بهترین زمان خرید در بورس تهران

معامله‌گران کوتاه مدت که با دید شناسایی سود و خروج از بازار وارد این بازار می‌شوند هنوز از این موقعیت‌ها استفاده کرده و کمتر شاهد حضور تفکر بلندمدت در بازار سهام هستیم. این در حالی است که به عقیده کارشناسان راز عبور بورس از رکود کنونی اعتماد معامله‌گران به بازار و حضور طولانی‌مدت‌تر در بورس است. منتقدان این نظر نیز با اشاره به بازدهی بازار معتقدند شرایط برای خرید مناسب نیست و به همین دلیل خرید سهام و حضور بلند‌مدت در بورس می‌تواند به زیان بیشتر صاحبان سهام منجر شود حال آنکه به عقیده کارشناسان و متخصصان این حوزه کاهش بیشتر قیمت‌ها ممکن است متصور نباشد چراکه بررسی نسبت قیمت‌های سهام به درآمد در بازار بار دیگر به محدوده 6 واحد نزدیک شده و این می‌تواند نشانه بازگشت دوباره سهام از کف‌های قیمتی باشد. 

همچنین امیدواری‌هایی که به بازگشت بورس به مدار صعودی وجود دارد نشان می‌دهند که زمان کنونی بهترین زمان برای خرید سهام مخصوصا برای معامله‌گرانی است که دید بلندمدت‌تری دارند. از طرف دیگر پیش‌بینی از شرایط اقتصادی و سیاسی با خوش‌بینی بالایی روبه‌رو‌ است. این خوش‌بینی همان‌طور که در نیمه اول فروردین ماه امسال به رفتار پررونق معامله‌گران منجر شد می‌تواند بار دیگر اتفاق بیفتد و روند صعود قیمتی بازار دوباره از سر گرفته شود. در این بین بررسی‌ها نشان می‌دهند رفتار معامله‌گران حقیقی در بورس تهران از خوش‌بینی مناسب حکایت دارد. درست است که روند حاکم بر شاخص نشان از ریزش بیشتر آن در روزهای اخیر دارد اما سایر مولفه‌ها از جمله حجم و ارزش معاملات نیز از تفاوت بورس با دوره‌های مشابه سال‌های اخیر حکایت دارد که در مجموع نشان‌دهنده شرایط مثبت پیش روی بازار است. در هر حال آنچه کارشناسان به اتفاق بر آن تاکید دارند خروج بورس از رکود در سال 94 و افزایش قیمت سهام به زودی است که ضرورت بازبینی معامله‌گران را در اتخاذ استراتژی‌های درست خرید ضروری می‌نماید. 

در این راستا دکتر محمد‌رضا صادقی‌مقدم، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه شرایط فعلی را برای خرید سهام به شرط دقت در خرید با دید سهامداری، مناسب ارزیابی کرد. وی با بیان اینکه نگاه سهامداری به خرید سهام باید با فرض ورود پله‌ای به معاملات و با درصد مشخصی از پذیرش ریسک و جریان نقدینگی آغاز شود، شرایط فعلی را برای خرید با دید بلند‌مدت به صرفه دانست. وی گفت: ریسک‌های سیستماتیک گذشته در شرایط فعلی یا وجود ندارند یا به میزان قابل توجهی کاهش یافته‌اند؛ البته ریسک همیشه در بازار وجود دارد و از همان رو است که بازار مرتبا در نوسان است.

به گفته وی عواملی همچون روند نوشتن متن نهایی توافق هسته‌ای عامل تاثیر‌گذاری است. هر‌چقدر به مراحل نهایی آن نزدیک شویم، تصمیم‌گیری‌های طرفین وارد مراحل حساس‌تری می‌شود. به عقیده صادقی‌مقدم مسائل سیاسی کشورهای اطراف نیز همچون تحولات یمن، عراق و سوریه و نحوه تعامل کشور ما با همه اینها بر بازار اثر‌گذار است. در خود سازمان گاهی اوقات شرایط مثبتی برای افزایش امید در بازار فراهم شده و گاهی نیز به نحوی بوده که انتقادها را برانگیخته است. پارامترهای اقتصادی نیز در جامعه کم و بیش اثرات مثبتی یافته‌اند. خبرهایی از افت نرخ بهره بانکی نیز تاثیر خود را باقی خواهد گذاشت و شرایط به نحوی است که روند آن قطعا کاهشی خواهد بود و بازار با چشم‌انداز بهتری از معاملات روبه‌رو‌ است.

