شاخص تورم ماهانه در زیرگروه میوه و خشکبار در خردادماه امسال 9.3 درصد بوده است. معنای چنین چیزی این است که مصرف کنندگان در خردادماه، نزدیک به 10 درصد بیشتر از اردیبهشت ماه برای خرید میوه و خشکبار هزینه کرده‌اند.
از طرف دیگر، تورم خردادماه امسال نسبت به خردادماه سال گذشته در این گروه، نزدیک به 58 درصد بوده است که عدد بسیار بالایی است. این در حالی است که در بخش سبزیجات تورم یک ساله 62 درصد بالا رفته است. این عددها در حالی ثبت شده که بازدید‌های میدانی نیز نشان می‌دهد متوسط قیمت یک سبد میوه تابستانی به بیش از کیلویی 120 هزار تومان رسیده است به طوری که ارزان‌ترین میوه، خیار با کیلویی میانگین 54 هزار تومان است و گران‌ترین میوه گیلاس با کیلویی حدوداً 414 هزار تومان بوده است. در این میان طالبی کیلویی 139 هزار، آلبالو رسمی کیلویی 160 هزار، انگور یاقوتی و زرد آلو کیلویی 200 هزار و سایر میوه‌ها بیش از کیلویی 200 هزار تومان هستند.
در ایران مانند بسیاری از کشورها در زنجیره تأمین میوه و تره بار واسطه‌هایی وجود دارند که محصولات کشاورزی را از تولید کنندگان(باغداران)خریداری کرده و با قیمت بالاتری در اختیار خرده‌فروشان قرار می‌دهند. اما امسال گویا اتفاق جدیدی رخ داده و «تعداد» واسطه‌ها برای خرید و فروش میوه بالا رفته است. به عبارتی در بازار میوه «دست زیاد شده است.» و هر چه تعداد این واسطه‌ها بیشتر می‌شود، قیمت نهایی محصول نیز به صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند.
برخی باغداران و حتی واسطه‌ها می‌گویند در برخی از موارد دلالان و واسطه‌ها اقدام به احتکار و عدم عرضه محصولات می‌کنند تا قیمت‌ها را بالا نگه داشته و بازار را در دست خود داشته باشند. در حالی که زمانی که با کشاورزان صحبت می‌کنیم، در‌می‌یابیم که آنها محصولات خود را با قیمتی پایین در اختیار واسطه‌ها می‌گذارند اما این محصولات با قیمتی نامتعارف به دست مصرف کنندگان می‌رسد. در واقع نبود بازارهای مستقیم برای فروش محصولات کشاورزی همانند بازارهای محلی یا فروش اینترنتی موجب شده دلالان که تعدادشان هم بیشتر شده، کنترل بازار را در دست گیرند.
قیمت میوه هر محله
با دیگری متفاوت است
یکی از مواردی که بر قیمت میوه تأثیرگذار است، منطقه جغرافیایی است. به طوری که قیمت میوه در مناطق بالای شهر به دو علت تقاضای زیاد و قیمت اجاره بهای مغازه بیشتر است. در واقع هزینه‌های نگهداری و توزیع در مناطق بالا و پایین با یکدیگر متفاوت است. علاوه بر آن دسترسی به میادین میوه و تره بار و نوع فروشگاه‌های عرضه‌کننده میوه نیز می‌تواند در قیمت نهایی این محصولات تأثیرگذار باشد.
با وجود اینکه قیمت میوه در میوه‌فروشی‌ها تا سطح نجومی هم بالا رفته، اما رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی این موضوع را تکذیب کرده و معتقد است: «در حال حاضر تنها گیلاس و آلبالو در بازار کمی گران است که علت اصلی آن این است که در زمان شکوفه این دو محصول صدمه دیده و کمی قیمت آن نسبت به سایر میوه‌ها بیشتر است.»
اسداله کارگر گلشن آبادی تأکید کرد: «سایر محصولات موجود در بازار با قیمتی مناسب به خریداران عرضه می‌شود.»
