آرمان: عرصه سیاست و روابط بینالملل عرصه گفتوگو و مذاکره است و هرکس بتواند بهتر به مذاکره بپردازد منافع بیشتری برای کشورش به ارمغان خواهد آورد. در این راستا کم نبودهاند سیاستمدارانی که با خروج از قدرت همچنان عرصه سیاست را رها نکرده و تحولات را پیگرفتهاند. در پی قوت گرفتن احتمال استیضاح دونالد ترامپ، جان کری، وزیر امورخارجه سابق آمریکا از 3، 4 دیدار خود با محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران خبر داده که در آن در مورد حل بحران یمن و سوریه سخن به میان آمده است. وی اذعان داشته که ایرانیها تا پایان دوره ترامپ و روی کارآمدن یک دموکرات منتظر باشند. با این حال باید منتظر رویکرد مقامات کشورمان در این خصوص باشیم.
انتظار برای استیضاح؟
ایران در ادبیات سیاسی مقامات آمریکایی از جایگاه خاصی برخوردار است. از این رو دموکراتها و جمهوریخواهان برنامه ویژهای برای ایران دارند. چه اینکه مساله مهم ایران در کمپینها و آوردگاههای انتخاباتی کاندیداهای انتخاباتی نیز جزو مهمترین مسائل در سیاست خارجی بشمار میرود و هرکس تلاش دارد پاسخ بهتری برای رویارویی با ایران داشته باشد. دولت باراک اوباما توانست پس از مذاکرات چند ساله هستهای با ایران و کشورهای 1+5 به توافق برجام دست پیدا کند، اما با روی کار آمدن ترامپ، آمریکا از این توافق خارج شده و بسیاری وی را بدین خاطر مذمت کردهاند. از طرف دیگر مسائل مختلفی موجب شده تا امروز بسیاری از سناتورهای وی را به پای استیضاح بکشانند.
دراین راستا شاید برای نخستین بار باشد که در ایالات متحده آمریکا تلاشها بر این است که رئیسجمهور مستقر پیش از پایان دوره قانونی خود از کار برکنار شود، اما دونالد ترامپ با عملکردهای 2 ساله گذشته خود نظم داخلی آمریکا و صحنه بینالمللی را بهم ریخته و همین امر موجب شده تا بسیاری طرح استیضاح و برکناری وی را کلید زنند. واقعیت این است که مسائلی چون رسواییهای بیشمار ترامپ از یک سو، بحث دامنهدار دخالت روسها در فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و چند مساله دیگر موجب شده تا ترامپ هرچه بیشتر رو به سقوط حرکت کند و عوامل شتابزای دیگری چون خروج بیدلیل و نابهنگام از برجام و معاهده آب و هوایی پاریس این احتمال را قوت میبخشد. البته مساله به همینجا ختم نشده چراکه بسیاری در آمریکا مثل جان کری و باراک اوباما منتظر استیضاح ترامپ هستند. با وجود اینکه ترامپ طی 2سال و اندی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، با تحرکات خصمانه مخالفتش را با تهران نشان داده و به نظر میرسد اقدامات وی مخصوصا خروج از برجام، به مذاق بسیاری از آمریکاییها بهویژه اوباما و جان کری که درصدد حفظ برجام بودند خوش نیامده است. از این جهت شنیده شده که کری در دیدار با محمدجواد ظریف به انتظار تا استیضاح ترامپ و روی کارآمدن یک رئیسجمهور دموکرات توصیه کرده است.
