قیمت برخی از کالاهای اساسی در بازار در سه ماهه تابستان افزایش یافته است. از این رو دولت نیز به منظور تنظیم بازار این کالاها و دسترسی آسان‌تر مصرف‌کنندگان، در راستای تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر مدیریت بازار و معشیت مردم، اقدام به واردات برخی از کالاهای ضروری مانند برنج و گوشت کرده است. با توجه به اینکه کالابرگ برای دهک‌های اول تا سوم نیز شارژ شده، احتمال می‌رود اقلام تنظیم بازاری بواسطه کالابرگ به دست مصرف‌کنندگان برسد یا به صورت عمومی در دسترس قرار گیرد.
بر اساس آخرین خبرها، ثبت سفارش واردات 40 هزار تن دام زنده انجام و نیمی از این میزان وارد کشور شده است. همچنین دولت برای تنظیم بازار داخلی تصمیم دارد برنامه واردات حدود ۱۳۵ هزار تن گوشت منجمد و ۷۰ هزار تن گوشت گرم گوساله و گوسفندی را در دستور کار قرار دهد. علاوه بر این، منابع رسمی از ثبت سفارش و واردات ۱۵۰ هزار تنی برنج خارجی توسط بازرگانان با هدف تنظیم بازار از کشورهای پاکستان و هند خبر داده‌اند.
بانک مرکزی نیز اعلام کرده از ابتدای فروردین تا ۱۸ شهریورماه سال 1404، بیش از ۲۵میلیارد و ۲۸۳میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای صنعتی و همچنین رفع نیازهای خدماتی تأمین کرده که از این میزان، ۶ میلیارد و ۴۲۶ میلیون مربوط به واردات کالاهای اساسی و دارو بوده است.
تنظیم بازار خوب است یا بد؟
استراتژی تنظیم بازار و ورود دولت برای کاهش قیمت کالاهای اساسی در ایران همواره وجود داشته است اما موفقیت یا عدم موفقیت دولت‌ها در این باره را نمی‌توان به طور قطعی بیان کرد. زمانی که عرضه و تقاضای کالاهای ضروری جامعه در بازار همخوانی نداشته باشد، دولت به منظور کاهش نوسانات و کنترل قیمت و جلوگیری از کمبود کالا وارد میدان می‌شود و هدف اصلی یعنی تضمین تأمین کالا برای مردم با قیمت مناسب را با تاکتیک‌هایی مانند واردات محقق می‌کند.
تنظیم بازار مانند هر روش دیگر اقتصادی چنانچه به درستی انجام شود می‌تواند اقدامی مثمر برای مصرف‌کنندگان به حساب بیاید زیرا اولین هدف تنظیم بازار حفاظت از مصرف‌کننده است که با جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت و دسترسی آنها به کالاهای ضروری به تحقق می‌پیوندد. علاوه بر این، دولت با این روش می‌تواند از انحصار و احتکار نیز جلوگیری به عمل آورد، اما چنانچه این شیوه قرار باشد در درازمدت بر بازار حاکم شود، می‌تواند با چالش‌هایی همچون کاهش کارآیی بازار، مشکل در تخصیص منابع و افزایش هزینه‌های دولت برای نظارت روبه‌رو شود.
چرا قیمت گوشت افزایش یافت؟
ریشه‌یابی افزایش قیمتها می‌تواند به دولت‌ها کمک کند که مشکل را نه تنها از طریق تنظیم بازار، بلکه به صورت ساختاری حل و فصل کنند. در این راستا، منصور پوریان رئیس شورای تأمین دام در گفت‌وگو با ایرنا چنین توضیح داده است: «در ابتدای تابستان، بازار محصولات دامی با فشار زیادی روبه‌رو بود به طوری‌که قیمتها بشدت کاهش یافت زیرا شاخص بهره‌‌برداری گوشت گوسفند کشتاری در این زمان بین ۲۸۰ تا ۲۹۰هزار تومان و قیمت هرکیلوگرم گوساله در حدود ۱۸۵ هزار تومان بود. اما پس از آن نوساناتی در بازار نهادههای دولتی رخ داد که ناشی از افزایش قیمت نهادههای دامی بود؛ البته نهاده‌هایی که دولت در اختیار دامداران قرار می‌دهد. در برخی موارد قیمت هر کیلوگرم جو از ۱۴هزار تومان در سامانه بازارگاه به بیش از ۲۲ هزار تومان در بازار رسید و این افزایش قیمت درباره ذرت و سایر نهاده‌ها نیز صدق می‌کند که در نهایت می‌تواند در هزینه‌های تولید تأثیر‌گذار باشد.»