کمبودی در تولید میوه وجود ندارد
در همین راستا معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: «در خصوص میزان تولید میوه‌ها باید اعلام کنم در حال حاضر در این حوزه مشکلی وجود ندارد و بجز 4 میوه گرمسیری که شامل موز، انبه، آناناس و نارگیل است، در سایر میوه‌ها علاوه بر اینکه نیاز داخلی را تأمین می‌کنیم، صادرات نیز داریم. بنابراین گرانی میوه ارتباطی با کمبود آن ندارد.»
محمد مهدی برومندی افزود: «در سال گذشته حدوداً 4.3 میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل از صادرات میوه را تجربه کردیم. با توجه به اینکه طرح توسعه تولید موز را در استان سیستان و بلوچستان در دستور کار خود داریم، در سال‌های آینده با کاهش واردات این محصول مواجه خواهیم بود.»
گیلاس درجه یک
نهایتاً کیلویی 300 هزار تومان
همچنین مصطفی دارایی‌نژاد رئیس قبلی اتحادیه بارفروشان در گفت‌و‌گو با خبرنگارروزنامه ایران عنوان کرد: «در یک هفته اخیر میزان برداشت محصول از باغات افزایش یافته است. از همین رو کمبودی در بازار وجود ندارد و میوه به وفور در بازار وجود دارد. به همین دلیل با افت 30 درصدی قیمت مواجه بوده‌ایم. به طوری که در حال حاضر در میدان تره‌بار مرکزی گیلاس از کیلویی 100 تا 250 هزار تومان عرضه می‌شود.»
وی افزود: «بر اساس قانون، خرده‌فروشان میوه مجاز هستند 30 درصد به قیمت خرید میوه اضافه کرده و به مصرف کننده عرضه کنند.»
دلالانی که مکمل باغداران هستند
مجید قدیمی یکی از تولید‌کنندگان میوه(باغدار) در دماوند در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: «یکی از مشکلات باغداران وجود واسطه‌ها در میادین است؛ افرادی که اقدام به خرید محصول و بار آمده از فروشندگان میادین کرده و با کمی فاصله از میدان، درصدی بر قیمت محصولات اضافه کرده و آنها را به مغازه داران می‌فروشند. زیرا بار فروشان تمایلی برای فروش جزئی و فاکتور زنی برای حجم پایین میوه ندارند، از همین رو محصولات خود را در اختیار دلالان و واسطه‌ها قرار می‌دهند. در واقع دلالان بعد از خرید در حجم بالا اقدام به فروش جزئی می‌کنند که همین امر موجب می‌شود یک یا چند واسطه به عرضه‌کنندگان این محصولات اضافه شده و قیمت نهایی آن برای مصرف کننده نهایی افزایش یابد.»
وی افزود: «در این میان، واسطه‌هایی که اقدام به خرید محصول از باغداران کرده و میوه‌ها را بعد از بسته‌بندی به سردخانه و میادین عرضه می‌کنند، مکمل این بخش محسوب می‌شوند. زیرا اغلب باغداران توان کافی از نظر مالی، نیروی انسانی و زمان کافی برای جمع‌آوری محصولات خود ندارند. تجربه ثابت کرده باغداری که تمایل دارد تولید خوب و پایدار داشته باشد باید فقط در مسیر تولید حرکت کند و جمع آوری، بسته‌بندی و عرضه به بازار را به واسطه بسپارد.» قدیمی تأکید کرد: «با توجه به اینکه میوه فساد پذیری بالایی دارد اگر فروشنده با قیمت خیلی نامتعارفی محصول خود را عرضه کند، مطمئناً مشتریان کمی خواهد داشت. زیرا اغلب مصرف کنندگان قبل از خرید خود قیمت محصولات را از مغازه‌های مختلف پرس و جو کرده و بعد اقدام به خرید می‌کنند.»
قیمت میوه در باغات چند؟
مجید قدیمی، باغدار، عمده محصول باغات دماوند را سیب دانست و تصریح کرد: «علاوه بر آن آلبالو، گیلاس و شلیل نیز در این باغات تولید می‌شود که در حال حاضر هنوز سیب برداشت نشده اما آلبالو بسته به کیفیت با قیمت کیلویی 100 تا 120 هزار تومان و گیلاس نیز با توجه به کیفیت محصول از کیلویی 200 تا 300 تومان توسط میدان تره‌بار از ما خریداری شده است.»
