آرونا که يک کارگر ساده بود و روي زمين هاي مردم کار مي کرد، درآمد روزانه اي کمتر از 50 سنت داشت. اما با کمک بانکي که توسط "زنان خوديار" هندي ايجاد شده بود توانست سبزي فروشي خود را راه بيندازد و بعد از 3 سال درآمدش را به 9 دلار در روز برساند.
او که نتوانسته بود از هيچ بانک ديگري جز "بانک تعاوني زنان من لند" وام دريافت کند با ادامه روش اين بانک يک گروه خودياري تشکيل داد و در سال ۲۰۰۵ ضامن ۱۵ سبزي فروش ديگر شد و مسئوليت جمع آوري و پرداخت اقساط هفتگي آن ها را به عهده گرفت. او حالا با اميدواري بسيار بيشتر از قبل آرزو مي کند که «من دوست دارم دخترم يک شغل درست و حسابي داشته باشد نه اين که فروشنده کنار خيابان باشد».
هنگامي که بحث کمک به فقرا مي شود خيلي ها اين ضرب المثل را به کار مي برند که به جاي دادن ماهي به او ماهيگيري ياد بده اما هندي ها کمي عميق تر به اين موضوع نگاه مي کنند؛ در شرايطي که بيشتر مردم به رودخانه دسترسي ندارند آموزش ماهيگيري به آنها کافي نيست. اين نگاه به توانمندسازي فقرا در هندوستان، آغازگر نهضت ايجاد گروه هاي خوديار در سال 1984 است. نهضتي که بزرگترين برنامه فقرزدايي در جهان محسوب مي شود.
گالاسينها يک فرد تحصيلکرده هندي است که وقتي با مشکلات نواحي روستايي آشنا شد شروع به سازماندهي زنان در قالب گروه هاي خودياري کرد و در اين گروه ها به زنان کمک مي کردند که اطلاعات فني خود را به يکديگر بياموزند، هزينه هايشان را با خريدهاي فله اي کاهش دهند و ياد بگيرند که چطور پولشان را مديريت کنند. سينها دو سال بعد درخواست تاسيس بانک کرد اما با رد پيشنهاد وي توسط بانک مرکزي هند به خاطر سواد کم اعضا، به آموزش سواد و بانکداري به اعضا پرداخت و نهايتا بانک "تعاوني زنان من لند" را با ۵۰۰ زن و ۱۵ هزار دلار سرمايه صندوق اعتباري خود شکل داد و کارش را آغاز کرد.تجربه سينها يکي از تجربياتي بود که بعد از شروع نهضت ايجاد گروه هاي خوديار در سال 1984 در هند با گردهم آوردن فقرا در گروه هاي خوديار به آنان کمک کرد تا از فقر بگريزند.
سازمان غيردولتي مايرادا بر اساس همسن راهبرد با تشکيل گروه هاي خوديار و بسيج منابع توانست از بانک ملي کشاورزي و توسعه روستايي هند وام دريافت کند و بعد از 4 سال بانک مرکزي هند اين گروه ها را به رسميت شناخت و طي سال هاي 1992 تا 95 براي 500 گروه به صورت آزمايشي تامين اعتبار خرد کرد. لذا گروه هاي خوديار فقرا اعتبار کسب کردند و بانک مرکزي هند به کليه بانک ها اجازه داد تا به گروه ها وام پرداخت کنند، وام هايي که هيچ يک از فقرا به تنهايي نمي توانستند دريافت کنند.
در هند که بيش از نيمي از جمعيت 1.2 ميليارد نفري آن در روستا زندگي مي کنند و بيش از 300 ميليون نفر فقير در آن زندگي مي کنند و در سال هاي دور به خاطر خشکسالي با مشکلات متعدد روبه رو شده بود برنامه توسعه يکپارچه روستايي و کمک به فقرا يک ضرورت مهم بوده است که با کمک "گروه هاي خوديار" و "سازمان هاي غير دولتي" ممکن شده است.
