روغن موتور مناسب، نقش خون در رگهای خودروی شما را دارد. با این حال، وجود نمونههای تقلبی و ترس از خرابی موتور، انتخاب را برای مالکان خودروهای جدید سختتر کرده است. بررسی اخبار خودرو نشان می دهد که شناخت اصول فنی و تشخیص اصالت کالا، این اطمینان را به شما میدهد تا با خیالی آسوده جلوی هزینههای سنگین تعمیرات را بگیرید. ما با تحلیل دقیق ویسکوزیته و تکنولوژی تمامسنتتیک، راهنمایی کامل برای محافظت از سرمایه شما آماده کردهایم.
نقش روغن موتور در سلامت و طول عمر خودرو
روغن موتور درست مانند خون در رگهای ماشین شما است و اگر لحظهای جریانش قطع شود خودرو از کار میافتد. این سیال مهم وظیفه دارد با انجام عملیات روانکاری دقیق بین قطعات فلزی، اصطکاک را حذف کند. همچنین این مایع با محافظت حرارتی و جذب گرمای شدید ناشی از احتراق مانع تغییر شکل و ذوب شدن اجزای موتور میشود.
به همین دلیل استفاده از محصولات بیکیفیت صدمات جبرانناپذیری به پیشرانه میزند و هزینههای تعمیرات سرسامآوری روی دستتان میگذارد. برای انتخاب بهترین روغن موتور حتما به عواملی مثل آلیاژ قطعات و شرایط آبوهوایی توجه کنید تا عمر ماشین افزایش یابد. ما در ادامه تمام مباحث فنی از ویسکوزیته و استاندارد API گرفته تا تفاوت پایههای نفتی و روشهای تشخیص جنس تقلبی در بازار ایران را بررسی میکنیم تا با دانش فنی کامل از سرمایه خود محافظت کنید.
نشانههای خراب بودن روغن
تغییر رنگ به سیاه کدر و مشاهده ذرات ریز فلزی یا لجن روی گیج، از جمله مهمترین نشانههای خراب بودن روغن است. شما احتمالا بوی تند سوختگی در کابین احساس میکنید که خبر از بین رفتن محافظت حرارتی میدهد. همچنین شنیدن صدای غیرعادی چکچک از موتور به دلیل کاهش ویسکوزیته و اختلال در روانکاری، روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن و خروج دود آبی از اگزوز، زنگ خطرهای جدی برای تعویض فوری هستند.
ویسکوزیته روغن موتور و طبقه بندی SAE
در میان سیالات خودرو، روغن موتور نقش اصلی را دارد و رفتار آن با معیار مهمی به نام ویسکوزیته یا گرانروی سنجیده میشود. این شاخص تخصصی مقاومت سیال در برابر جاری شدن را نشان میدهد و سرعت حرکت مایع روانکاری را در مجاری موتور تعیین میکند. البته که عدم تناسب غلظت با طراحی پیشرانه باعث افزایش اصطکاک و کاهش شدید عمر قطعات میشود.
استانداردهای روغن موتور دمایی SAE
انجمن مهندسان خودرو (SAE) معیار طبقهبندی روغن موتور را صرفا بر اساس رفتار حرارتی در دماهای مختلف و نه کیفیت شیمیایی تعیین کرده است.
روغن موتور برای هوای سرد (گروه W)
این گروه با حرف W مشخص میشود و برای محیطهای سرد طراحی شده است. مبنای تست این محصولات دمای ۱۸- درجه سانتیگراد است و باید آنقدر روان باشند که پمپ بتواند در لحظه مهم استارت سرد، عملیات روانکاری را انجام دهد.
روغن موتور برای هوای گرم (گروه تابستانی)
این دسته بدون حرف W است و ویسکوزیته آنها در دمای ۱۰۰ درجه یا همان دمای کارکرد موتور سنجیده میشود. هرچقدر عدد SAE بزرگتر باشد، یعنی گرانروی بیشتر است و لایه محافظ ضخیمتری بین قطعات تشکیل میشود.
