عامل اصلی ناترازی بنزین چیست؟

دوشنبه، ۲۶ آبان ۱۴۰۴ - ۲۰:۴۳:۴۲
کدخبر:۱۳۹۰۷۴

مزیت بزرگ تخصیص یارانه بنزین به کد ملی، حذف کامل قاچاق سوخت است زیرا هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با کد ملی قابل رهگیری است و در صورتی‌که مصرف نشود، تنها از مسیر رسمی و در رقابت با صادرات بنزین به فروش می‌رسد.


به گزارش تسنیم، حسین حیدریان کارشناس انرژی در رابطه با بهترین طرح روی میز دولت برای اصلاح در وضعیت توزیع بنزین گفت: گزاره‌ای در چند روز اخیر شکل گرفته است که بین گزینه‌های روی میز دولت برای اصلاح وضعیت فعلی بنزین کدام طرح بهتر است و مزیت بیشتری دارد. به نظر من تخصیص یارانه بنزین به کد ملی نسبت به دیگر طرح‌ها نظیر بنزین سه نرخی بهتر است و نتیجه بهتری برای جامعه دارد.

وی در ادامه با اشاره به مزیت‌های تخصیص یارانه بنزین به کد ملی در مقابل بنزین سه نرخی گفت: مزیت نخست طرح تخصیص یارانه بنزین به کد ملی در این است که نفع اصلی به مردم می‌رسد نه دولت. در حالی که بنزین سه‌نرخی، عملا با افزایش قیمت میانگین بنزین مصرفی، درآمد بیشتری را به خزانه دولت واریز می‌کند، اما سهم مردم از یارانه موجود کاهش می‌یابد. در مقابل، در الگوی بنزین به نفر، سهم هر فرد از یارانه بنزین به‌صورت مستقیم و شفاف در حساب او ثبت می‌شود و تصمیم‌گیری درباره مصرف یا فروش این سهم، کاملا در اختیار خود اوست. بنابراین عدالت در برخورداری از یارانه انرژی به معنای واقعی و به شکل سرانه و نه دارا بودن خودرو محقق می‌شود و مردم مالک حقیقی یارانه‌ای می‌شوند که سال‌ها بدون بهره‌مندی عادلانه از جیب عمومی پرداخت شده است.

حیدریان افزود: مزیت مهم دوم مربوط به کنترل مصرف و هدایت درست یارانه‌هاست. در طرح بنزین به نفر، بنزین صرفا برای مصرف شخصی تخصیص داده می‌شود و صنعت حمل‌ونقل بر اساس پیمایش و از طریق سوخت‌های جایگزین مانند CNG یا برق یارانه دریافت می‌کند. افزون بر این، قیمت‌گذاری بنزین تدریجا از کنترل دولت خارج می‌شود و سازوکار رقابتی و بازار، بخش مهمی از مدیریت مصرف را برعهده می‌گیرد. اما در بنزین سه‌نرخی، دولت همچنان بازیگر اصلی قیمت‌گذاری باقی می‌ماند و ناکارآمدی‌های گذشته تکرار می‌شود.

این کارشناس انرژی در رابطه با مزیت مهم دیگر بنزین به نفر در مقابل بنزین سه نرخی در زمینه حذف کامل قاچاق سوخت گفت: مزیت بزرگ تخصیص یارانه بنزین به کد ملی، حذف کامل قاچاق سوخت است. زیرا هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با کد ملی قابل رهگیری است و در صورتی‌که مصرف نشود، تنها از مسیر رسمی و در رقابت با صادرات بنزین به فروش می‌رسد. در مقابل، در طرح بنزین سه‌نرخی، فاصله قیمت سوم با قیمت بازارهای منطقه همچنان بسیار بالاست و قاچاق نه‌تنها از بین نمی‌رود، بلکه انگیزه آن پابرجا خواهد ماند.

وی در پایان گفت: شکل‌گیری منطق اقتصادی در رفتار مصرفی مردم یکی دیگر از مزایای تخصیص یارانه بنزین به کد ملی است. در بنزین به نفر، هر فرد برای کسب منافع بیشتر، به‌صورت اختیاری مصرف خود را کاهش می‌دهد یا به حمل‌ونقل اشتراکی و عمومی روی می‌آورد، زیرا عدم مصرف بنزین برای او صرفه مالی دارد. این تغییر رفتار، پایدار و ریشه‌دار خواهد بود. اما در بنزین سه‌نرخی، فرد هیچ انگیزه جدیدی برای صرفه‌جویی ندارد و پس از مدتی، مصرف دوباره به سطح قبلی بازمی‌گردد؛ بنابراین اصلاح مصرف محقق نمی‌شود.