از ابتدای سال 1404 تا پایان شهریور، نقره بهترین عملکرد را در میان دارایی‌های رصد شده داشت؛ طلا پس از آن ایستاد و دلار رشد محدودی نشان داد، درحالی‌که نیم‌سکه و ربع‌سکه کم‌رمق بودند.
در نیمه ابتدایی سال جاری، بازارهای مالی ایران تصویری متفاوت از انتظارات عمومی رقم زد.
در شرایطی که بسیاری از فعالان اقتصادی انتظار داشتند دلار همواره شاخص اصلی بازدهی باشد، آمارها نشان داد نقره در سکوت و بی‌حاشیه صدرنشین شد، طلا در جایگاه دوم قرار گرفت و دلار تنها رشدی محدود را تجربه کرد.
در سوی دیگر، سکه‌های خرد از قبیل نیم‌سکه و ربع‌سکه نه‌تنها نتوانستند همپای طلا رشد کنند؛ بلکه بخشی از حباب تاریخی خود را از دست دادند و بازدهی منفی به ثبت رساندند.
این تغییر نقشه بازدهی، بازتابی از شرایط اقتصاد داخلی و تحولات بازارهای جهانی است: افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن، جهش قیمت نقره در بازار جهانی، مهار نسبی نرخ ارز توسط سیاست‌گذار و تخلیه حباب در بازار سکه.
بررسی دقیق‌تر این روندها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران خرد و کلان در ماه‌های گذشته به دنبال مسیرهایی تازه برای حفظ ارزش دارایی‌های خود بوده‌اند؛ مسیری که ترکیب طلا و نقره را جذاب‌تر از دلار و سکه ساخته است.
طلا؛ رشد حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد
هر گرم طلای ۱۸ عیار که در اول فروردین ۱۴۰۴ حوالی ۸ میلیون و ۱۰۹ هزار تومان گزارش شده بود، در پایان شهریور در بازه ۹.۶ تا ۹.۷ میلیون تومان معامله شد.
به‌این ترتیب، بازدهی شش‌ماهه طلا حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد برآورد می‌شود.
جهش اونس جهانی در کنار تداوم انتظارات تورمی داخلی، طلا را به پناهگاه سرمایه تبدیل کرد.
حتی با رشد نه‌چندان پرقدرت دلار، اثر اونس، تورم و تبدیل‌های خرد موجب شد طلا از ارز جلو بزند.
از طرف دیگر، کاهش هیجانات سکه و تخلیه تدریجی حباب، بخشی از تقاضای سفته‌بازانه را مستقیم به «طلای خام» و صندوق‌های مبتنی بر طلا منتقل کرد.
دلار؛ رشد محدود ۴.۴ درصدی
دلار آزاد از سطح‌های ابتدای سال (حدود ۱۰۰ هزار تومان) تا پایان شهریور تنها حدود ۴.۴ درصد رشد کرد و عملاً پشت طلا ایستاد.
مدیریت عرضه در بازار نقد و حواله، کوچک‌شدن فضا برای سفته‌بازی کوتاه‌مدت و تعدیل انتظارات خبری، اجازه جهش بزرگ به اسکناس نداد.
البته در این مدت دلار با کاهش ۲۰ هزار تومانی به ۸۰ هزار تومان هم رسید. اما با جهش دوباره ۱۰۴ هزار تومان افزایش یافت.
در چنین محیطی، سرمایه‌های محتاط به جای نگهداری دلار، به طلا و نقره و صندوق‌های مرتبط کوچ کردند و سهم دلار از «بازدهی نیمسال» محدود ماند.
نقره؛ صدرنشین شش‌ماهه
نقره در بازار داخلی با جهش قابل‌توجه قیمت تا حوالی ۱۷۰–۱۷۶ هزار تومان به‌ازای هر گرم در انتهای شهریور/آغاز مهر، عملاً بهترین بازدهی نیمسال را ثبت کرد.
رشد نقره «صدرنشین» بازدهی در ۶ ماه ابتدایی سال بوده است.
امروز قیمت هر گرم نقره داخلی به حدود ۱۷۵,۹۴۰ تومان رسید.