تکنولوژی روغن های چند درجه ای و رفتار حرارتی
روغن موتورهای مدرن برخلاف مدلهای قدیمی و تکدرجهای از تکنولوژی پیشرفته چنددرجهای یا چهارفصل بهره میبرند. این محصولات با داشتن افزودنیها و پلیمرهای خاص رفتاری متفاوت دارند به طوری که در سرمای زمستان مانند روغن ۱۰ روان هستند تا استارت راحت باشد و با گرم شدن پیشرانه غلظت خود را به ۴۰ میرسانند. این عملکرد باعث میشود تا محافظت حرارتی در برابر فشار سنگین کامل شود و موتور در هر شرایطی ایمن بماند.
دینامیک تغییرات ویسکوزیته
گرانروی رابطه معکوسی با حرارت دارد و با داغ شدن موتور مایع به شدت رقیق میشود. خرید بهترین روغن موتور یعنی ایجاد تعادل دقیق در فصل مناسب:
-
اگر روغن در زمستان خیلی غلیظ باشد، روانکاری اولیه مختل میشود.
-
در صورتی که در تابستان بیش از حد رقیق باشد فیلم روغن پاره شده و یاتاقانها نابود میشوند.
جدول زیر سقوط وحشتناک ویسکوزیته SAE ۳۰ را از عدد ۱۱۲۴ در سرما به ۱۱ در دمای کارکرد موتور نشان میدهد که لزوم پایداری شیمیایی را اثبات میکند.
|
دما (C°) |
ویسکوزیته دینامیک |
ویسکوزیته سینماتیک |
تحلیل وضعیت سیال |
|
۰ |
۱۱۲۴.۱۰ |
۱۲۵۷.۲۵ |
بسیار غلیظ و شبهجامد |
|
۱۰ |
۴۹۱.۱۰ |
۵۵۳.۲۰ |
غلیظ و سنگین |
|
۲۰ |
۲۳۹.۳۹ |
۲۷۱.۵۶ |
جریانپذیری متوسط |
|
۴۰ |
۷۴.۵۵ |
۸۵.۷۶ |
دمای مرجع استاندارد |
|
۵۰ |
۴۶.۴۳ |
۵۳.۸۰ |
روان شدن سریع |
|
۶۰ |
۳۰.۵۸ |
۳۵.۶۹ |
کاهش مقاومت فیلم روغن |
|
۸۰ |
۱۵.۲۸ |
۱۸.۱۰ |
حالت بسیار روان |
|
۱۰۰ |
۱۱.۳۱ |
۱۳.۶۴ |
حداقل ویسکوزیته عملیاتی |
بررسی استانداردهای کیفی روغن موتور و کدهای API
برای تضمین سلامت خودروی شما نهادهای بینالمللی قوانین سختگیرانهای دارند که کیفیت روغن موتور را تعیین میکنند. این استانداردها دقیقا مانند شناسنامه محصول عمل میکنند و به شما میگویند که آیا مایع داخل بطری توانایی محافظت حرارتی و پایداری در برابر اکسیداسیون را دارد یا خیر. کشورهای پیشرفته معیارهایی را تدوین کردهاند تا شما با اطمینان خرید کنید.
استاندارد API و انتخاب بهترین روغن موتور بنزینی
انستیتو نفت آمریکا یا همان استاندارد API مهمترین معیاری است که باید چک کنید. در این سیستم سری S یا Service مخصوص خودروهای بنزینی است و یک قانون طلایی دارد. هرچه حرف دوم به انتهای الفبا نزدیکتر باشد، یعنی با بهترین روغن موتور و تکنولوژی بالاتری سروکار دارید.
استاندارد SP و SN Plus
اگر خودروی مدرن با موتور توربو شارژ یا GDI دارید، فقط باید از این سطح کیفی استفاده کنید. این روغنها برای جلوگیری از پدیده مخرب احتراق زودرس طراحی شدهاند.
استاندارد SM
این سطح کیفی برای خودروهای قبل از سال ۲۰۱۰ مناسب است و کیفیت قابل قبولی در روانکاری دارد.
