طلا به عنوان دارایی ارزشمند برای حفظ ارزش سرمایه همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و مردم عادی بوده است؛ اما چگونگی نحوه قیمت‌گذاری طلا و سکه یکی از سوالات مهمی است که همواره مطرح است.
به گزارش ایران جیب از تجارت نیوز، بسیاری از خریداران هنگام خرید طلا یا سکه سئوالاتی نظیر «طلایی که می‌خرم واقعاً چقدر می‌ارزد؟» و «آیا در آن حباب قیمتی وجود دارد یا خیر؟» در ذهن دارند.
در بازار طلا قیمت‌ها لحظه‌به‌لحظه تغییر می‌کند؛ بنابراین دانستن ارزش واقعی طلا برای این بازار پرمشتری اهمیت زیادی دارد. بسیاری از خریداران تصور می‌کنند تنها قیمت دلار و اونس جهانی تعیین‌کننده قیمت طلاست، در حالی‌که فرمول قیمت‌گذاری این فلز گرانبها پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. از عیار و اجرت گرفته تا مالیات و حتی میزان عرضه و تقاضا، همگی در شکل‌گیری قیمت نهایی تأثیر دارند.
این گزارش به زبان ساده توضیح می‌دهد که قیمت واقعی طلا چگونه محاسبه می‌شود، هر عیار چه تفاوتی در قیمت‌گذاری دارد و چگونه می‌توان میزان حباب طلا را به‌صورت دقیق برآورد کرد.
قیمت واقعی طلا تابعی از قیمت اونس، دلار و عیار است
قیمت واقعی طلا تابعی از چند عامل است؛ قیمت اونس جهانی طلا، قیمت دلار و عیار طلای مورد معامله. اگر این سه عامل را بدانیم، می‌توانیم به‌سادگی ارزش واقعی هر گرم طلا را محاسبه کنیم و بفهمیم طلایی که می‌خریم بیشتر از ارزش ذاتی قیمت‌گذاری شده است یا خیر.
قیمت اونس جهای طلا بر اساس واحد اونس تروا (Troy Ounce) سنجیده می‌شود و هر اونس برابر ۳۱.۱۰۳ گرم است. بنابراین اگر قیمت جهانی هر اونس طلا را بدانیم، می‌توانیم ارزش دلاری هر گرم را با تقسیم عدد اونس بر ۳۱.۱۰۳ محاسبه کنیم و سپس آن را در قیمت روز دلار ضرب کنیم تا ارزش ذاتی هر گرم طلا در بازار ایران را به‌دست آوریم.
فرمول کلی قیمت طلا در ایران
ارزش هر گرم طلا (به تومان) = (قیمت اونس جهانی ÷ ۳۱.۱۰۳) × قیمت دلار × (عیار ÷ ۲۴)
گفتنی است نسبت عیار به ۲۴ نشان‌دهنده خلوص طلاست. مثلاً طلای ۱۸ عیار یعنی ۷۵ درصد خلوص.
مثال عددی بر اساس قیمت روز
فرض کنیم قیمت اونس جهانی طلا ۴۰۱۸ دلار (قیمت در لحظه نگارش این گزارش) و قیمت دلار ۱۱۲ هزار تومان است.
ارزش دلاری هر گرم طلا:
۴۰۱۸ ÷ ۳۱.۱۰۳ = ۱۲۹.۲ دلار
:ارزش ذاتی هر گرم طلای ۲۴ عیار
۱۲۹.۲ × ۱۱۲,۰۰۰ = ۱۴,۴۷۰٬۴۰۰ تومان
:ارزش ذاتی هر گرم طلای ۱۸ عیار
(۲۴ ÷ ۱۸) × ۱۴,۴۷۰,۴۰۰ = ۱۰,۸۵۲,۸۰۰ تومان
بنابراین، اگر امروز طلای ۱۸ عیار در بازار بالاتر از ۱۰ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان معامله شود، بخش مازاد آن حباب محسوب می‌شود.
طلای ۲۴، ۲۱ و ۱۴ عیار چقدر می‌ارزد؟
اگر ابتدا قیمت هر گرم طلای خالص (۲۴ عیار) را محاسبه کنید، می‌توانید با توجه به درصد خلوص هر عیار، قیمت سایر عیارها را هم به‌دست آورید. در واقع، کافی است قیمت طلای ۲۴ عیار را در ضریب هر عیار ضرب کنید تا ارزش آن مشخص شود.
