با شتاب گرفتن ساخت خط آهن رشت–آستارا و نهایی شدن توافقهای اخیر تهران و مسکو، رسانههای عربی این پروژه را بهعنوان نقطه عطف کریدور شمال–جنوب توصیف کردهاند؛ مسیری که بهگفته این رسانهها، ایران را به حلقهای کلیدی در تجارت اوراسیا تبدیل کرده و امکان دور زدن تحریمهای غربی را فراهم آورده است.
در ماههای اخیر، پروژه راهآهن رشت–آستارا بهعنوان حلقه مفقوده و راهبردی کریدور بینالمللی شمال–جنوب، وارد مرحلهای تازه از پیشرفت عملیاتی و سیاسی شده است؛ مرحلهای که آن را از یک طرح نیمهتمام تاریخی به یک پروژه فعال ژئوپلیتیکی تبدیل کرده است.
تسریع تملک اراضی، آغاز عملیات اجرایی در بخشهای کلیدی مسیر، نهایی شدن قراردادهای تجاری با طرف روسی و افزایش هماهنگی سهجانبه میان ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، نشان میدهد که این خط ریلی اکنون در کانون تصمیمسازیهای کلان منطقهای قرار گرفته است.
اهمیت این مسیر تا آنجاست که راهآهن رشت–آستارا در روزهای اخیر به یکی از محورهای اصلی گفتوگوهای سطح عالی میان تهران و مسکو تبدیل شد.
در جریان دیدار رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان با ولادیمیر پوتین در ترکمنستان، دو طرف بهطور مشخص بر ضرورت تسریع اجرای این پروژه و آغاز بهرهبرداری هرچه سریعتر از شاخه غربی کریدور شمال–جنوب تأکید کردند.
این گفتوگوها در امتداد توافقات پیشین دو کشور و با هدف عبور از مرحله تعهدات سیاسی به مرحله اجرا و بهرهبرداری عملی صورت گرفت؛ موضوعی که نشاندهنده جایگاه راهآهن رشت–آستارا در معادلات جدید اقتصادی و امنیتی ایران و روسیه است.
همزمان با این تحولات، مقامات ایرانی از جمله وزارت راه و شهرسازی و شورای عالی امنیت ملی اعلام کردهاند که موانع اداری و نهادی پروژه در حال رفع است و دولت ایران با تملک کامل اراضی مسیر تا پایان سال، زمینه آغاز بدون وقفه عملیات اجرایی را فراهم خواهد کرد.
طرف روسی نیز آمادگی خود را برای تأمین مالی، انتقال فناوری و تسریع روند ساخت اعلام کرده است. مجموعه این تحولات، راهآهن رشت–آستارا را به نماد همکاری راهبردی تهران و مسکو و ابزار مؤثر ایران برای تثبیت موقعیت خود در کریدورهای جهانی حملونقل و دور زدن تحریمهای غربی تبدیل کرده است.
در چنین فضایی، رسانههای عربی در ماهها و هفتههای اخیر با رویکردی عمدتاً مثبت، به بازتاب پیشرفت کریدور شمال–جنوب و بهویژه نقش محوری ایران در تکمیل راهآهن رشت–آستارا پرداختهاند؛ بازتابی که ایران را نه صرفاً بهعنوان یک مسیر عبوری، بلکه بهعنوان بازیگری فعال و تعیینکننده در بازآرایی نقشه تجارت منطقهای و بینالمللی معرفی میکند.
در گزارشی از الجزیره با عنوان «اهمیت سرمایه گذاری روسیه در تکمیل راهگذر شمال-جنوب چیست» به نقش حیاتی راهآهن رشت-آستارا در شاخه غربی کریدور اشاره کرده و آن را کلید اتصال مستقیم بین بندر انزلی و شبکه ریلی روسیه دانسته است.
این رسانه همچنین تاکید کرد کرده که بهرهبرداری از این مسیر جدید میتواند زمان انتقال کالاها را از حدود ۳۰ تا ۴۵ روز به ۱۰ تا ۲۰ روز کاهش دهد و هزینهها را نیز به میزان قابل توجهی پایین بیاورد، ضمن اینکه ایران توانسته جریان حمل و نقل را تحت مدیریت خود بهصورت امن و بدون وقفه هدایت کند./ فارس