در سالهای اخیر بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی تبعاتی را به همراه داشته است که اگر وزارت نیرو مانع از افزایش این بهرهبرداریها نشود نه تنها مشکل کم آبی کشور تشدید خواهد شد بلکه عواقبی نظیر فرو نشست دشتها و آلودگی منابع آبهای زیرزمینی را نیز به همراه خواهد داشت. اغلب کارشناسان بر این باورند که دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه و شور شدن آب چاههای اطراف آن نیز همین برداشتهای بیرویه از منابع آبهای زیرزمینی اطراف دریاچه بوده است که نتیجه حفر چاههای بیشمار غیر مجاز است.
به صورت کلی ایران 560 هزار چاه مجاز و نزدیک به 170 هزار چاه غیر مجاز ثبت شده دارد که متأسفانه هر روز بر تعداد این چاههای غیر مجاز افزوده میشود به طوری که سال 85 تعداد 103 هزار چاه غیر مجاز به صورت ثبت شده بود اما پس از این تاریخ تا سال گذشته 60 هزار چاه غیرمجاز دیگر به این تعداد افزوده شده است. البته همانطور که گفته شد این رقم تنها مربوط به آمار رسمی چاههای غیر مجاز است و به احتمال زیاد تعداد این چاهها بیشتر از آمار ثبت شده است.
اما اگر فقط همین تعداد چاه غیر مجاز را به عنوان آمار واقعی چاههای غیر مجاز در نظر بگیریم برداشت سالانه این چاهها یک رقم قابل توجه است به طوری که سالانه بیش از 5/4 میلیارد متر مکعب برداشت غیر مجاز از منابع آب زیرزمینی به واسطه این چاهها رخ میدهد در حالی که برداشت کل چاههای مجاز حدود 5 الی 6 میلیارد متر مکعب در روز است.
برخی از کارشناسان دلیل این افزایش بهرهبرداریهای غیر مجاز را فرار از نصب کنتور با هزینه متقاضی دانست اما تعداد زیادی از این متخلفین چون اسناد تملک ندارند و نمیتوانند پروانه بهرهبرداری بگیرند و یا به دلیل آنکه مشکلات حقوقی و قانونی دارند به دنبال راهکار قانونی نبودهاند اما به هر حال دولت در نظر دارد تا به مقابله با این متخلفان بپردازد و بر همین اساس اگرچه تاکنون برای برخورد با متخلفان در این زمینه، ضعفهای قانونی در کشور وجود داشته است و ابزارهای قوی برای برخورد در اختیار وزارت نیرو نبوده و به همین خاطر صاحبان چاههای غیرمجاز اصلاً احساس نیاز به دریافت پروانه یا قطع بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی کشور نمیکردند اما اکنون بحث تعیین تکلیف چاههای غیرمجاز و برخورد با صاحبان این گونه چاهها را در دستور کار جدی وزارت نیرو قرار داده و این وزارتخانه اعلام کرده است که با همکاری مقامهای قضایی، چاههای غیرمجاز مسدود میشود.در همین زمینه وزیر نیرو با اشاره به برخورد قانونی با مالکان چاههای غیرمجاز اعلام کرد که تاکنون حکم انسداد 491 چاه غیرمجاز در استان همدان از سوی مقامهای قضایی دریافت و از این تعداد 100 حلقه چاه مسدود شده است.
حمید چیت چیان با اشاره به این موضوع که وزارت نیرو حساسیت خاصی نسبت به آلودگی چاههای آب دارد و پیشگیری از آلودگی چاهها را در اولویت کاری خود قرار داده است، گفت: وزارت نیرو نسبت به آلودگی آب چاهها نگران است و با عوامل آن بشدت برخورد خواهد کرد.
وی ادامه داد: این وزارتخانه ضمن حمایت از بخش خصوصی، آماده هرگونه همکاری با این بخش در زمینه طرح انتقال آب از سد تالوار به همدان است. برای تسریع در عملیات اجرایی ساخت خط لوله آبرسانی از سد تالوار به همدان، ورقهای فولادی در اختیار شرکتهای لولهساز قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه سیاست وزارت نیرو حمایت از بخش خصوصی است، خاطرنشان کرد: این وزارتخانه آماده همکاری با بخش خصوصی درباره آبرسانی روستایی است و اگر شرکتی بخواهد در بخش بهرهبرداری همکاری کند، وزارت نیرو از شرکت مذکور خرید تضمینی آب را در دستورکار خود خواهد داشت و چنانچه آن شرکت تمایل به استفاده از فاینانس داشته باشد، این وزارتخانه آماده است تا ضمن تجمیع مجتمعهای آب روستایی، برای پیشبرد کار، نهایت همکاری را با بخش خصوصی انجام دهد.
چیت چیان درباره هدررفت آب، با بیان اینکه هدررفت آب در تمام جهان وجود دارد و جلوگیری کامل از آن غیرممکن است، گفت: میزان هدررفت آب در شهرهای مختلف متفاوت است اما در زمان حاضر در سطح کشور 13 درصد هدررفت آب داریم که باید مرتفع شود. وی تأکید کرد: ما به شرکتهای خصوصی اعلام کردهایم در صورتی که بتوانند راهکاری ارائه کنند تا جلوی هدررفت آب گرفته شود، بهای حاصل هدررفت را به آن شرکت پرداخت خواهیم کرد.
آبرسانی به 11 شهر و 51 روستا
وزیر نیرو در ادامه گفت: طرح ویژه آبرسانی از سد تالوار به 11 شهر و 51 روستای همدان در حال اجرا است. چیت چیان در نشست مشترک با مجمع نمایندگان مردم همدان در مجلس، با مهم برشمردن طرح آبرسانی سد تالوار به همدان گفت: از آنجایی که با اجرای طرح آبرسانی از سد تالوار به همدان، آب 11 شهر و 51 روستا تأمین میشود و تاکنون بیش از 170 میلیارد تومان برای اجرای طرح هزینه شده، این طرح از طرحهای مهم اجرایی کشور بوده و از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وی اظهارداشت: آبرسانی از سد تالوار به همدان با توجه به اینکه از مصوبههای سفر مقام معظم رهبری بوده و از سویی نیز بخش عمده کار از قبیل ساخت سد و آبگیری آن انجام شده، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وزیر نیرو درباره انجام طرح تصفیهخانه آب تالوار نیز گفت: اتمام طرح تصفیهخانه تالوار نیاز به اعتبار زیادی دارد که با توجه به محدودیت اعتباری و توافق با نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، مقرر شد این طرح در چند مرحله اجرا شود.
چیت چیان تصریح کرد: بخشهایی از طرح تصفیهخانه آب تالوار تا پایان سالجاری به بهرهبرداری خواهد رسید. وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی 76 درصدی عملیات اجرایی برجهای خنککننده نیروگاه همدان بیان داشت: برج واحد نخست تا اوایل تابستان سال آینده به بهرهبرداری خواهد رسید.
وی درباره طرح استفاده از پساب تصفیهخانه فاضلاب همدان در نیروگاه گفت: بخشی از این طرح اجرایی شده و مابقی نیز به موازات طرح اجرایی برجهای خنککننده در حال اجرا است که تلاش میکنیم تا پایان سال به بهرهبرداری برسد.