ماهنامه نسا چهارم، ترابردپذيري شماره تلفن همراه (Mobile Number Portability)، قابليتي است كه به مشتركين تلفن همراه در كشور امكان تغيير اپراتور تلفن همراه خود بدون نياز به تغيير شماره تلفن همراه را ميدهد و اين فناوري در جهان قدمتي حدود ٢٠ سال دارد و تاكنون بيش از ٨٠ كشور قبل از ايران اين امكان را براي مشتركين تلفن همراه فراهم نمودهاند. زمزمههاي آغاز اين طرح از سال ٩٥ آغاز شد كه پس از تامين زيرساختهاي مورد نياز و دريافت مجوزهاي مورد نياز براي هر سه اپراتور (همراه اول، ايرانسل و رايتل)، از ٢٠ تيرماه سال ٩٥ وارد فاز اجرايي و آغاز مرحله آزمايشي و از ٣١ مرداد به صورت رسمي آغاز شد.
ميدان رقابت اپراتورهاي تلفن همراه با اجراي طرح ترابردپذيري
با اجرايي شدن طرح ترابردپذيري شماره تلفن همراه ميتوان گفت اختيار شماره تلفن همراه از اپراتور سلب ميشود و در اختيار مالك سيم كارت قرار ميگيرد. پيش از اجراي اين طرح، تغيير شماره تلفن براي برخي افراد ناممكن بود، چرا كه به كسب و كار آنها ضربه وارد ميشد و ممكن بود بسياري از ارتباطات خود را از دست دهند، اما اكنون استفاده از خدمات اپراتورهاي ديگر با حفظ شماره شخصي امكانپذير است. براي بسياري از مشتركان تلفن همراه پيش ميآيد كه با تغيير محل زندگي يا محل كار كه زمان زيادي از روز را آنجا ميگذرانند، با مشكل آنتندهي روبرو شوند. اين طرح توانست اين مشكل را تا حد زيادي رفع كند و امكان استفاده از اپراتور ديگري كه در آن محل آنتندهي بهتري دارد را فراهم كند. پيشبيني ميشد كه با ايجاد رقابت پس از اجراي طرح ترابردپذيري، اپراتورهاي تلفن همراه به سمت ارايه خدمات متنوع و با كيفيت بالاتر حركت كنند. رقابت اپراتورها براي كاهش تعرفه برخي سرويسها و خدمات و البته ارايه سرويسهاي نسل بالا از جمله تغييراتي بود كه پس از اجراي ترابردپذيري با آن روبهرو شديم. با امكان تغيير اپراتور، شمارههاي عادي تلفن همراه ارزش يكساني پيدا ميكنند و ديگر اختلاف قيمت مفهومي نخواهد داشت. بنا به پيشبيني كارشناسان اين طرح ممكن است تهديدي براي اپراتورهاي پرمخاطبتر و فرصتي براي اپراتورهايي با تعداد مشتركان كمتر باشد. علاوه بر اين شايد باعث ترجيح مشتركان به استفاده از يك سيم كارت با شماره و اپراتور دلخواه به جاي استفاده از سيمكارتهاي متعدد شود.
هدف از ترابرد اين است كه اپراتورها نگران از دست دادن مشتري باشند
دكتر صادق عباسي، معاون بررسيهاي فني و صدور پروانه سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي درباره تاثير ترابردپذيري روي فعاليت اپراتورهاي كشور، ميگويد: هدف از ترابرد اين است كه اپراتورها نگران از دست دادن مشتري باشند، چون وقتي مشترك ببيند اپراتور ديگري خدمات بهتري ارايه ميكند، تغيير اپراتور ميدهد. تا پيش از اين براي بعضي كاربران شماره تلفن مهم بود و امكان تعويض شماره را نداشتند، الان اين مانع برداشته شده است و مشتركان در جابهجايي اپراتور آزاد ميشوند. معاون بررسيهاي فني و صدور پروانه سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي تاكيد ميكند: اپراتورها بايد تلاش كنند رابطه بهتري با مشتركان برقرار كنند، تعرفهها و سرويسهاي بهتري ارايه كنند و كيفيت خدمات را ارتقا دهند. در عين حال بدون همكاري اپراتورها ترابردپذيري قابل انجام نبود.
