژه داشته و دارد، جامه عمل بپوشانیم. امیر جوانمرد افزود: بر اساس راهبردهای مدیریتی هیات امنای طرح ساماندهی، در سال جاری خریداری املاکی که به دلیل عدم رعایت اصول فنی و شهرسازی و قرار گرفتن در شیب تند منطقه اسلام آباد در معرض تهدید و آسیب قرار دارند، در اولویت کارها قرار دارد؛ چرا که به دلیل زلزله خیز بودن کرج و تهران، خطرات جانی و مالی بسیاری در کمین ساکنین این سازه های ناپایدار است که ما در برابر ایمنی شهروندان احساس مسئولیت می کنیم. به گفته جوانمرد، طرح ساماندهی تپه مرادآب طی سالهای اخیر موفق به خریداری و تخریب بیش از 4 هزار و 200 پلاک از املاک واقع در طرح محدوده پارک 72 هکتاری شده است که تاکنون شاهد آزادسازی مساحتی نزدیک به 70 هکتار در منطقه اسلام آباد بوده ایم که حرکتی جهادی و کم سابقه به شمار می رود و در رشد سرانه های فضای سبز این کلانشهر تاثیر بسزایی خواهد داشت. این مسئول گفت: در صورت تخصیص اعتبارات مورد نیاز، همکاری مالکین و حمایت مسئولان دولتی و شهری امید آن می رود که در سال جاری شاهد پایان ماموریت ملی طرح ساماندهی باشیم و مجموع 72 هکتار اراضی هدفگذاری شده را آزادسازی و تحویل مدیریت شهری دهیم تا اقدامات بعدی پیرامون جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی انجام شود.