تغییرات درآمد پیش بینی شده دولت ازمعاملات سهام، نقل و انتقال سرقفلی، خودروهای لوکس مشمول مالیات و خرید و فروش املاک و خودرو در لایحه بودجه 1401چقدراست و چه پیامی دارد؟
یکی از مهم ترین سرفصل های بودجه 1401 درآمدهای مالیاتی است. براساس درآمدهای مالیاتی با رشد 62 درصدی از 329 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه امسال به 532 هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه 1401 افزایش یافته است.اگرچه این افزایش نسبت به تورم حدود 40 درصدی بیشتر است و مودیان مالیاتی و فعالان اقتصادی نگران افزایش فشار مالیات ستانی بر اقتصاد هستند اما کاهش نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها از 25 درصد به 20 درصد و وعده دولت برای افزایش مالیات از محل پایه های جدید مالیاتی و کشف بخشی از فرارهای مالیاتی موجب شده است تا افزایش درآمدهای مالیاتی بدون فشار بر مودیان فعلی دور از دسترس نباشد.
فارغ از این مسئله فهرست درآمدهای مالیاتی و تفاوت آن با سال گذشته نکاتی را در زمینه چشم انداز بازارها از منظر دولت نشان می دهد. به طور کلی مالیات ها در بودجه در پنج سرفصل کلی مالیات اشخاص حقوقی شامل (مالیات شرکت های دولتی و خصوصی)، مالیات بر درآمدها شامل(مالیات حقوق بگیران و مشاغل)، مالیات بر ثروت شامل (مالیات بر ارث، نقل و انتقال سهام، املاک و سرقفلی و مالیات های جدید شامل مالیات بر خودروها و خانه های لوکس و خانه های خالی)، مالیات بر واردات (تعرفه و حقوق گمرکی کالاهای وارداتی) و در نهایت مالیات بر کالاها و خدمات (عمدتا شامل مالیات بر ارزش افزوده) است. جزئیات مالیات های دولت در این سرفصل و مقایسه آن با سال گذشته در جدول آمده است.
در این میان سرفصل مالیات بر ثروت تنها مورد از سرفصل های پنج گانه است که نسبت به سال گذشته با کاهش مواجه شده است. در قانون بودجه 1400 مالیات بر ثروت 34.5 هزار میلیارد تومان بود که در لایحه بودجه 1401 به 27.8 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. نگاهی به جزئیات مالیات بر ثروت نشان می دهد که این کاهش در چه بخش هایی است. مهم ترین مورد در این زمینه مالیات بر نقل و انتقال سهام است. این سرفصل در قانون بودجه امسال 17.1 هزار میلیارد تومان بود که در لایحه بودجه سال آینده به 10.4 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
با این فرض که دولت قصد کاهش نرخ مالیات بر نقل و انتقال سهام را ندارد، این کاهش رقم به منزله این است که پیش بینی دولت، کاهش معاملات در بورس در سال آینده است. شاید از این منظر بتوان رکود بورس در سال آینده را پیش بینی کرد. همچنین مالیات بر نقل و انتقال سرقفلی نیز از 2.3 هزار میلیارد تومان در بودجه امسال به 1.6 هزار میلیارد تومان در بودجه سال آینده رسیده است که این کاهش را نیز باید به منزله افت بازار معاملات واحدهای تجاری در نظر گرفت. همچنین مالیات بر خودروهای لوکس نیز اگرچه امسال اجرایی نشد اما رقم آن از 6.6 هزار میلیارد تومان به 5 هزار میلیارد تومان کاهش یافته است تا مشخص شود که بر مبنای پیش بینی دولت قیمت خودرو کاهش خواهد یافت تا خودروهای کمتری مشمول مالیات شوند.
با این حال دو سرفصل دیگر در ارتباط با بازارهای املاک و خودرو افزایش یافته که قابل تامل است. مالیات بر نقل و انتقال املاک و مالیات بر نقل و انتقال خودرو هر دو نسبت به بودجه امسال بیشتر شده و به ترتیب از 2.3 و 2.4 هزار میلیارد تومان به 4 و 3.9 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.هرچند بخشی از این کاهش را می توان در جهت منطقی شدن ارقام بالای پیش بینی شده در سال قبل دانست، اما در هر حال این کاهش ارقام مالیات در برخی بازارها را می توان معنادار دانست. به این ترتیب با این ارقام می توان تصویر سال آینده دولت از بازارها را شامل رکود معاملات در بورس، افزایش معاملات در بازارهای مسکن و خودرو و رکود معاملات در املاک تجاری دانست. همچنین کاهش رقم مالیات دریافتی بابت خودروهای لوکس را نیز می توان به منزله کاهش قیمت خودرو از نظر دولت در سال آینده دانست.