به گفته او، نهادههای دامی با ارز دولتی در سامانه بازارگاه بارگذاری نمی‌شود؛ این مشکلات باعث شده دامداران در تأمین نهاده‌ها دچار مشکلات جدی شوند و بازار دچار ناپایداری شود. بنابراین حمایت قوی از تولید داخلی، کنترل واردات و نظارت بر توزیع نهاده‌ها از جمله راهکارهای مهم برای تثبیت بازار و توسعه صنعت دامداری کشور است.
رئیس شورای تأمین دام با بیان اینکه طی روزهای اخیر شاهد جهش قیمت در بازار گوشت گوساله زنده بودیم که این موضوع نادر و بی‌سابقه بود، تصریح کرده است: «به دلیل این نوسان هر کیلوگرم گوشت گوساله ۱۰۰هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد که کمبود نهادههای دولتی، بالا رفتن قیمت نهادههای آزاد در بازار و افزایش قیمت گوشت‌‌های منجمد برزیلی از عوامل این گرانی است.»
برنج خارجی در راه است
یکی دیگر از کالاهایی که با افزایش قیمت قابل توجه در بازار روبه‌رو بوده، برنج است. وزیر جهاد کشاورزی چندی پیش قیمت برنج وارداتی هندی و پاکستانی را بین 56 تا 70 هزار تومان اعلام کرد، اما براساس مشاهدات میدانی برنج‌های وارداتی از جمله برنج پاکستانی در بازار با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد.
دولت برای تنظیم بازار این کالا نیز وارد میدان شده و به واردات این کالا روی آورده است. شهرزاد مشیری معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی از ثبت سفارش و واردات ۱۵۰ هزار تنی برنج خارجی توسط بازرگانان با هدف تنظیم بازار خبر داده که عرضه آن به‌صورت مستقیم از سوی دولت انجام خواهد شد و به همین دلیل، نگرانی از بابت احتکار، ایجاد حاشیه و گرانفروشی وجود نخواهد داشت. همچنین این محموله‌ها به شرط تحویل به شرکت بازرگانی دولتی ایران وارد کشور می‌شود تا بازار برنج مدیریت و از افزایش قیمتها جلوگیری شود. به گفته او، همزمان با افزایش قیمت برنج داخلی، واردات این میزان برنج می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بازار و تأمین نیاز مصرف‌کنندگان ایفا کند.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، مشیری عنوان کرده است: «واردات ۱۵۰هزار تن برنج خارجی از پاکستان و هند در حال انجام و جزئیات مربوط به این ثبت سفارش‌ها در سایت معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی قابل مشاهده است.»
سید سعیدراد، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز با تأیید این خبر اظهار کرده است: «150 هزار تن برنج درب بندر تحویل شرکت بازرگانی دولتی داده می‌شود تا تحت نظارت دولت در استان‌های مختلف کشور توزیع شود.»
به گزارش تسنیم، او توضیح داده است که برنج‌های وارداتی شامل رقم 1509 هندی و 386 رقم پاکستانی است که در اختیار استانداران قرار می‌گیرد تا طبق مصوبات ستاد تنظیم بازار توزیع شود. همچنین بخشی نیز در اختیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سایر فروشگاه‌هایی که ستاد تنظیم بازار مشخص می‌کند، عرضه خواهد شد. ستاد تنظیم بازار محل توزیع این برنج‌ها را تعیین کرده و با قیمت‌های مشخص در بازار عرضه می‌کند. به گفته او، این برنج‌های تنظیم بازاری با قیمت مصوب توزیع می‌شود.