سهم 71 درصدی شمال تهران از مالیات خانه‌های خالی، نشانه‌ای از احتکار گسترده مسکن توسط سرمایه‌داران است؛ کارشناسان می‌گویند این گروه با نگاه سرمایه‌ای، مانع کاهش قیمت‌ها در بازار بدون تقاضا شده‌اند.
بر اساس داده‌های رسمی، مجموع مالیات وصول‌شده از خانه‌های خالی در سراسر کشور به ۳۴.۵۸ میلیارد ریال معادل حدود ۳.۴۶ میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی که به‌گفته کارشناسان بیانگر اجرای بسیار محدود این قانون در سطح ملی است.
آمارها نشان می‌دهد شمال تهران به‌تنهایی با پرداخت ۲۴.۸۲ میلیارد ریال، حدود ۷۱.۷ درصد از کل مالیات اخذشده را به خود اختصاص داده است؛ اختلافی چشمگیر که این منطقه را با فاصله زیاد در صدر قرار می‌دهد. رتبه دوم نیز متعلق به محدوده عباس‌آباد است، اما با فاصله‌ای قابل توجه نسبت به مناطق شمالی پایتخت.
به‌گزارش تحلیلگران، تمرکز عمده وصولی‌ها در شمال تهران به دلیل تراکم بالاتر واحدهای خالی و ارزش اجاره‌ای بسیار بیشتر این املاک است؛ موضوعی که نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از سرمایه قفل‌شده در بازار مسکن در گران‌ترین مناطق پایتخت متمرکز شده است.
این ارقام تأکید می‌کند که مسکن در شمال تهران بیش از گذشته نقش یک کالای سرمایه‌ای لوکس را ایفا می‌کند، در حالی که بخش زیادی از خانوارها همچنان با کمبود دسترسی به سرپناه روبه‌رو هستند.
شمال تهران به مثابه دو برابر کل کشور
با در نظر گرفتن سهم ۷۱.۷ درصدی شمال تهران از کل مالیات، می‌توان مفهوم مورد نظر شما را به خوبی تبیین کرد.
اگرچه از نظر تعداد واحد فیزیکی، شمال تهران دو برابر کل خانه‌های خالی کشور نیست، اما از نظر وزن اقتصادی و ارزش مالیاتی، سهم این منطقه به اندازه‌ای عظیم است که گویی ثروت قفل‌شده آن بر تمام کشور سایه انداخته است.
این تمرکز به این معناست که بیشترین بار مالیاتی و پتانسیل درآمدزایی این قانون، نه در سطح کلان شهرها، بلکه صرفاً در یک منطقه لوکس پایتخت متمرکز شده است.
این موضوع نشان می‌دهد که دولت در هدف اصلی خود برای توزیع عرضه مسکن شکست خورده و صرفاً توانسته است بخش کوچکی از خانه‌های بسیار گران‌قیمت را مشمول جریمه کند.
مقایسه وصولی و پتانسیل واقعی مالیات
ضعف اجرای قانون زمانی ملموس می‌شود که مبلغ وصول شده ۳.۴۶ میلیارد تومانی را در برابر اهداف و پتانسیل واقعی درآمدزایی قرار دهیم.
هدف درآمدی تعیین شده در بودجه دولت‌ها از محل اخذ مالیات بر خانه‌های خالی بسیار بالاتر بوده و برای مثال در بودجه ۱۴۰۳، به میزان ۱,۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود.
در عمل، آمار وصولی ۳.۴۶ میلیارد تومانی، تنها حدود ۰.۳۴ درصد از هدف تعیین شده را محقق کرده است که نشان‌دهنده ناکامی مطلق قانون در تأمین منابع مالی و فشار به بازار عرضه مسکن است.
۶۹ هزار برابر اختلاف!
برآوردهای کارشناسی نشان می‌دهد که پتانسیل واقعی مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی در کشور تا ۲۴۰ هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد؛ رقمی که بر پایه تخمین حدود ۴ میلیون واحد خالی و محاسبه نرخ متوسط مالیات سال دوم خالی‌ماندن به‌دست آمده است.
با این حال، طبق آمار رسمی، میزان مالیات وصول‌شده از این محل تنها ۳.۴۶ میلیارد تومان بوده است.
مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد که فاصله بین پتانسیل و عملکرد دولت بیش از ۶۹ هزار برابر است؛ اختلافی که کارشناسان آن را نشانه شکست جدی در اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی می‌دانند.
به گفته تحلیلگران، این شکاف بزرگ ثابت می‌کند که قانون مذکور نه تنها نتوانسته ابزار مؤثری برای کنترل بازار مسکن باشد، بلکه دولت را از یک منبع درآمدی عظیم برای تأمین مالی طرح‌های عمرانی، خدمات عمومی و حتی پرداخت یارانه‌های نقدی محروم کرده است./ فارس