يک دست صدا ندارد
هميشه مي گوييم "يک دست صدا ندارد اما اين ضرب المثل در کشور ما در مورد دولت استثنا فرض مي شود. خيلي از مردم فکر مي کنند که دست دولت به تنهايي صدا دارد و مي تواند کارهاي بزرگ انجام دهد اما واقعيت اين است که دولت هم به تنهايي هرگز نمي تواند بر بهبود اوضاع اقتصادي و کاهش فقر اثر معناداري بگذارد. اما وقتي مردم در قالب گروه ها و سازمان هاي غيردولتي گرد هم مي آيند علاوه بر اينکه در اين گروه ها براي انجام بسياري از فعاليت هاي اقتصادي-اجتماعي توانمند مي شوند، به عنوان يک گروه معتبر شناخته مي شوند که کمک به آنها راحت تر و مفيدتر است. اين گروه معتبر مي تواند تعاوني يا سازمان غيردولتي يا يک گروه خوديار باشد.
پرداخت وام به گروه به جاي فرد
گروه هاي خوديار گروه هاي کوچک تشکيل شده از مردم فقير که زندگي و مشکلات شبيه به هم دارند با محوريت يک فرد تحصيلکرده هستند. گروه خوديار پس اندازهاي هرچند اندک خود را جمع مي کنند و يک صندوق تشکيل مي دهند و پس از مدتي بانک به گروه خوديار وام مي دهد. نکته جالب آن است که بانک از اعضا وثيقه دريافت نمي کند و فقط به تعهد اخلاقي گروه بسنده مي کند با اين شرايط بازپرداخت وام گروه ها تقريبا صددرصد است. علاوه بر دريافت وام اعضا با هم جلسات معين دارند و به يکديگر براي صرف بهتر وام و صرفه جويي در زندگي مشورت مي دهند.
در واقع گروه خوديار علاوه بر يک بانک که از بانک هاي بزرگتر وام دريافت مي کند و به اعضاي خود مي دهد وظيفه راهنمايي اعضا براي کسب و کار را نيز بر عهده دارد. گروه خوديار بايد در جلسه اي گروهي توافقنامه اي را به تصويب برساند که توسط همه اعضا امضا شود و در آن تصميم براي بازکردن حساب پس انداز گروهي با بانک بيان شده باشد. گروه ها بر اساس تعداد اعضا (10 تا 20 نفر؛ هر چه بيشتر بهتر)، تعداد اعضاي خيلي فقير، تعداد جلسات هم انديشي برگزار شده، مشارکت اعضا در آن، سود وام هاي داخلي پرداختي و بازگشت وام ها اعتباردهي و ارزيابي مي شوند تا اعطاي وام به آنها ممکن شود.
نکته مهم آن است که چرا نياز به وثيقه وجود ندارد؟ نکته اول اين است که اعضاي گروه مي دانند که وامي که دريافت کرده اند از محل پس انداز خود آنها يا کساني مثل خودشان است. از طرف ديگر آنها مي دانند که در برابر گروه و اعتبار گروه مسئولند و اخلاقا موظف به مسئوليت پذيري هستند. در ضمن آنها مزيت هاي حضور و عضويت در گروه خوديار – به جز دريافت وام - را درک مي کنند و تلاش مي کنند از اين مزيت ها استفاده کنند.
در اين ميان نقش سازمان هاي مردمي هم حائز اهميت است. NGO ها با گردآوردن و منسجم کردن فقرا آن ها را متشکل کرده و ضمن استفاده از مزيت هاي گروه و توانمندکردن آنها براي کسب و کار و زندگي شايسته تر، تشکيل گروه هاي خوديار را تسهيل مي کنند. نکته مهم آن است که در اين شرايط که گروه هاي مردمي فعال هستند کار دولت براي حمايت از اين گروه هاي منسجم بسيار آسان شده و فقط کافي است از آنها حمايت قانوني کند تا خود با فقر مبارزه کنند نه اينکه منتظر يارانه دولتي باشند. هم اکنون حدود 3.5 ميليون گروه خوديار با تعداد اعضاي متوسط 15 نفر در هند فعال هستند که حدود 50 ميليون فقير را در بر مي گيرد.