رده های خطرناک
هرگز سراغ کدهای قدیمی مثل SH و SG نروید؛ زیرا باعث رسوب و لجن شدن روغن در خودروهای امروزی میشوند. تاثیر روغن بیکیفیت بر موتور درست مانند یک مرگ خاموش است که با ایجاد رسوب و اختلال در روانکاری، باعث سایش شدید قطعات و در نهایت یاتاقان زدن و نابودی پیشرانه میشود.
رده بندی موتورهای دیزلی (C - Commercial)
حرف C الزامات سختگیرانه دیزلها را نشان میدهد. ما تفاوت این کدها را در جدول زیر برایتان خلاصه کردهایم.
|
کد استاندارد |
کاربرد و ویژگی فنی |
|
CA |
دیزلهای قدیمی ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰ با سوخت کمگوگرد |
|
CB |
مدلهای ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۰ برای جلوگیری از زنگزدگی |
|
CC |
موتورهای سوپرشارژ سبک و مقاوم در برابر حرارت |
|
CD |
ضروری برای موتورهای توربو قدیمی و سوخت نامرغوب |
|
CF-۴ / CG-۴ |
دیزلهای چهارزمانه سرعتی مدل ۱۹۹۰ به بعد |
|
CK-۴ |
جدیدترین استاندارد دیزلهای مدرن امروزی |
استانداردهای اروپایی و جهانی ACEA و ILSAC
کشورهای اروپایی استاندارد ACEA را معرفی کردند که اگر روی قوطی روغن موتور دیدید، باید به حروف آن دقت کنید. گروه A برای بنزینیها و گروه B برای دیزلهای سبک است. همچنین گروه C مخصوص خودروهای دارای کاتالیست است که دوده کمی تولید میکنند. علاوه بر این موارد، استاندارد ILSAC که حاصل همکاری آمریکا و ژاپن است، تاییدیهای معتبر برای کیفیت بالای روغن موتور در خودروهای وارداتی به حساب میآید.
تکنولوژی ساخت انواع روغن موتور و تفاوت پایه ها
تفاوت اصلی در طول عمر پیشرانه خودروی شما دقیقا به نوع روغن پایه و شیوه تولید آن برمیگردد. البته که روغن موتور بر اساس تکنولوژی ساخت به سه دسته اصلی تقسیم میشود که انجام اشتباهات رایج در انتخاب روغن در این مرحله میتواند باعث نشتی در ماشینهای قدیمی یا آسیب دیدن موتورهای جدید شود.
محدودیت های روغن موتور معمولی با پایه معدنی
این نوع که به آن مینرال هم میگویند قدیمیترین نوع روانکار در بازار است که به صورت مستقیم از تصفیه نفت خام با پایه معدنی ساده تولید میشود. در سالهای اخیر استفاده از این محصولات فقط در خودروهای کلاسیک توجیه دارد؛ زیرا ویسکوزیته بالای آنها جلوی نشتی درزهای قدیمی را میگیرد. اما بهتر است آگاه باشید که این روغنها محافظت حرارتی ضعیفی دارند و نمیتوانند دمای بالای خودروهای جدید را تحمل کنند و نیاز به تعویض زودهنگام دارند.
قدرت و خلوص روغن موتور تمام سنتتیک
اگر به دنبال بهترین روغن موتور برای خودروی مدرن خود هستید، باید سراغ تکنولوژی تمامسنتتیک بروید. این روغنها در آزمایشگاه با مهندسی پیچیده تولید میشوند و برخلاف نوع معدنی کاملا خالص هستند. ساختار مولکولی منظم آنها باعث میشود تا عملیات روانکاری بین قطعات حساس بینقص انجام شود. شما با این انتخاب شاهد کاهش محسوس مصرف سوخت و مقاومت عالی در برابر اکسیداسیون خواهید بود. این نوع روغن برای خودروهای دارای توربو شارژ یک انتخاب مهم و اجباری است؛ زیرا در هوای بسیار سرد و گرم عملکرد خود را حفظ میکند.