در مقیاس جهانی هم بازدهی ۶ماهه نقره نزدیک ۲۵٪ گزارش شده است.
نقره از دو موتور رشد هم‌زمان بهره برد: نقش «دارایی امن» کنار طلا و جهش تقاضای صنعتی (انرژی‌های پاک، پنل خورشیدی و خودرو برقی).
بازار کوچکتر نقره نسبت به طلا باعث می‌شود ورود نقدینگی داخلی و جهانی حرکت قیمتی بزرگ‌تری بسازد؛ به‌همین دلیل، در نیمه نخست ۱۴۰۴ نقره از طلا هم جلو زد.
سکه امامی؛ عقب‌مانده نسبت به طلا
قیمت سکه امامی در جمع‌بندی‌های شش‌ماهه تنها حدود ۴.۲ درصد رشد نشان داده و از طلا عقب مانده است.
معنایش این است که با وجود رشد ذاتی ناشی از اونس و ارز، حباب سکه در طول نیمسال کوچک شده و بازدهی نهایی را کاسته است.
هم‌زمان با بالا رفتن اونس، قیمت سکه به‌دلیل افت حباب و کاهش تقاضای خرد (ترجیح صندوق‌های طلا و نقره به فیزیکی) نتوانست هم‌قد طلا جهش کند؛ مدیریت عرضه و هزینه‌های معامله نیز جذابیت سکه را نسبت به طلای خام کمتر کرد.
نیم‌سکه و ربع‌سکه؛ کم‌رمق تا منفی
بررسی بازدهی دارایی‌های مالی در نیمسال نشان می‌دهد نیم‌سکه عملاً نزدیک صفرِ بازدهی بوده و ربع‌سکه حدود ۴.۸۵- درصد افت داشته است.
تخلیه حباب در قطعات سبک و فشار فروشِ نقدینگی‌های خرد، این گروه را قعرنشین کرد.
قطعات سبک به‌طور مزمن حباب بالاتری نسبت به سکه تمام دارند و وقتی موج هیجان فروکش می‌کند، «حباب» پیش از همه در ربع‌سکه تخلیه می‌شود.
فشار معیشتی نیز عرضهٔ فروشندگان خرد را زیاد کرد و به افت قیمت دامن زد.
محمد شعبانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با فارس گفت: نقره در ایران به‌نوعی هنوز کشف نشده است. بخش عمده سرمایه‌گذاران سنتی روی طلا متمرکزند، اما نقره به دلیل قیمت پایین‌تر به یک دارایی قابل‌دسترس‌تر برای قشر متوسط تبدیل شد. از طرفی، موج جهانی در بخش انرژی‌های نو باعث شد قیمت جهانی نقره هم جهش کند. این ترکیب، در ایران بازدهی بالایی ساخت.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: برخلاف طلا که بیشتر نقش ذخیره ارزش دارد، نقره کارکرد صنعتی هم دارد. این یعنی تا زمانی که صنایع خورشیدی، خودروهای برقی و زیرساخت‌های سبز در جهان رشد می‌کنند، نقره در تقاضا خواهد بود. البته بازار ایران کوچک است و با نوسان شدیدتری نسبت به طلا مواجه می‌شود.
وی افزود: حباب منفی در ربع‌سکه، پیام روشنی به سرمایه‌گذاران خرد دارد: سفته‌بازی در بازارهای کم‌عمق همیشه پرریسک است. ربع‌سکه در سال‌های گذشته به‌خاطر حباب بالاتر جذابیت داشت، اما حالا تخلیه حباب به‌وضوح نشان داد که سرمایه‌گذاری کورکورانه روی قطعات کوچک می‌تواند زیان‌بار باشد.
شعبانی تاکید کرد: در نیمه دوم سال اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، نقره و طلا همچنان جذاب خواهند بود، اما بازار سهام هم می‌تواند شگفتی‌ساز شود. نرخ‌های سود بالا و رکود نسبی صنایع مصرفی باعث شده بورس در حاشیه بماند، اما اگر اصلاح سیاست‌های مالی رخ دهد، نیمه دوم سال شاهد بازگشت سرمایه‌ها به بورس خواهیم بود.