عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی مدعی است، سالانه 85 هزار میلیارد تومان کالا در اینستاگرام خرید و فروش می شود که بر اساس تعداد دنبال کنندگان صفحات، از آنان مالیات اخذ می شود. اما مالیات می گوید، ما از غیرقانونی ها مالیات اخذ نمی کنیم. ماجرا چیست؟
درآمد از غیرقانونی ها
حالا جالب است بدانیم، سازمان مالیات از کسب و کارهای فعال در اینستاگرام یا هر پیام رسان و شبکه اجتماعی دیگر، حتی فیلترشده ها نیز مالیات اخذ می کند.
طبیعتا، اشکال کار به اخذ مالیات نیست، بلکه اشکال ماجرا به این بخش داستان است که نظام حکمرانی، از یک سو فعالیت در برخی شبکه های اجتماعی را با انجام فیلترینگ، غیرقانونی می داند و با مسدودسازی، آن ها را غیرمجاز می داند اما یک بخش دیگر حکمرانی درباره همین غیرقانونی ها، قانون را اعمال و از آنان مالیات اخذ می کند.
ماجرای اینفلوئنسرها و مالیات
موضوع پرداخت مالیات توسط اینفلوئنسرها از حدود چهار سال پیش کلید خورد و حتی برای برخی از اینفلوئنسرهایی که شناسایی شدند، پرونده مالیاتی نیز تشکیل شد. در آن زمان، قانون به طور رسمی به این مسئله ورود کرد و طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۰، درآمدهای کاربران دارای بیش از ۵۰۰هزار دنبال کننده رسانه‌های کاربرمحور از محل تبلیغات، مشمول مالیات شد.
نخستین ورود مجلس
مرداد ۱۴۰۱، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برای اولین بار پیش‌نویس طرح مسئولیت تاییدکنندگان در تبلیغات بازرگانی را به قوه مقننه پیشنهاد داد تا اولین گام جدی در جهت کنترل چهره‌های شبکه‌های اجتماعی در حوزه تبلیغات تحت عنوان «تاییدکنندگان» برداشته شود.
این موضوع تا جایی پیش رفت که درسال ۱۴۰۱ اینستاگرام فیلتر شد، درنتیجه اینستاگرام به عنوان یک پلتفرم غیرمجاز شناخته شد و دیگر سازمان مالیات اجازه دریافت مالیات به دلیل فعالیت‌های اقتصادی روی این پلتفرم را نداشت.
ادعای عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی
در عین حال از سال ۱۴۰۱ تعدادی از شبکه های مجازی و پیامرسان ها به طور قانونی فیلتر و اخذ مالیات از این شبکه ها از روندهای قانونی خارج و محدود شد. با این حال روز گذشته، پشوتن پورپزشک عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی مدعی شده است که «سازمان مالیاتی بر اساس فالوئر اینستاگرام از بلاگرها مالیات می‌گیرد، در حالی که اینستاگرام در ایران فیلتر است.»
آیا رفع فیلترینگ با حذف درآمدها مرتبط است؟
در همین حال که این فعال کسب و کارهای مجازی چنین ادعایی مطرح می کند، این سوال نیز از دغدغه های اوست که آیا حذف فیلترینگ با کاهش درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدهای دولتی و سایر بخش ها مرتبط است و آیا اگر فیلترینگ حذف شود، این درآمدها از جمله درآمد از محل فروش فیلترشکن، حذف می شود؟ این عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است، حذف فیلترینگ با چنین موانعی در کشور و در سیستم های تصمیم گیری مواجه است.
مالیات: از غیرقانونی ها مالیات نمی گیریم
با وجود ادعای « پورپزشک» عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی، مرجان نکوآمال، معاون دفتر حسابرسی سیستمی و ریسک و تمکین مالیاتی در اردیبهشت ماه امسال تصریح کرده است که موضوع مالیات‌دهی صفحات دارای تبلیغات در فضای مجازی و اینفلوئنسرها از حدود چهار سال پیش کلید خورد و حتی برای برخی از اینفلوئنسرهایی که شناسایی شدند، پرونده مالیاتی نیز تشکیل شد؛ اما از سال ۱۴۰۱ که اینستاگرام فیلتر شد، درنتیجه اینستاگرام به عنوان یک پلتفرم غیرمجاز شناخته و دیگر سازمان مالیات اجازه دریافت مالیات به دلیل فعالیت‌های اقتصادی روی این پلتفرم را نداشت.
ابهام در حکمرانی فضای مجازی
همه می دانیم اینستاگرام یا سایر شبکه های مجازی، چه بخواهیم چه نخواهیم امروز به بخشی از ابزار سرگرمی یا اقتصادی جامعه تبدیل شده است. از این رو، به نظر می رسد حذف آن ها در شرایط زیست مدرن انسان امروز، امکان پذیر نیست. از سویی نظام حکمرانی کشور در مجموعه ای از تصمیمات مبهم و البته ناموفق و شکست خورده، این ابزارها را در سیاست فیلترینگ قرار داده است. طبیعی است امروز به دلیل فیلترینگ، مسئله نظارت بر آن ها چه در حوزه های فرهنگی و تولید محتوا و چه در امر مالیات و اقتصادی، در ورطه ای از بلاتکلیفی قرار گرفته است. ای کاش، حکمران فضای مجازی دست از تصمیمات شکست خورده بردارد و با تدابیر به روز و کارآمد، فیلترشکن ها را از سوداگران و البته از تلفن های همراه جمع آوری کند.