قیمت برنج، یک ماه مانده به ورود برنج محصول امسال به بازار، وارد فاز افزایشی شده و در سطح جدیدی قرار گرفته است. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که قیمت برنج هاشمی درجه یک در بازار تهران حتی تا 350هزار تومان نیز رشد کرده که به گفته فعالان این بازار، نشان دهنده نوعی «کمبود» کالا است.
در حال حاضر مصرف برنج در کشور حدوداً سالانه 3 میلیون تن است که تقریباً 2 میلیون تن آن در کشور تولید می‌شود و مابقی با مکانیزم واردات تأمین می‌شود. اما در یکی دو سال گذشته و همزمان با برداشت و ورود محصول جدید برنج به بازار، نشانه‌هایی از کمبود و جمع‌آوری محصولات برنج از سطح فروشگاه‌ها دیده می‌شود که این موضوع، شائبه دستکاری قیمت‌ها را بیشتر می‌کند.
افزایش بیش از 9 درصدی قیمت برنج
بر اساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران متوسط قیمت برنج درجه یک ایرانی در اردیبشهت ماه سال‌جاری نسبت به ماه قبل 9.1 درصد افزایش داشته است. همچنین متوسط قیمت برنج خارجی درجه یک نیز نسبت به ماه گذشته در اردیبشهت ماه 1.2 درصد افزایش را تجربه کرده است. به طوری که متوسط قیمت یک کیلو برنج ایرانی درجه یک در اردیبشهت سال گذشته 116 هزار و 300 تومان بوده در حالی که این محصول امسال کیلویی 197 هزار و 107 تومان در بازار عرضه شده است.
از سوی دیگر برنج خارجی درجه یک در اردیبشهت ماه سال گذشته 61 هزار و 306 تومان بوده و همین برنج در اردیبهست ماه سال‌جاری حدوداً به 82 هزار و 592 تومان رسیده است. اما اگر در حال حاضر برای خرید برنج به بازار مراجعه کنید با قیمتی بیش از 300هزار تومان برای هر کیلو برنج ایرانی مواجه خواهید شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت تمام شده برنج ایرانی حدوداً 123 هزار و 153 تومان است و بیشتر شالیکاران محصول خود را در سه مرحله به فروش می‌رسانند. از همین رو برنجی که در حال حاضر در بازار وجود دارد برای کشاورزان نیست. زیرا آنها محصولات خود را در این 11 ماه به فروش رسانده و شرکت‌های وارد کننده و تاجران، برنج فعلی بازار را تأمین می‌کنند و در حال حاضر با سود بالایی به بازار عرضه می‌کنند. بنابراین از این افزایش قیمت در بازار برنج کشاورزان سودی نمی‌برند.
انحصار بازار برنج قیمت را افزایشی کرد
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: سال گذشته سیاست وزارت جهادکشاورزی در راستای حمایت از تولید داخلی به این شکل بود که تولید کنندگان موظف هستند به ازای هر کیلو واردات برنج دو کیلو برنج از تولیدکنندگان داخلی خریداری کنند. از همین رو شرکت‌های بزرگ به منظور اینکه واردات آنها لطمه نخورد؛ 80 درصد برنج ایرانی را از کشاورزان خریداری کردند و تنها 20 درصد آن باقی ماند که این میزان نیز تا کنون که 11 ماه از برداشت گذشته به فروش رسیده است. بنابراین برنجی که در حال حاضر در بازار عرضه می‌شود برای کشاورزان نیست.
رضا کنگری افزود: «شنیده‌ها حاکی از آن است که کشاورزان برنج خود را با قیمت کیلویی 70 تا 90 هزار تومان به بنکداران فروخته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد انحصار موجود در این بازار موجب آشفتگی بازار برنج شده که برای برطرف کردن این مشکل باید در این بازار بین واردکننده، تولیدکننده و توزیع کننده رقابت ایجاد کنیم. زیرا زمانی که کالایی انحصاری می‌شود قیمت آن در زمان عرضه افزایش می‌یابد.
