تعرفههاي جديد دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا كه بيش از 90 كشور را در برميگيرند، از نيمهشب پنجشنبه 7 آگوست (16 مرداد) به اجرا درآمدند. اين اقدام، تنش تازهاي در جنگ تجاري جهاني بود كه تاكنون هزينههايي را بر اقتصاد امريكا تحميل كرده است.
تعداد كمي از شركاي اصلي تجاري امريكا از اين دور جديد تعرفهها در امان ماندهاند. اين تعرفهها باعث افزايش ميانگين نرخ موثر عوارض گمركي امريكا به بالاترين سطح خود در نزديك به يك قرن گذشته شده است. ساعاتي پيش از اجرايي شدن اين تعرفهها، ترامپ با تاكيد دوباره بر سياستهاي تعرفهاي خود اعلام كرد كه اقدامات بيشتري در راه است. اين استراتژي باعث بيثباتي بازارها، افزايش قيمتها و نگراني مصرفكنندگان و شركتها در سراسر جهان شده است.
ترامپ اين نرخهاي جديد را در قالب چندين فرمان اجرايي كه هفته گذشته امضا كرده بود، اعلام كرد. برخي از اين فرمانها، توافقهاي تجاري مقدماتي را كه ترامپ اخيرا با اتحاديه اروپا و كشورهاي ديگر منعقد كرده بود، رسمي كردند. ترامپ مدتها بر اين باور بوده است كه اين تعرفهها باعث بازتنظيم روابط تجارياي خواهد شد كه او آنها را ناعادلانه توصيف كرده بود. او معتقد است اين سياستها ميتوانند درآمد دولت امريكا را افزايش دهند، توليدات داخلي را تقويت كنند و به اهداف ديگري نيز دست يابند.
بدون شك تعرفههاي ترامپ براي دولت امريكا درآمد ايجاد كرده است. بر اساس آمارهاي جديد، درآمد گمركي تا ماه جولاي حدود ۱۵۲ ميليارد دلار بوده است، اما اين سياستها بدون پيامد نبودهاند. شركتهاي بسياري اخيرا هشدار دادهاند كه ممكن است ديگر نتوانند افزايش هزينههاي قطعات حياتي وارداتي را تحمل كنند.
در نتيجه قيمتها شروع به افزايش كردهاند. جديدترين شاخص ماهانه تورم نشان ميدهد كه لوازم خانگي، پوشاك و مبلمان در ماه ژوئن گرانتر شدهاند. اقتصاد رشد كرده است، اما با آهنگي ضعيف، و برخي تحليلگران پيشبيني ميكنند كه تا پايان سال بهبودي چنداني حاصل نخواهد شد. بازار كار نيز فشارهاي خاص خود را تجربه كرده و در ماه جولاي، روند استخدام به شدت كاهش يافته است.
اولو سونولا، رييس بخش تحقيقات اقتصادي امريكا در موسسه رتبهبندي فيچ ريتينگز ميگويد كه اقتصاد امريكا تازه شروع به احساس تاثير تعرفههايي كرده است كه ترامپ در بهار اعلام كرده بود. او اضافه ميكند كه با اجرايي شدن تعرفههاي جديد، امريكاييها اين آثار را در ماههاي آينده بهطور چشمگيري احساس خواهند كرد.
تعرفههاي جديد از ۱۵ درصد آغاز ميشوند و واردات كشورهايي مانند بوليوي، اكوادور، ايسلند و نيجريه را دربرميگيرند. تايوان مشمول عوارض ۲۰ درصدي بر كالاهاي صادراتي به امريكا ميشود. ترامپ همچنين تعرفه سنگين ۵۰ درصدي را بر برخي كالاهاي وارداتي از برزيل اعمال كرده است. او اين اقدام را مجازاتي براي پيگرد قضايي ژايير بولسونارو، رييسجمهور پيشين برزيل و متحد سياسي خود عنوان كرده است؛ بولسونارو متهم شده كه پس از شكست در انتخابات تلاش كرده بود در قدرت بماند.
ترامپ همچنين روز چهارشنبه اعلام كرد كه قصد دارد تا پايان ماه آگوست تعرفه ۵۰ درصدي بر كالاهاي هند، به دليل خريد نفت از روسيه اعمال كند. او همچنين اشاره كرد كه ممكن است تحريمهاي مشابهي عليه كشورهاي ديگر براي اعمال فشار بر روسيه جهت پايان دادن به جنگ عليه اوكراين وضع كند.
در اين ميان، كالاهايي كه پيش از تاريخ اجراي تعرفهها، يعني ۷ آگوست بارگيري شدهاند از پرداخت اين عوارض معاف خواهند بود، به شرطي كه پيش از اوايل اكتبر وارد خاك امريكا شوند. اين معافيت ميتواند به واردكنندگان فرصت دهد تا قبل از اينكه تعرفههاي سنگينتر سود آنها را تحت تاثير قرار دهد، كالاهاي بيشتري را انبار كنند.