سهم بازار اپراتورهاي تلفن همراه / شش ماه پس از ترابردپذيري
به گزارش سيتنا، آمارهاي مربوط به حوزه ارتباطات همراه نشان ميدهد اپراتور اول ارتباطي با داشتن ٤٧ ميليون و ١٩٧ هزار و ٦٨٣ مشترك فعال، به ضريب نفوذ ٢٣/ ٥٩ درصدي رسيده كه رشدي ٢١/ ٣ درصدي به نسبت پيش از اجراي ترابردپذيري داشته است. اين اپراتور از ٦٥ ميليون و ٨٦٥ هزار و ٦٩٧ شماره واگذار شده، توانسته ١٥ ميليون و ٢٥٣ هزار و ٣٠٨ مشترك دايمي و ٣١ ميليون و ٩٤٤ هزار و ٥٥٥ مشترك اعتباري را فعال كند. اپراتور دوم ارتباطي هم با مجموع ٣١ ميليون و ٤٣٦ هزار و ٢٩٨ شماره دايري توانسته به ضريب نفوذ ٤٥/ ٣٩ درصدي برسد كه رشدي ٦١/٠ درصدي به نسبت پيش از اجراي اين طرح ملي داشته است. اين اپراتور از ٧٨ ميليون و ٩٩٧ هزار و ١٤٩ خطوط واگذار شده، توانسته تا پايان آذر ماه سال جاري ٣١٤ هزار و ٣٦٣ مشترك دايمي و ٣١ ميليون و ١٢١ هزار و ٩٣٩ مشترك اعتباري را فعال كند. اپراتور سوم تلفن همراه نيز با مجموع يك ميليون و ٩٧٨ هزار و ٩٢٣ شماره دايري توانسته به ضريب نفوذ ٤٨/٢ درصدي برسد كه برخلاف اپراتورهاي ديگر افتي ٢٥/٠ درصدي را به نسبت پيش از اجراي ترابردپذيري داشته است. اين اپراتور از شش ميليون و ٨١٩ هزار و ٣١٢ خط واگذار شده، توانسته تا پايان آذر ماه سال جاري ٤٧ هزار و ٨١ مشترك دايمي، يك ميليون و ٧٧١ هزار و ٦٢٨ مشترك اعتباري و ١٦٠ هزار و ٢١٤ مشترك ديتا را فعال كند. اين گزارش نشان داد كه اپراتورهاي اول تا سوم به ترتيب پشت سر هم در بازار ارتباطي از منظر ضريب نفوذ قرار گرفتهاند، اما سهم بازار همراه اول در بازه زماني اجراي ترابردپذيري ارتقا يافت. همراه اول با رشد ٢ درصدي سهم بازارش در فاصله زماني اجراي شش ماهه اول ترابردپذيري ٥٩ درصد سهم بازار ارتباطي ايران به دست آورد. ايرانسل با از دست دادن يك درصد سهم بازار به سهمي معادل ٣٩ درصد و رايتل نيز با سهم باختن يك درصدي به سهم بازار ٢ درصدي از بازار ارتباطي ايران رسيدهاند.
افزايش قابل توجه آمار ترابرد موفق شمارههاي تلفن همراه
اما نيمه دوم اسفند ماه سال ٩٥، معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوري، گفت: ميزان ترابردهاي تكميل شده در فرايند ترابردپذيري شمارههاي تلفن همراه (MNP) در بهمن ماه بيش از ۶۳ درصد بوده است. حسين فلاح جوشقاني، گفت: از زمان اجراي طرح ترابردپذيري شمارههاي تلفن همراه ۱۶۴ هزار و ۶۷۸ درخواست ترابرد از سوي مشتركين در سامانه مديريت ترابردپذيري ثبت شده كه از اين تعداد ۸۰ هزار و ۱۴۵ ترابرد با موفقيت تكميل شده است. معاون نظارت و اعمال مقررات رگولاتوري افزود: در شهريور سال ٩٥ ميزان درخواستهاي ترابرد تكميل شده ۳۳ درصد بود كه در پايان بهمن ماه به ۶۳ درصد رسيد. همچنين ميزان درخواستهاي ترابرد رد شده در شهريور ۲۴ درصد بوده كه در پايان بهمن ماه به ٤/٦ درصد رسيد. فلاح جوشقاني افزود: ۳۰ درصد از درخواستهاي ترابرد ثبت شده از سوي متقاضيان لغو شد و ۱۶ درصد از درخواستها نيز به دليل موارد ۱۲ گانه در قواعد تجاري مانند عدم احراز هويت، عدم پرداخت صورتحساب و عدم رعايت ترابرد نظير به نظير (اعتباري به اعتباري يا دايمي به دايمي) رد شد. وي افزود: حدود ۲۳ درصد از درخواستهاي ترابرد نيز به علت پاسخ ندادن مشترك به پيامك تاييد ارسالي از سوي مركز مديريت Time out شد كه البته به دليل آشنايي نسبي مشتركين با مراحل ترابردپذيري اين آمار نسبت به ماههاي گذشته كاهش يافته است.