این کارشناس اقتصادی در حالی نقاط قوت بازار آینده را بر شمرد که از ادامه پرداخت ارز مبادله‌ای برای واردات کالاهایی که مشابه تولیدی آن در انبارهای صنایع بورسی به وفور رسوب کرده به شدت انتقاد کرد و افزود: واردات بی رویه که وزارت صنعت، معدن و تجارت اهتمامی برای مقابله با آنها ندارد ریسک فروش را در صنایع تولیدی بازار سرمایه بالا برده است. این سیاستگذاری‌ها دربرخی صنایع همچون لاستیک و شکر، کاشی و سرامیک و سایر صنایع موجب آسیب‌های جدی شده است. 

او همچنین با انتقاد از ابهامات موجود در 30 درصد صنایع بورسی از جمله پالایشگاهی‌ها و پتروشیمی‌ها وجود سناریوهای مختلف قیمتی برای آنها و اختلاف‌ها بر سر قیمت‌گذاری‌ها نرخ خوراک و تولیدات آنها را موجب نبود شفافیت و سردرگمی سهامداران اعلام کرد. صادقی‌مقدم موضع‌گیری‌های مختلف از سوی مقامات مختلف دستگاه‌های متولی از جمله وزارت نفت را در این زمینه موجب مبهم ماندن جهت‌گیری سهامداران اعلام کرد. وی همچنین به وظایف کمیته ثبات بازار اشاره و انتظار واقعی برای کارکرد عملیاتی آن را در شرایط کنونی مطرح کرد. 

این کارشناس بازار سهام ریسک‌های مطرح شده را بی ارتباط با فشارهای بین‌المللی ارزیابی کرد و گفت؛ البته قیمت جهانی نفت و شرایط دولت برای پرداخت مطالبات کلان بنگاه‌ها عامل دیگری برای بهبود چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بورس است؛ اینکه دولت بتواند شرایط مناسبی را در بازپرداخت بدهی‌ها به وجود بیاورد، اتفاق مهمی برای بازار است.

وی توصیه کرد که در شرایط فعلی خریدها با حوصله، دقت و انتخاب صنایع خوب با دید بلند‌مدت صورت بگیرد و در ادامه گفت: اگر نرخ بهره بانکی افت کند P/ E بازار پول افزایش می‌یابد و P/ E بازار سهام هم افزایش خواهد یافت. وی تاکید کرد آنچه در شرایط فعلی به مراتب بیش از P/ E مهم است، این است که اعتماد سهامداران به بازار بازگردد و متولیان بازار سرمایه در این راستا رفتارهای متناقض را که موجب سلب اعتماد سهامداران است کنار بگذارند.

واقع‌بینی در خرید، کلید صعود بازار 

ایمان مقدسیان کارشناس ارشد بازار سرمایه، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با توجه به نسبت قیمت به درآمد (P/ E) فعلی در بازار سرمایه بیان کرد: در شرایطی كه اقتصاد كشور تورم نسبتا بالایی را تجربه می‌كند طبعا كالاها و هزینه‌های استهلاك به دلیل بالا رفتن هزینه‌های جایگزینی كالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمت‌ها كم‌جلوه می‌کند. بنابراین در زمان‌های تورمی، نسبت قیمت به درآمد‌ها عموما پایین‌تر می‌آید زیرا بازار سودها را كه به‌صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب‌شده می‌بیند. 

به عقیده وی، با توجه به این توضیحات در حال حاضر نسبت قیمت به درآمد در سهم‌های مختلف نشان‌دهنده این است که بازار پتانسیل لازم را برای خرید دارد و سهم‌ها توانسته‌اند به ارزندگی مورد نظر برسند. همچنین این کارشناس در رابطه با بحث‌های کلان اقتصادی و سیاسی و تاثیر آنها بر روند بازار گفت: مباحث مربوط به مسائل کلان اقتصادی و سیاسی حداقل با توجه به داده‌هایی که مشاهده می‌شود چشم‌انداز مثبتی برای توجیه خرید در بازار به وجود می‌آورد. نگاه مثبت برای رسیدن به توافقات هسته‌ای از یکسو و از سوی دیگر زمینه‌سازی دولت برای کاهش هر چه بیشتر نرخ تورم نسبت به سال گذشته این خوش‌بینی را به وجود آورده که بازار سرمایه با سود‌دهی مناسبی تا پایان سال همراه است.