تعادل اقتصادی با روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن نیمه سنتتیک موتور حاصل ترکیب مناسب پایه سنتتیک و معدنی است که کارایی بهتری نسبت به نوع معمولی دارد. اگر خودروی شما تکنولوژی متوسطی دارد، این گزینه برایتان ایدهآل است؛ زیرا هم در هزینهها صرفهجویی میکنید و هم تاثیر کیفیت روغن موتور خوب را میبینید. در جدول زیر میتوانید برتری مطلق روغن موتور سنتتیک را در مقایسه با سایر پایهها مشاهده کنید.
|
ویژگی فنی |
روغن سنتتیک |
روغن نیمه سنتتیک |
روغن مینرال |
|
عملکرد در دمای بالا |
بسیار عالی |
خوب |
ضعیف |
|
طول عمر مفید |
طولانی |
متوسط |
کوتاه |
|
کاهش اصطکاک |
حداکثری |
متوسط |
کم |
|
قدرت پاککنندگی |
بهتر |
خوب |
متوسط |
|
قیمت تمام شده |
بالا |
متوسط |
ارزان |
روغن موتور توربوشارژ
موتورهای توربوشارژ به دلیل دمای جهنمی عملکردی متفاوت دارند و اگر روغن موتور کیفیت لازم را نداشته باشد، پدیده خطرناک کک شدن باعث ایجاد رسوب و نابودی شفت توربو میشود. برای خودروهای حساسی مثل شاهین و دنا پلاس استفاده از روغن موتور تمامسنتتیک جهت محافظت حرارتی حداکثری واجب است. البته فراموش نکنید که گاز دادن قبل از خاموش کردن خودرو قاتل توربو است؛ زیرا جریان روانکاری قطع میشود، اما توربین همچنان با سرعت میچرخد.
فناوری High Mileage برای کارکردهای بالا
داستان خودروهای بالای ۱۲۰ هزار کیلومتر که دچار افت کمپرس موتور و نشتی هستند کاملا جداست. راه حل طلایی استفاده از بهترین روغن موتور سری High Mileage است که با داشتن افزودنیها و کاندیشنرها، خاصیت ارتجاعی واشرها را برمیگرداند. این محصولات جلوی نشتی را میگیرند و با مقاومت عالی در برابر اکسیداسیون، عمر دوبارهای به پیشرانه خسته شما میدهند.
واقعیت های بازار و انتخاب بهترین برند روغن موتور
بازار روانکارها در ایران پر از چالههای خطرناک است و پیدا کردن بهترین روغن موتور در میان انبوهی از قوطیهای رنگارنگ که نیمی از آنها اصالت ندارند، کار دشواری شده است. شما باید بدانید که زرق و برق روغن موتور خارجی همیشه نشانه کیفیت نیست و بسیاری از این محصولات گرانقیمت در کارگاههای زیرزمینی پر میشوند. کارشناسان فنی توصیه میکنند به جای ریسک کردن روی برندهای ناشناخته خارجی، به روغن موتور ایرانی اعتماد کنید. شرکتهای معتبری مثل بهران و ایرانول محصولاتی تولید میکنند که اگر سراغ نمونههای تمامسنتتیک بروید، خیالتان از بابت محافظت حرارتی و خلوص کاملا راحت میشود.
راهنمای ویسکوزیته و برند برای خودروهای ملی
برای اینکه سردرگمی شما تمام شود و دقیقا بدانید چه محصولی را بخرید، جدول زیر را آماده کردهایم. این لیست حاصل تحقیقات بازار برای خودروهای رایج در جادههای ایران است.