ايرانسل بازنده رقابت ترابردپذيري
به گزارش سيتنا، جديدترين گزارش دريافتي ماهنامه نسل چهارم تا ٢٥ فروردين ٩٦ حاكي از تغييرات ملموس در روند پيشبرد ترابردپذيري است. آخرين گزارش تجميعي ترابرد بين اپراتورهاي تلفن همراه حاكي است؛ تعداد ترابرد از همراه اول به ايرانسل ٣١٧٤٠ و از ايرانسل به همراه اول ٣٥١٣٢ مشترك بوده است كه در مجموع همراه اول با اختلاف ٣٣٩٢ مشترك ترابرد شده به سمت خود نسبت به ايرانسل، در رقابت ترابردپذيري با اين اپراتور موفقتر بوده است. همچنين تعداد ترابرد از رايتل به همراه اول ٧٤٦٧ و از همراه اول به رايتل ٧٧٧٤ بوده است كه در مجموع رايتل با ٣٠٧ مشترك ترابرد شده بيشتر نسبت به همراه اول، در رقابت ترابردپذيري با اين اپراتور پيشي گرفته است. در نهايت تعداد مشتركان ترابرد شده از رايتل به ايرانسل ٩٩٩٤ و از ايرانسل به رايتل ١١٨٠٩ مشترك بوده است كه در مجموع رايتل با اختلاف ١٨١٥ مشترك ترابرد شده به سمت خود، از ايرانسل موفقتر بوده است.
جدول گزارش تجميعي ترابرد اپراتورها تا ٢٥ فروردين ماه ٩٦
مجموع گزارش تجميعي ترابردپذيري اپراتورهاي تلفن همراه حاكي از اختلاف ترابرد ٣٠٨٥+ براي همراه اول، ٥٢٠٧- براي ايرانسل و ٢١٢٢+ براي رايتل است. به گزارش سيتنا، در نهايت ميتوان گفت اگرچه تعداد مجموع ترابرد بين اپراتورهاي تلفن همراه چندان قابل توجه نيست، ولي در ميدان رقابت اپراتورهاي تلفن همراه براي جذب مشترك بيشتر از بين رقبا، با وجود صرف هزينههاي تبليغاتي چند ده ميلياردي ايرانسل در رسانههاي گروهي براي ايجاد تمايل بين مشتركان ساير اپراتورها براي ترابرد به سمت اين اپراتور، ايرانسل بازنده ميدان ترابردپذيري بوده است. جالب آنكه با وجود نظرسنجيهاي اوليه توسط برخي رسانهها مبني بر پيشي گرفتن ايرانسل در ترابردپذيري و البته موفقيت ايرانسل در ماههاي نخستين اجراي اين طرح، جديدترين آمار گوياي آن است كه ايرانسل بازنده ميدان رقابت در ترابردپذيري بوده است و حتي برخي مشتركان ترابرد كرده از اپراتورهاي ديگر به سمت ايرانسل پس از تست شبكه اپراتور دوم مجددا به اپراتور اصلي خود بازگشته اند؛ در اين ميان توسعه شبكه نسل چهارم همراه اول و رايتل و اقبال عمومي به سمت اين شبكه نسل نوين نيز از جمله كليدهاي موفقيت دو اپراتور ديگر در ترابردپذيري بوده است.