وی همچنین با اشاره به نزدیک شدن به فصل مجامع در بازار سرمایه بیان کرد: فصل مجامع فصل شکوفایی در بازار سرمایه است و قطعا در این زمان شرایطی فراهم می‌شود که فعالان به خرید بیشتر در بازار رغبت پیدا می‌کنند. مقدسیان مقایسه بازار سهام با سایر بازارهای رقیب را مثبت ارزیابی کرد و افزود: بازار ارز، سکه و مسکن شرایط خوبی برای اینکه جایگزین بورس شوند، ندارند و نقدینگی‌ها همه منتظرند تا با یک محرک قوی مثل توافقات هسته‌ای، وارد بازار سرمایه شوند. این کارشناس در پایان بیان کرد: واقع‌بینی در شرایط کنونی بسیار بهتر از خوش‌بینی است و همین نگاه واقع‌بینانه می‌تواند زمینه‌ساز سود‌دهی بازار در آینده باشد. البته در شرایط کنونی حتی با در نظر گرفتن صعودهایی که از ابتدای سال 94 تاکنون داشته‌ایم نمی‌توانیم بپذیریم که سرمایه‌گذاران سود بسیار قابل توجهی دریافت کرده‌اند، زیرا سال 93 با بازدهی بسیار منفی برای سرمایه‌گذاران همراه بوده و شرایطی به وجود آورده که بازار سهام درحدود 40 درصد از سودهای بدون ریسک و بازدهی مناسب بانک‌ها عقب بیفتد. 

بهترین زمان خرید در رکود

امید قائمی، کارشناس بازار سرمایه دیگر کارشناس این بازار بود که در رابطه با بهترین زمان خرید در بازار سهام گفت: شرایط بازار و حرکت شاخص کل از ابتدای سال نشان می‌دهد که رونق در بازار خیلی سریع و کوتاه اتفاق افتاده؛ این روند بیانگر این است که تاثیرات فنی و تکنیکال بازار سرمایه تاثیر کمتری نسبت به اخبار سیاسی و اقتصادی در کشور داشته و بازار با هیجانات به رفتار صعودی رسیده است. وی همچنین بیان کرد: در مقاطعی که ظرف مدت چند روز نماگر شاخص به سمت بالا می‌رود چندان زمان مناسبی برای خرید در بازار نیست زیرا بازار زمانی می‌تواند به بهترین فرصت برای خرید تبدیل شود که در حالت رکود قرار داشته باشد.

این کارشناس در ادامه بیان کرد: شرایط کنونی بازار همچنین نزول‌های کوچک در آن نشان می‌دهد که بازار به ارزندگی قابل توجهی در سال 94 رسیده و شرایط را تا حد زیادی برای خرید فراهم کرده است. قائمی همچنین در مورد چشم‌انداز خرید در روزهای آتی بیان کرد: در حالی که در کشور ما ریسک‌های سیستماتیک هر لحظه ممکن است اقتصاد خرد و کلان را دستخوش تغییرات کند، پیش‌بینی برای زمان خرید خیلی آسان نیست؛ مگر با توجه به فاکتورهایی که در بحث کلان دارای اهمیت است.

وی در پایان بیان کرد: با توجه به بازدهی بازار سرمایه نسبت به بازارهای دیگر از ابتدای سال تا‌کنون فعالان بازار باید توجه داشته باشند انتظار سود‌دهی در کوتاه‌مدت از این بازار انتظاری نابجا و دور از دسترس است و سرمایه‌گذاران باید با چشم‌انداز بلند‌مدت برای سود‌دهی به این بازار وارد شوند. در این بین غلامرضا جواشی، دیگر کارشناس بازار سهام کشورمان معتقد است قیمت سهام شرکت‌ها به حدی رسیده که توجیه‌پذیری خرید دارد، اما این منوط به رعایت چند نکته از جمله وضعیتی که شرکت‌ها به لحاظ داخلی از عملکرد و پیش‌بینی‌های خود در سال 94 اعلام می‌کنند، سیاست‌های پولی دولت، سیاست‌های کلان اقتصادی، نرخ سپرده‌ها و در آخر نیز مذاکرات هسته‌ای است. مدیر سرمایه‌گذاری شرکت گوهران امید نیز درخصوص روند بازار در روزهای اخیر اعلام کرد: به دلیل افت شاخص در ماه‌های پایانی سال 93 به نظر می‌رسد که بازار در سال 94 از لحاظ بلند مدت مثبت باشد. 