جدول محاسبه عیار طلا
باید توجه داشت هر چه عیار پایین‌تر باشد، درصد خلوص طلا کمتر و قیمت نهایی نیز پایین‌تر است. در ایران بیشترین معاملات بازار طلا بر پایه طلای ۱۸ عیار انجام می‌شود؛ بنابراین تغییرات قیمت این عیار، شاخص اصلی نوسانات بازار محسوب می‌شود.
چگونه حباب طلا را محاسبه کنیم؟
حباب طلا تفاوت میان قیمت واقعی محاسبه شده (بر اساس فرمول بالا) و قیمت معاملاتی در بازار است. اگر قیمت بازار از ارزش ذاتی بالاتر باشد، یعنی حباب مثبت (قیمت بیش از حد واقعی) وجود دارد و اگر کمتر باشد، حباب منفی (ارزان‌تر از ارزش واقعی) رخ داده است.
فرمول حباب طلا:
حباب طلا = قیمت ذاتی – قیمت بازار
درصد حباب = (حباب ÷ قیمت ذاتی) × ۱۰۰
مثال:
اگر قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار امروز ۱۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد:
۱۴۷,۲۰۰ حباب= ۱۰,۸۵۲,۸۰۰ − ۱۱,۰۰۰,۰۰۰
۱.۳۵ درصد حباب ≈ (۱۴۷,۲۰۰ ÷ ۱۰,۸۵۲,۸۰۰) × ۱۰۰
بر اساس محاسبه انجام شده، اختلاف میان ارزش ذاتی و قیمت بازار، حدود ۱۴۷ هزار تومان است؛ به این معنی که قیمت معاملاتی طلا در بازار ۱۴۷ هزار تومان بیشتر از قیمت ذاتی طلا است و قیمت حباب مثبت دارد.
چرا حباب در طلا ایجاد می‌شود؟
به گفته کارشناسان، چند عامل در شکل‌گیری حباب طلا نقش دارند:
انتظارات تورمی: وقتی مردم انتظار افزایش قیمت دلار یا طلا را دارند، حاضرند بالاتر از ارزش ذاتی خرید کنند.
کاهش عرضه طلا: در دوره‌هایی که تولید و عرضه مصنوعات طلا کم می‌شود، فاصله قیمتی ایجاد می‌شود.
افزایش تقاضا در مناسبت‌ها: مثل شب یلدا، عید نوروز یا ایام ازدواج.
کارمزد و اجرت ساخت: در طلای نو، هزینه ساخت و مالیات باعث می‌شود قیمت نهایی از ارزش ذاتی فاصله بگیرد.
اجرت و مالیات طلا را در قیمت نهایی در نظر بگیرید
هنگام خرید طلا، علاوه بر قیمت ذاتی، باید به موارد زیر نیز توجه کرد:
اجرت ساخت (که توسط طلاساز تعیین می‌شود و متفاوت است)
سود فروشنده (معمولاً بین هفت تا ۹ درصد محاسبه می‌شود)
مالیات بر ارزش افزوده (در حال حاضر ۹ درصد روی مجموع اجرت و سود)
بنابراین، اگر بخواهید بفهمید طلایی که خریده‌اید چقدر حباب دارد، ابتدا باید اجرت و مالیات را از قیمت کل فاکتور حذف کنید، تا بتوانید قیمت ذاتی را با فرمول ذکر شده مقایسه کنید.
آگاهی خریداران در گرو فرمول محاسبه قیمت طلاست
فرمول محاسبه قیمت طلا، یکی از مهم‌ترین ابزارهای آگاهی برای خریداران است. با دانستن قیمت اونس جهانی طلا، قیمت دلار و عیار طلا، می‌توانید قیمت واقعی هر گرم طلا را محاسبه کنید و از میزان حباب آن باخبر شوید.
در شرایطی که نوسانات بازار ارز و قیمت‌های جهانی بر بازار داخلی سایه انداخته است، اطلاع از این فرمول ساده می‌تواند مانع از خرید طلا با قیمت غیرواقعی شود و دید دقیق‌تری به خریداران بدهد.