در شرایطی که بسیاری از کشورهای غربی از انرژی هستهای به عنوان یکی از اصلیترین منابع تأمین برق خود استفاده میکنند، سهم این منبع راهبردی در سبد انرژی ایران تنها ۱.۷ درصد است؛ رقمی بسیار پایینتر از استانداردهای جهانی که نیازمند بازنگری جدی در سیاستگذاریهای انرژی کشور است.
بر اساس آمار مؤسسه بینالمللی انرژی (EI)، کشورهای اروپایی بهطور میانگین ۲۰ درصد از برق مصرفی خود را از طریق نیروگاههای هستهای تأمین میکنند. به بیان دیگر، اروپا ۱۲ برابر بیش از ایران از این انرژی پاک و پایدار بهره میبرد.
آمریکا بهعنوان بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز دنیا، همزمان بزرگترین تولیدکننده برق هستهای نیز به شمار میرود. این کشور با بیش از ۹۳ نیروگاه فعال در ۳۰ ایالت، سالانه بیش از ۸۰۰ میلیارد کیلوواتساعت برق هستهای تولید میکند؛ یعنی چیزی در حدود ۳۰ درصد از کل برق هستهای تولیدشده در جهان.
در حالیکه آمریکا به لحاظ منابع فسیلی نیز غنی است، اما برای حفظ تعادل در امنیت انرژی و کاهش وابستگی به سوختهای آلاینده، همچنان بر توسعه فناوری هستهای تأکید دارد.
در سه دهه گذشته، تولید برق هستهای در جهان با رشد ۲۶ درصدی همراه بوده است. این روند نشاندهنده تمایل کشورها به تنوعبخشی در منابع تأمین انرژی، کاهش انتشار کربن، و دستیابی به امنیت پایدار انرژی است.
در تاریخ ۱ دسامبر ۲۰۲۳، در جریان نشست COP28 در دبی، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) تأکید کرد که دستیابی به اهداف جهانی کاهش کربن بدون انرژی هستهای ممکن نیست.
وی اظهار داشت: «انرژی هستهای هیچ گاز گلخانهای منتشر نمیکند و به امنیت انرژی و پایداری شبکه برق کمک میکند، در حالی که استفاده گستردهتر از انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی را تسهیل میکند.»
گروسی همچنین تصریح کرد که تمام کشورها، از جمله کشورهای در حال توسعه، باید به فناوری هستهای برای اهداف صلحآمیز دسترسی داشته باشند.
در حالیکه جمعیت، شهرنشینی، و مصرف انرژی در ایران رو به افزایش است، عدم سرمایهگذاری در انرژیهای پایدار میتواند کشور را در سالهای آینده با بحران کمبود برق و ناترازی انرژی مواجه کند. توسعه صنعت هستهای نهتنها پاسخی به نیازهای آینده کشور است، بلکه میتواند نقش ایران را در معادلات ژئوپلیتیکی انرژی منطقه نیز تقویت کند.
در نتیجه، بهرهگیری از انرژی هستهای دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی راهبردی و اقتصادی است که کشور نمیتواند نسبت به آن بیتفاوت باشد — بهویژه وقتی همان کشورهایی که ایران را به محدود کردن فناوری هستهای ترغیب میکنند، خود بهرهبردار اصلی آن هستند.