قیمت گوشت در بازار ایران به نقطه‌ای بی‌سابقه رسیده است؛ جایی که نرخ گوساله نه تنها از گوسفندی بالاتر رفت، بلکه ظرف یک سال دو برابر شد و اکنون کیلویی یک میلیون تومان معامله می‌شود.
بازار گوشت ایران در روزهای اخیر شاهد تحولی کم‌سابقه بوده است؛ قیمت گوشت گوساله از گوسفندی پیشی گرفته و رکورد تازه‌ای بر جای گذاشته است. براساس بررسی‌ها، نرخ هر کیلو گوشت که سال گذشته در محدوده ۵۰۰ هزار تومان قرار داشت، اکنون به یک میلیون تومان رسیده است؛ افزایشی دو برابری در کمتر از یک سال. این درحالیست که خودرو لنکروز در بازار ایران طی این مدت کمتر از ۵۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.
در فروشگاه‌های زنجیره‌ای تهران، گوشت گوسفندی همراه با استخوان به بهای ۷۶۰ هزار تومان عرضه می‌شود، در حالی که گوشت گوساله همراه با استخوان ۸۴۰ هزار تومان رسیده است. این تغییر روند، برخلاف عرف سال‌های گذشته است که همواره قیمت گوسفند بالاتر از گوساله ثبت می‌شد.
چرا گوساله گران‌تر شد؟
کارشناسان علت اصلی این تغییر را به شرایط تامین خوراک دام سنگین نسبت می‌دهند. بخش زیادی از غذای دام سبک مانند گوسفند، از طریق چرا در مراتع و تعلیف طبیعی تأمین می‌شود. در مقابل، گاو و گوساله وابستگی بیشتری به نهاده‌های دامی نظیر ذرت و سویا دارند؛ محصولاتی که ۷۵ درصد آنها از طریق واردات تأمین می‌شود.
با این حال، واردات نهاده‌های دامی با چالش‌های جدی مواجه شده است. از یک سو، عدم تخصیص به موقع ارز و کاهش حجم واردات، بازار را با کمبود روبه‌رو کرده است. از سوی دیگر، گزارش‌ها حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از محموله‌ها در مسیر واردات گرفتار فساد، رانت و تاخیر می‌شوند. این عوامل دست به دست هم داده و هزینه نگهداری دام سنگین را بیش از گذشته بالا برده است.
نقش سیاست‌های دولتی
به گفته فعالان صنفی، سیاست‌های وارداتی دولت نیز به جهش قیمت‌ها دامن زده است. امسال حجم واردات گوشت کاهش یافته و محموله‌های محدود نیز با تاخیر وارد کشور شده‌اند. این کمبود عرضه در شرایطی که تقاضا در بازار ثابت مانده، فشار مضاعفی بر قیمت‌ها وارد کرده است.
انجمن گوشت در واکنش به این وضعیت پیشنهادهایی را برای کنترل بازار مطرح کرده است. نخست، تأمین نهاده‌های ارزان قیمت برای دامداران در ازای خرید تضمینی گوشت با قیمت پایین‌تر است. دوم، حذف ارز ترجیحی در واردات گوشت و نهاده‌ها به‌منظور کاهش رانت و فساد در این حوزه. به باور این انجمن، چنین اقدامی می‌تواند زمینه رقابت سالم‌تر را فراهم کرده و در نهایت به نفع مصرف‌کنندگان تمام شود.
چشم‌انداز مبهم بازار
افزایش مداوم قیمت‌ها، قدرت خرید خانوار را بیش از پیش تحت فشار قرار داده است. در حالی که گوشت قرمز همواره یکی از منابع اصلی پروتئین در سبد غذایی ایرانیان بوده، حالا بسیاری از خانواده‌ها ناچار به حذف یا کاهش مصرف آن شده‌اند.
کارشناسان معتقدند ادامه روند کنونی می‌تواند شکاف میان عرضه و تقاضا را عمیق‌تر کند. اگر سیاست‌های حمایتی دولت در زمینه تامین نهاده‌های دامی و مدیریت واردات اصلاح نشود، بعید نیست که قیمت گوشت باز هم مرزهای تازه‌ای را پشت سر بگذارد.
بازار گوشت ایران در وضعیتی قرار گرفته که بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌های سریع و موثر نیاز دارد. انتخاب میان حمایت مستقیم از دامدار یا تمرکز بر واردات گوشت، به نقطه عطفی برای سیاست‌گذاران تبدیل شده است. آنچه روشن است، مصرف‌کننده ایرانی دیگر توان تحمل این موج گرانی را ندارد. / فارس