جواشی در ادامه افزود: این عوامل نشان دهنده چشم‌انداز مثبت بازار در بلند مدت است که البته با آهستگی پیش می‌رود.مدیر سرمایه‌گذاری شرکت گوهران امید در این خصوص بیان کرد: سرمایه‌گذاران به گروه‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند که به لحاظ شخصیتی و شرایط مالی مختلف هستند، اما به هر حال سهامداری که دید بلندمدت داشته باشد به سراغ پرتفویی می‌رود که چشم‌انداز مناسبی دارد. وی با اشاره به رفتارهای سهامداران گفت: شرایط بازار، سهامداران را به نوسان‌گیر تبدیل کرده است و علت آن هم نوسان‌های شدیدی است که در بازار به‌صورت روزانه وجود دارد و سهامداران حقیقی و بعضا حقوقی‌ها را مجاب کرده است که از این گپ به وجود آمده استفاده کنند.

جواشی این‌گونه اظهار کرد: البته باید گفت که نوسان ذات هر بازاری است و ایرادی ندارد که عده‌ای نوسان‌گیر در بازار وجود داشته باشند، اما اگر نوسان‌گیری، به رویکرد اصلی سرمایه‌گذاران تبدیل شده و رفتار غالب بازار شود بی‌اعتمادی و بدبینی به بازار زیاد خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه خاطرنشان کرد: دید اکثر سهامداران به مذاکرات هسته‌ای مثبت است و در این میان با نزدیکی به فصل مجامع، با دید خوش‌بینانه به عملکرد شرکت‌ها نگاه می‌کنند، اما در این میان پارامترهایی در اقتصاد وجود دارد از قبیل سپرده‌های بانکی و بحث فروش داخلی و خارجی شرکت‌ها و نرخ خوراک که در بازار سرمایه و قیمت سهام تاثیرگذار است. وی در این خصوص افزود: این پارامترها را نمی‌توان پیش‌بینی کرد و به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران باید به این دلیل دید بلند مدتی به بازار داشته باشند و با نگاه طولانی‌مدت، سهم خریداری کنند. 

جواشی در ادامه به پتانسیل‌های بازار اشاره و بیان کرد: در این میان باید به پتانسیل‌های بالقوه‌ای که در بازار وجود دارد دقت کرد از جمله برگزاری مجامع و تقسیم سود یکی از این پتانسیل‌ها است و دیگری روند مثبت مذاکرات و دیدگاه دولت و وزارت اقتصاد به کاهش نرخ سود سپرده‌ها است. وی با توصیه‌ای به سهامداران گفت: فصل مجامع نزدیک است و به همین دلیل به سهامداران توصیه می‌کنم که سراغ شرکت‌هایی بروند که پی بر ای متعادلی داشته باشند، شرکت‌هایی که ضمن داشتن این ویژگی، عملکرد سال 94 خود را بر پایه استمرار در رشد نسبی و عملکرد اعلام کنند. 

وی گفت: ورود به این صنایع می‌تواند برای هر سهامداری توجیه‌پذیر باشد، اما به هر حال استفاده از اطلاعات شرکت‌ها مهم است. جواشی درخصوص صنایع پیشرو بازار اذعان کرد: با برداشتن تحریم‌ها صنایع بانکی و خدمات مالی و دارویی‌ها می‌توانند صنایع پیشرو تلقی شوند، در رتبه بعدی شرکت‌های فلزی قرار می‌گیرند و شرکت‌های نفتی و پتروشیمی و خدماتی نیز در رتبه‌های بعدی می‌توانند صنایع تاثیرگذاری در بازار باشند.