|
مدل خودرو |
نوع موتور |
ویسکوزیته |
پیشنهاد خارجی (مشروط به اصل بودن) |
پیشنهاد مطمئن ایرانی |
|
۲۰۶ / پارس |
TU۵ |
۱۰W۴۰ |
توتال Quartz ۷۰۰۰ |
بهران سوپر رانا / ایرانول رونیا |
|
سمند / دنا |
EF۷ |
۱۰W۴۰ |
ادینول ۱۰W۴۰ SP |
بهران سوپر رانا پلاس |
|
پراید / تیبا |
M۱۳/M۱۵ |
۲۰W۵۰ / ۱۰W۴۰ |
کاسترول GTX |
بهران پیشتاز / ایرانول ۱۶۰۰۰ |
|
کوییک / ساینا |
M۱۵ |
۱۰W۴۰ |
فلومکس Ecomagtech |
پارس / اسپیدی سوپر پاور |
|
شاهین / دنا پلاس |
توربو |
۱۰W۴۰ SN/SP |
ادینول و موتل SN |
بهران سوپر رانا پلاس |
هشدارهای فنی برای موتورهای حساس و توربو
یک اشتباه رایج و خطرناک، استفاده از روغن موتور با غلظت نامناسب است. شما هرگز نباید برای موتورهای طراحی جدید مثل TU۵ یا EF۷، از روغنهای غلیظ ۲۰W۵۰ استفاده کنید؛ زیرا فیلتر روغن نمیتواند فشار را کنترل کند و در لحظه استارت به سوپاپها آسیب میرسد. همچنین اگر مالک خودروهای توربو مثل شاهین هستید، حساسیت کار ۱۰۰ برابر میشود. سیستم توربو به شدت داغ میشود و اگر از استاندارد API پایینتر از SN استفاده کنید، پدیده احتراق زودرس پیستونها را ذوب خواهد کرد. حتما چک کنید که روی قوطی عبارت SN Plus یا SP درج شده باشد تا موتور در برابر دمای کارکرد موتور بالا بیمه شود.
نتیجه گیری و استراتژی نهایی
انتخاب بهترین روغن موتور صرفا به معنای خرید گرانترین قوطی بازار نیست، بلکه یک تصمیم فنی برای حفظ سلامت موتور خودروی شما است. این مایع ترکیبی پیچیده از علم شیمی و مهندسی مکانیک است و اگر بدون توجه به ویسکوزیته و شرایط آبوهوایی انتخاب شود، آسیبهای جبرانناپذیری به موتور وارد میکند. اولویت اصلی شما همیشه باید تطابق دقیق استاندارد API با دفترچه راهنما و اطمینان از اصالت کالا باشد.
با توجه به وجود محصولات تقلبی گسترده در بازار ایران اکیدا توصیه میشود که ریسک خرید برندهای خارجی مشکوک را نپذیرید. استفاده از روغن تمام سنتتیک تولید داخل که دارای تاییدیههای جهانی SN و SP باشد، انتخابی بسیار ایمنتر برای خودروهای مدرن و توربو شارژ است. محصولات باکیفیت ایرانی مثل بهران سوپر رانا پلاس یا ایرانول رونیا در عمل ثابت کردهاند که محافظت حرارتی فوقالعادهای دارند. همچنین زمان تعویض روغن موتور روی ۵۰۰۰ کیلومتر است. تعویض همزمان روغن به همراه فیلتر آن، تنها فرمول تضمینشده برای داشتن پیشرانهای سالم و پرقدرت در طولانیمدت خواهد بود.
سوالات متداول
چه روغن موتوری برای کارکرد بالا مناسب تر است؟
برای خودروهایی که بیش از ۱۲۰ هزار کیلومتر کار کرده اند، روغن موتور سری High Mileage بهترین گزینه است که با داشتن افزودنی های مخصوص و نرم کننده واشر، جلوی نشتی و افت کمپرس موتور را می گیرد.
هر چند کیلومتر باید روغن موتور را عوض کرد؟
با توجه به ترافیک سنگین شهری و کیفیت سوخت در ایران، قانون طلایی برای حفظ سلامت پیشرانه انجام تعویض روغن روی هر ۵۰۰۰ کیلومتر است.
از کجا بفهمیم روغن موتور تقلبی است؟
روغن موتور تقلبی بوی زننده نفت سوخته می دهد، رنگی کدر دارد و بسته بندی آن دارای خش یا فویل دهانه چروکیده است. همچنین اگر آن را بین انگشتان تست کنید، چسبندگی ندارد و مثل آب شل است که نشان دهنده فقدان ویسکوزیته استاندارد است./ پرشین خودرو