مطالعه‌ای که به تازگی توسط کمیسیون اروپا انجام شده نشان می‌دهد که در یک‌چهارم محل‌های کار در اتحادیه اروپا، تصمیمات مدیریتی با استفاده از الگوریتم‌ها یا هوش مصنوعی گرفته می‌شود.
در شرایطی که این تصمیمات به طور مستقیم بر شرایط کاری و زندگی شغلی کارمندان اثر می‌گذارند، اتحادیه‌های کارگری می‌گویند در مذاکره برای حفظ حقوق کارکنان در برابر این ابزارها دچار مشکل شده‌اند.
با گسترش تدریجی استفاده از مدیریت الگوریتمی و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در محل‌های کار اروپایی، فعالان حوزه کار از اتحادیه اروپا خواسته‌اند دستورالعمل جدیدی برای حفاظت از حقوق کارگران تدوین کند.
به گفته این گزارش، الگوریتم‌ها در فرایندهایی مانند استخدام، زمان‌بندی وظایف کاری، نظارت، ارزیابی عملکرد و هدایت شیوه انجام کارها استفاده می‌شوند.
در حالی که این الگوریتم‌ها ابتدا در پلتفرم‌های بزرگی مانند اوبر به کار گرفته شدند، اما اکنون این فناوری‌ها در حال نفوذ به مشاغل سنتی‌تر نیز هستند.
گزارش مشترک کمیسیون اروپا و سازمان بین‌المللی کار نشان داده است که در بخش لجستیک فرانسه، ابزارهای هوش مصنوعی برای برنامه‌ریزی مسیر رانندگان استفاده می‌شود تا اطلاعاتی مانند ترافیک جاده و موقعیت تحویل را به‌صورت لحظه‌ای ارائه دهند؛ اما همین موضوع می‌تواند به نظارت گسترده و کنترل دائمی رانندگان منجر شود.
نگرانی اتحادیه‌ها از گسترش «مدیریت الگوریتمی»
به گفته تی جارک، دبیر کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری اروپا، بسیاری از اتحادیه‌ها فاقد دانش یا منابع لازم برای مذاکره در مورد تأثیر الگوریتم‌ها بر کارکنان هستند.
مدیریت الگوریتمی می‌تواند درباره‌ی ساعت کاری، دستمزد، نوبت‌ها و ارزیابی عملکرد کارکنان تصمیم‌گیری کند.
آقای جارک می‌گوید در برخی موارد این الگوریتم‌ها حتی داده‌های سلامت روان کارکنان را بدون مجوز جمع‌آوری می‌کنند و آن‌ها را حتی پس از خروج از سیستم نیز ردیابی می‌نمایند.
در بسیاری از محیط‌های کاری، این ابزارها بدون اطلاع کارکنان یا اتحادیه‌ها به‌کار گرفته می‌شوند.
کمیسیون اروپا در گزارش خود می‌گوید که اگرچه قوانین کنونی اتحادیه اروپا برخی جنبه‌های مدیریت الگوریتمی مانند شدت کار، شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری را پوشش می‌دهد، هنوز خلأهای قانونی مهمی وجود دارد، از جمله تفکیک دقیق میان زمان کار و زمان استراحت.
آقای جارک تأکید کرد: «زمان آن رسیده که شرکت‌ها بفهمند نمی‌توانند تصمیمات مدیریتی را پشت الگوریتم‌ها پنهان کنند.»
کمبود منابع مالی برای اتحادیه‌ها
طبق آمار اتحادیه «یونی‌یوروپا»، نماینده بیش از ۷ میلیون کارگر در اتحادیه اروپا، تنها ۲۳ توافق جمعی در سراسر اروپا وجود دارد که به مدیریت الگوریتمی اشاره کرده‌اند.
برخی اتحادیه‌های موفق در اسپانیا و دانمارک هستند. با این حال، بیشتر اتحادیه‌ها در اروپا بودجه و منابع لازم برای استخدام متخصصان الگوریتم و داده را ندارند.
قانون‌گذاری از واقعیت عقب مانده است
کارشناسان می‌گویند قوانین فعلی اروپا درباره مدیریت الگوریتمی بسیار محدود است و عمدتا فقط شامل کارکنان پلتفرمی (مثل رانندگان اوبر یا آمازون) می‌شود.
در سال ۲۰۲۴ اتحادیه اروپا دستورالعملی را تصویب کرد که طبق آن کارگران نمی‌توانند بر اساس تصمیمی که توسط الگوریتم یا سیستم خودکار اتخاذ شده اخراج شوند.
این قانون همچنین شرکت‌ها را ملزم می‌کند نظارت انسانی بر تصمیمات الگوریتمی را تضمین کنند و در صورت اعمال تغییر در الگوریتم‌ها، آن را به کارکنان اطلاع دهند.
با این حال کارشناسان می‌گویند این قانون با وجود مفید بودن، «از واقعیت روز عقب افتاده» چرا که تنها کارکنان پلتفرمی را در بر می‌گیرد.
آن‌ها خواستار دستورالعمل جدیدی از کمیسیون اروپا یا اصلاح قانون موجود شده‌اند تا تمام کارگران حق دسترسی و بازبینی تصمیمات الگوریتمی را داشته باشند.
آقای جارک می‌گوید «ما قانون‌گذاران از فناوری عقب مانده‌ایم. فناوری از مدت‌ها پیش زندگی میلیون‌ها کارگر اروپایی را تغییر داده، اما هنوز برایش قانون‌گذاری نکرده‌ایم.»
فعالان می‌گویند دستورالعمل جدید درباره «هوش مصنوعی در محیط کار» باید تا پایان سال جاری میلادی و هم‌زمان با ابتکار «نقشه راه شغل باکیفیت» کمیسیون اروپا ارائه شود.