طی ماههای گذشته و بخصوص از زمان آغاز به کار دولت گروه اقتصادی ، انتظارات تورمی نیز تغییر جهت داده و رو به کاهش گذاشته است. موضوعی که درشاخصهای قیمتی بازارهای مختلف میتوان آن را مشاهده کرد.
در حالی که به دلیل مشکلات ساختاری و سیاستهای اشتباه دولتها، همواره بازارهایی مانند ارز و طلا بخش قابل توجهی از نقدینگی سرگردان را به سمت خود جذب میکرد و تعداد قابل توجهی از سرمایهگذاران خرد برای کسب سود یا حفظ ارزش داراییهای خود اقدام به خرید و سرمایهگذاری ارز و طلا میکردند، طی ماههای گذشته این معادله به طور کامل تغییر کرده است به طوری که بررسی بازدهی بازارهای مختلف نشان میدهد سرمایهگذاران در بازارهای ارز و طلا نه تنها سودی کسب نکردهاند بلکه با زیان عمدهای نیز مواجه شدهاند.
دراین میان برخلاف سالهای گذشته و به رغم وجود تحریمهای اقتصادی علیه ایران، تغییر سیاستهای دولت سیزدهم در حوزه تجاری و ارزی باعث شد تا درآمدهای ارزی کشور و ورود ارز به کشور با افزایش محسوسی مواجه شود. در کنار افزایش نزدیک به 40 درصدی صادرات غیرنفتی در 10 ماهه امسال که به افزایش درآمدهای ارزی حاصل از صادرات منجر شده است، دولت در زمینه صادرات نفت خام و فرآوردههای نفتی نیز موفقیتهای کم نظیری به دست آورده است که تمام اینها باعث شده تا عرضه ارز رشد قابل توجهی پیدا کند. در این خصوص رئیس کل بانک مرکزی 18 بهمن ماه سال جاری اعلام کرد که «در حوزه ارزی، شاهد تقویت عرضه حواله و اسکناس در سامانههای نیما و بازار متشکل هستیم، به گونهای که از ابتدای سال تا به امروز، حدود ۴۸،۶ میلیارد دلار تأمین ارز برای واردات کشور انجام شده است که در مقایسه با مجموع ۳۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹، شاهد رشد ۳۱ درصدی در عرضه ارز هستیم.»
بنابراین برخلاف رویه سالهای گذشته که همواره درماههای آخر سال شاهد افزایش نرخ ارز به واسطه رشد تقاضا بودیم، امسال نرخ ارز از یک ثبات قابل اتکا برخوردار است.
کدام سرمایهگذاران سود کردند؟
بررسی بازارهای چهارگانه شامل ارز، طلا، سهام و پول دریکسال اخیر نشان میدهد که خریداران ارز کمترین سود را داشتهاند به طوری که بازدهی این بازار درحد صفر است. این درحالی است که سرمایهگذاران کم ریسک در بازار پول یا همان سپردهگذاران بانکی حداقل 18 درصد سود دریافت کردهاند.
براساس نرخهای اعلام شده در سایت صرافی ملی ایران به عنوان مرجع اصلی نرخ ارز که با اختلاف اندکی در صرافیها به فروش میرسد، قیمت فروش هر دلار امریکا در روز 5 اسفندماه جاری 24 هزار و 799 تومان بوده است که درمقایسه با قیمت 24 هزار و 646 تومان تاریخ 5 اسفند سال گذشته به میزان 62 صدم درصد بازدهی برای سرمایهگذاران داشته است.
این در شرایطی است که در یورو قیمتها نه تنها رشد نداشته بلکه کاهش هم پیدا کرده است. برهمین اساس قیمت فروش یورو در صرافی ملی ایران در 5 اسفند پارسال 29 هزار و 869 تومان بوده که این نرخ پس از یکسال و در تاریخ 5 اسفند امسال به 28 هزار و 190 تومان رسیده است.
بدین ترتیب قیمت یورو در این مدت هزار و 679 تومان معادل 5،6 درصد افت کرده است. بنابراین درمجموع سرمایهگذارانی که دربازار ارز سرمایهگذاری کردهاند با زیان مواجه شدهاند. حتی با در نظر گرفتن رشد اندک 62 صدم درصدی دلار، بازدهی ناچیز آن در مقایسه با بازار پول به مثابه زیان بیش از 17 درصدی است.
بررسی بازده بازار طلا و سکه نیز نشان دهنده یک بازه 8،6 درصدی است که نسبت به دورههای زمانی گذشته بشدت افت کرده است. 5 اسفند سال گذشته هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید 11 میلیون و 197 هزار تومان بوده که این نرخ در تاریخ 5 اسفند امسال به 12 میلیون و 131 هزار تومان رسیده که گویای یک بازدهی حداقلی است.
در همین دوره زمانی بازده بورس اوراق بهادار تهران نیز به 6 درصد رسیده که ناشی از افزایش 73 هزار و 828 واحدی شاخص کل بورس است.
در 4 اسفندماه سال گذشته شاخص کل بورس تهران یک میلیون و 214 هزار و 482 واحد بوده است که این رقم در 4 اسفند ماه امسال به یک میلیون و 288 هزار و 310 واحد افزایش یافته است. در شرایطی که سرمایهگذاران بازارهای مختلف برخلاف سالهای گذشته یا زیان کردهاند یا بازدهی بسیار کمتر از بازدهی مورد انتظار خود کسب کردهاند، سپردهگذاران بانکها براحتی در یک سال گذشته حداقل 18 درصد بازدهی کسب کردهاند.
البته سپردهگذاری در صندوقهای بادرآمد ثابت بانکها سودی بالاتر از نرخ 18 درصد حداکثری اعلام شده از سوی شورای پول و اعتبار دارد. به طوری که برخی از این صندوقها سودهایی 20 تا 22 درصد در دوره یکساله به سپردهگذاران خود پرداخت میکنند. بدین ترتیب سپردهگذاران بانکی به طور میانگین 20 درصد بازدهی کسب کردهاند که هرچند همچنان درمقایسه با نرخ تورم جاری در شرایط نرخ سود منفی قرار دارد، اما در مقایسه با سایر بازارها در صدر قرار گرفته است.
همان طور که مشاهده میشود، برخلاف سالهای گذشته که به طور معمول ارز و طلا در صدر جدول بازدهی بازارها قرار داشتند و گاه این بازدهی به 100 درصد میرسید، امسال به دلیل اتفاقات و تغییراتی که در نیمه دوم سال جاری رخ داد، با زیان یا بازده حداقلی مواجه شدند.