بسياري از كشورهاي كوچك از ماه آوريل، زماني كه ترامپ اولين دور سياستهاي تعرفهاي خود را اعلام و سپس تعليق كرد، با نرخ تعرفه ۱۰ درصدي مواجه بودهاند. ۲۷ كشور اروپايي به همراه ژاپن، كره جنوبي و ويتنام نيز پس از توافق با امريكا و تعيين تعرفههايي بين ۱۵ تا ۲۰ درصد، از پرداخت نرخهاي بالاتر گريختهاند. هر كدام از اين دولتها متعهد شدهاند كه بازار خود را بيشتر به روي كالاهاي امريكايي باز كنند و در برخي موارد سرمايهگذاري ميلياردها دلاري در صنعت امريكا داشته باشند.
رييسجمهور امريكا همچنين تعرفه ۳۵ درصدي بر محصولات كانادايي كه تحت پوشش قرارداد تجاري امريكا- مكزيك- كانادا قرار نميگيرند، اعمال كرده است. اين تعرفهها از روز جمعه اجرايي شدهاند. از آنجا كه مذاكرات ميان امريكا و مكزيك همچنان ادامه دارد، نرخهاي مشابه براي مكزيك فعلا به حالت تعليق درآمدهاند. تعرفه كالاهاي چيني نيز طبق توافقي كه اوايل امسال ميان دو كشور انجام شد همچنان ۳۰ درصد باقي مانده است، هر چند اين آتشبس سهشنبه به پايان ميرسد.
تعرفههايي كه روز پنجشنبه اجرايي شدند احتمالا پايان جنگ تجاري گسترده ترامپ نخواهند بود؛ جنگي كه با چالشهاي حقوقي متعددي در دادگاههاي فدرال مواجه است. ترامپ همچنان به دنبال اعمال تعرفههاي بيشتري بر داروهاي خارجي، تراشههاي رايانهاي و ديگر محصولات است. او روز چهارشنبه تاكيد كرد كه تعرفه نيمهرساناها كه هنوز رسما اعلام نشدهاند، در آينده به ۱۰۰ درصد خواهد رسيد. او اين موضوع را در مراسمي در كاخ سفيد، همراه با تيم كوك، مديرعامل اپل كه وعده سرمايهگذاري صد ميليارد دلاري ديگري را در امريكا داده بود، مطرح كرد. ترامپ گفت: اين تعرفهها ممكن است براي شركتهايي كه قصد دارند توليد داخلي تراشههاي پيشرفته را افزايش دهند، كاهش يابد.
ترامپ همچنين شواهدي را كه نشان ميدهد سياستهاي او ميتواند اقتصاد امريكا را متزلزل كند رد و عنوان كرد كه برخلاف اين ادعاها، هزينهها به شدت كاهش يافتهاند و امريكا شاهد رشد بيسابقهاي خواهد بود. او همچنين تاكيد كرد كه فشار اصلي تعرفهها بر كشورهاي خارجي وارد ميشود. هفته گذشته ترامپ، مسوول ارشد آمار اشتغال دولت را بدون ارايه مدرك، به اتهام دستكاري دادهها براي تخريب سياسي او بركنار كرد.
بر اساس گزارش موسسه بودجت لب دانشگاه ييل، تعرفههاي جديد ترامپ نرخ ميانگين موثر تعرفههاي گمركي را به بيش از ۱۸ درصد، يعني بالاترين سطح خود از سال ۱۹۳۴ رسانده است. يافتههاي اين مركز نشان ميدهد كه اين تعرفهها ميتوانند باعث افزايش قيمتها براي خانوارهاي امريكايي شوند و سالانه بهطور متوسط ۲۴۰۰ دلار از درآمد آنها را كاهش دهند. بهطور كلي، اين تعرفهها ميتوانند منجر به كاهش توليد شوند و از سال ۲۰۲۵ نيم درصد از رشد اقتصادي را كم كنند.
مارك زندي، اقتصاددان ارشد موسسه موديز آناليتيكس ميگويد: اين تعرفهها محيطي بسيار شبيه به ركود تورمي ايجاد كرده است؛ يعني افت اقتصادي همراه با افزايش قيمتها. او ميگويد: رشد اقتصادي در حال كند شدن است، اين اتفاق در حال رخ دادن است و در آينده بسيار مشهود خواهد بود.
اقتصاد امريكا تاكنون از بدترين پيشبينيهاي ركود اقتصادي گريخته است، اما بسياري از كارشناسان ميگويند تنها مساله زمان است تا تعرفهها آثار واقعي و محسوس خود را نشان دهند، به ويژه كه شركتهاي بسياري پيش از اجرايي شدن نرخهاي سنگينتر، واردات خود را انبار كرده بودند.
متيو مارتين، اقتصاددان ارشد موسسه آكسفورد اكونوميكس ميگويد كه شركتها از موجودي اين انبارها كه پس از اعلام اوليه تعرفههاي سنگين در آوريل و تعليق سريع آن شكل گرفته بودند، استفاده كردهاند. او ميگويد: با افزايش دوباره تعرفهها، قيمتها نيز افزايش خواهند يافت و اين روند در ماههاي آينده شتاب بيشتري خواهد گرفت. منبع: نيويوركتايمز