دیدار کری با ظریف
وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا اعلام کرده در دو سال اخیر پس از ترک کاخ سفید سه، چهار مرتبه در شهرهایی همچون نروژ، مونیخ و چند نشست بینالمللی دیگر با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، ملاقات کرده است. ایسنا نوشت، جان کری مدعی شده است که در این دیدارها به صراحت از ظریف خواسته است که موضع جامعه جهانی درباره برخی برنامههای ایران و حمایتشهایش را درک کند. کری همچنین در برنامهای رادیویی تایید کرد که از زمان ترک کاخ سفید، سه چهار بار با وزیر امورخارجه ایران دیدار داشته است. او در این باره توضیح داد که در این دیدارها کارش مشاوره دادن به جواد ظریف، برای مواجهه با سیاست خارجی دونالد ترامپ نبوده است، بلکه خواسته در دیدارهایش متوجه شود ایران ممکن است چه کاری برای بهبود مناسبات منطقه انجام دهد؟ بحران یمن چه طور حل میشود؟ برای صلح در سوریه چه کار میتوان کرد؟ وی همچنین در گفتوگویش با یک برنامه رادیویی، تکذیب نکرد که به ایرانیها گفته تا پایان دوره ترامپ و روی کار آمدن یک رئیسجمهور دموکرات منتظر بمانند. این دیپلمات سابق آمریکایی اذعان داشت: فکر میکنم همه در جهان درباره پایان دوران ریاست جمهوری ترامپ صحبت میکنند.
واکنش مقامات آمریکایی
نخستین بار در ماه مه اخباری مبنی بر اینکه جان کری برای کمک به حفظ توافق هستهای ایران با ظریف دیدار کرده است منتشر شد و روزنامه بوستون گلوب این اقدامات را ماموریتی «تهاجمی اما مخفیانه» برای اعمال فشار بر دولت ترامپ به منظور حفظ توافق هستهای توصیف کرد. پیش از این نیز مطرح شده است که دیدار کری با مقامات کشورهای خارجی ممکن است قانون لوگان را نقض کند. به موجب این قانون، شهروندان آمریکایی که مسئولیتی دولتی ندارند، نمیتوانند به نمایندگی از دولت آمریکا و بدون داشتن مجوز مذاکره کنند. در این راستا آری فلیشر، سخنگوی سابق کاخ سفید در دولت جرج بوش پسر نیز در واکنش به اظهارات کری گفت: جان کری درباره اینکه ایران چگونه به اقدامات دونالد ترامپ واکنش نشان دهد، به آنها مشاوره میدهد؛ این توطئه آمیز است.
نمیدانم چنین حرکتی قانونی است یا غیرقانونی و این مساله برایم مهم هم نیست، اما این کار نادرست است. وی در بخش دیگری از صحبتهایش درباره جان کری اظهار کرده سوال این است که جان کری چه کرده است؟ چه گفته؟ جزییات آن چه بوده است؟ فکر نمیکنم این صحبتها کلی بوده باشند. به نظر من او درباره اینکه ایران چگونه تا پایان دولت ترامپ منتظر بمانند به ایرانیها مشاوره داده است. تام کاتن، سناتور جمهوریخواه نیز از دموکراتها و رسانههای وابسته به حزب آنان برای دورویی و عدم واکنش درباره اظهارات کری انتقاد کرد و قانون لوگان را قانونی احمقانه و بیتاثیر دانست. وی در این باره گفته است: همه وزرای خارجه سابق به دیدار با رهبران خارجی ادامه میدهند، به کنفرانسهای امنیتی میروند و به سراسر جهان سفر میکنند. همه ما این کار را انجام میدهیم و همه ما درباره وضعیت امور با جهان گفتوگو میکنیم تا بتوانیم آنان را درک کنیم.
واکنش ترامپ
دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا در پیامی توئیتری در واکنش به اخبار منتشر شده اخیر درباره دیدار جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نوشت: جان کری دیدارهای غیرقانونی با دولت متخاصم ایران داشته است که تنها به کار فوقالعاده ما لطمه وارد کرده و به زیان مردم آمریکا است. او به آنها گفته که تا پایان مدت ریاست جمهوری ترامپ صبر کنند. آیا اقداماتش را تحت قانون ثبت عوامل خارجی ثبت کرده است؟ این بد است.