وی تأکید کرد: در حال حاضر برنج خارجی با ارز دولتی وارد کشور می‌شود اما وارد کنندگان از ارائه فاکتور خود‌داری کرده و این محصول را با قیمتی بالاتر در اختیار بنکداران قرار می‌دهند و همین امر منجربه آشفتگی در بازار می‌شود. کنگری تصریح کرد: «یکی دیگر از مشکلات ما مربوط به ایجاد ممنوعیت در واردات برنج خارجی است که هر سال تیر ماه صورت می‌گیرد. زیرا این اقدام منجر به بهم ریختن تعادل بازار می‌شود. چون در چنین شرایطی فروشندگان برنج خارجی قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. به طور مثال در حال حاضر برنج پاکستانی که هیچ عطر و طعمی ندارد با قیمت کیلویی 130 هزار تومان در بازار به فروش می‌رسد.
وی اظهار کرد: تحولات اخیر بین‌الملل، تأثیری در قیمت برنج نداشته است. زیرا در جلسه‌ای که روز اول جنگ در وزارت صمت برگزار شد، توافق شد تا عرضه این محصول را به صورت وسیع داشته باشیم. بنابراین جنگ تأثیری در قیمت برنج نداشته است و این مشکل تا یک ماه دیگر که محصول جدید برداشت و وارد بازار شود حل خواهد شد.
با فرآیند عرضه در پیش گرفته قیمت برنج کاهشی می‌شود
سرپرست دفتر بازرگانی داخلی جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: با توجه به شرایط حادث شده در هفته آخر خرداد ماه جاری در کشور وزارت جهاد کشاورزی به منظور تنظیم بازار برنج چند تصمیم مهم اتخاذ کرده است. یکی از این تصمیمات توزیع 60 هزار تن برنج وارداتی از محل ذخایر جهت افزایش عرضه در استانها بوده است. با اینکه، جهادکشاورزی با دو انجمن مرتبط با واردات برنج نیز جلسه‌ای برگزار و مقرر شد کلیه برنج‌های در اختیار در شبکه قابل رصد به قیمت مصوب توزیع شود تا کمبودی در این خصوص وجود نداشته باشد؛ همزمان اطلاعات توزیع را با مشخصات کامل واحد‌های دریافت کننده و کالای مورد نظر ارائه نمایند. همچنین مقرر شد بازرسان و ناظرین نیز به صورت منظم بازرسی‌های خود را انجام داده و در صورت تخلف اصناف(عدم عرضه و عدم رعایت قیمت) به تعزیرات معرفی تا برخورد لازم صورت گیرد.
مجید حسنی مقدم افزود: «از سوی دیگر سخنگوی دولت اعلام کرد امسال محدودیت 4 ماهه برنج نخواهیم داشت که این تصمیم نیز کمک مؤثری در عرضه مستمر برنج وارداتی جهت جبران کسری تولید داخل خواهد بود.»
وی در خصوص افزایش قیمت برنج در بازار بیان کرد: «با توجه به اینکه برنج و روغن دو کالای فساد ناپذیر هستند در این مدت تقاضا برای خرید آن اندکی بیش از معمول افزایش یافت که تا حدی در برخی مناطق تغییر قیمت را به همراه داشته است.»
حسنی مقدم اظهار کرد: از سوی دیگر جابه‌جایی جمعیتی در برخی از استانها و تراکم جمعیت در آنها موجب شد برخی از استانها همچون استان‌های شمالی کشور با افزایش نسبی قیمت برنج مواجه شوند. از همین رو و به منظور ایجاد تعادل در بازار اقدام به توزیع برنج وارداتی کردیم.
وی تأکید کرد:« با توجه به شرایط فعلی و فرآیند افزایش عرضه‌ای که در پیش گرفته‌ایم به مرور ان‌شاءالله این عدم تعادل موردی و منطقه‌ای حل خواهد شد.»
آمار اشتباه برنج را گران کرد
در عین حال عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: سال گذشته آمار اشتباه از تولید اعلام شد. به گونه‌ای که میزان تولید برنج 2 میلیون و 700 هزار تن در نظر گرفته شد، در نتیجه واردات برنج در سطح یک میلون تن باقی ماند. درحالی که میزان تولید کمتر از این بود و این کسری در حال حاضر که موجودی انبارها کاهش یافته خود را نشان می‌دهد.
تقی جعفریان افزود: «بر اساس اطلاعات منتشر شده در اسفند ماه از سوی مرکز آمار 491 هزار هکتار تحت کشت برنج بوده که این به آن معنا است که نهایتاً 2 میلیون تن تولید در این حوزه وجود داشته است.»