آخرين گزارش بانک مرکزي از وضعيت بازار اجاره، از کاهش تعداد قراردادهاي اجاره خبر مي‌دهد، اما اين موضوع، نويدبخش خبر خوشايندي در بازار مسکن نيست؛ چراکه با وجود کاهش شمار قراردادهاي اجاره در مردادماه، اما قيمت‌ها همچنان سر به فلک گذاشته است.
گزارش تحولات بازار مسکن در مردادماه نشان مي‌دهد که شاخص کرايه مسکن اجاري در شهر تهران و کل مناطق شهري رشدي به ترتيب معادل ۳۷.۸ و ۴۱.۲ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل داشته است.
در اين شرايط، در حال حاضر مستاجران ناچار به تصميم‌گيري‌ها و انتخاب‌هاي تازه شده‌اند؛ فروش دارايي و سرمايه‌گذاري براي تامين هزينه اجاره و کوچ به محلات پايين‌دست و حواشي شهرها و حتي مهاجرت به شهرها و شهرک‌هاي حومه، از جمله انتخاب‌هاي ناگزير مستاجران در ماه‌هاي اخير است.
برخي گزارش‌ها نشان مي‌دهد که تورم نقطه به نقطه بازار اجاره شهر تهران، از ۱۰۰ درصد هم گذشته و به نظر مي‌رسد همين موضوع، عامل مهم در کاهش تعداد معاملات اجاره بوده است؛ چراکه صاحب‌خانه‌ها براي فرار از مصوبه اجاره‌اي دولت، به صورت توافقي با مستاجران، قراردادهاي سررسيد شده را تمديد کرده‌اند.
اين در حالي است که براساس مصوبه ستاد مقابله با کرونا که از مرداد ۱۳۹۹ تاکنون لازم‌الاجراست، قراردادهاي اجاره سررسيد شده در دوره کرونا بايد به‌صورت خودکار و با رعايت سقف نرخ مصوب براي يک سال ديگر تمديد شود و اين الزام تا ۳ماه پس از زماني که وزارت بهداشت، وضعيت کرونايي کشور را عادي اعلام کند، ادامه خواهد داشت.
به گزارش خبر آنلابن ، در مصوبه ستاد مقابله با کرونا، سقف مجاز براي افزايش قيمت در قراردادهاي تمديدي براي شهر تهران ۲۵ درصد، شهرهاي بزرگ ۲۰ درصد و ساير نقاط شهري ۱۵ درصد اعلام شده، اما در عمل، حتي قراردادهايي که با اتکا به اين مصوبه تمديد مي‌شوند نيز با نرخ‌هاي بالاتري بسته شده‌اند.
البته تعيين سقف قيمت براي تمديد قراردادهاي اجاره در مصوبه ستاد مقابله با کرونا بيش از اينکه با هدف جلوگيري از افزايش اجاره باشد، با هدف حمايت از اقشار ضعيف و آسيب‌ديدگان از شيوع کرونا وضع شده است. براساس آخرين اطلاعات مرکز آمار ايران، نرخ تورم قراردادهاي تمديدي در زمستان سال گذشته ۳۸.۶درصد و در بهار امسال ۳۹.۸درصد بوده است.
وامي براي برداشتن بار از دوش مستاجران
سياستگذاران در ماه‌هاي ابتدايي تابستان گذشته براي برداشتن باري از روي دوش مستاجران، پيشنهاد وام وديعه را مطرح کردند که براساس آن قرار شد وام وديعه ۵۰، ۳۰ و ۱۵ ميليون توماني به مستاجران تهراني، شهرهاي بزرگ و ساير شهرها پرداخت شود؛ بنابر تصميم سياستگذاران سود وام وديعه مسکن ۱۳ درصد تعيين شد که ماهانه توسط مستاجران به بانک پرداخت مي‌شود و اصل وديعه بعد از اتمام قرارداد اجاره به بانک مسترد خواهد شد. اما با ورود به سال ۱۴۰۰ و افزايش نرخ رسمي اجاره‌بها، وديعه ۵۰ ميليون توماني در تهران به ۷۰ ميليون و در ساير کلانشهرها به ۴۰ ميليون تومان افزايش يافت.
بر همين اساس، ستاد ملي کرونا در تازه‌ترين تصميم، مهلت ثبت‌نام براي دريافت وام وديعه مسکن مستاجران را تا پايان آذرماه امسال تمديد کرد. به اين ترتيب، متقاضيان دريافت اين وام تا پايان آذر ۱۴۰۰ مهلت دارند براي دريافت اين وام در سامانه جامع اقدام ملي مسکن tem.mrud.ir ثبت‌نام کنند. پيش از اين زمان مهلت ثبت‌نام وام وديعه مسکن تا پايان شهريور امسال بود.
چه کساني مي‌توانند ثبت‌نام کنند؟
تاکنون حدود ۲۲۵ هزار خانوار اجاره‌نشين موفق به دريافت اين وام شده و در مجموع بيش از ۴۸۰۰ ميليارد تومان به آنان پرداخت شده است. در سال ۱۳۹۹ در مجموع ۴ هزار و ۷۶۲ ميليارد تومان پرداخت شد و امسال نيز تا پس از تمديد اين مصوبه، تاکنون بيش از ۹۶ميليارد و ۵۰۰ ميليون تومان به حساب متقاضيان واريز شده است.
متقاضيان دريافت وام وديعه مسکن بايد شرايط ذيل را دارا باشند: بايد متاهل يا سرپرست خانوار باشند؛ بايد داراي اجاره‌نامه رسمي يا اجاره‌نامه ثبت شده در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات و داراي کد رهگيري باشند؛ چنانچه متقاضي تا حداکثر ۲ هفته از تاريخ معرفي به شعب بانکي نسبت به تکميل مدارک خود و ضامنين اقدام نکند، نسبت به رد درخواست متقاضي اقدام مي‌شود.
قراردادهاي نيمه دوم سال چه شرايطي دارد؟
پيش از اين محمود محمودزاده، معاون وزير راه و شهرسازي گفته بود: کساني که نيمه دوم سال مهلت قراردادشان است، مي‌توانند مدارک خود را در سامانه بارگذاري کنند.
وي دهم شهريورماه اعلام کرده بود: در سال گذشته هم کساني که قراردادشان در نيمه دوم سال بود، مدارک خود را بارگذاري کردند و امسال هم همانند سال گذشته و طبق رويه سال قبل اين اقدامات انجام مي‌شود.
به گفته او، در حال حاضر روند پرداخت تسهيلات وديعه مسکن آغاز شده و متقاضيان مي‌توانند با مراجعه به بانک‌ها اقدامات لازم براي دريافت تسهيلات را انجام دهند. برنامه‌ريزي‌ها صورت گرفته و متقاضيان مي‌توانند نام بانک و شعبه مورد نظر را انتخاب و مراحل روند پرداخت را طي کنند.
معاون وزير راه و شهرسازي يادآور شده بود: در صورتي که متقاضيان مدارک خود را زودتر به بانک‌ها ارائه دهند و مراحل اداري را طي کنند، روند پرداخت تسهيل و تسريع خواهد شد.
به گفته محمودزاده، بانک‌ها اطلاعات و آمار کساني که به آنها تسهيلات پرداخت شده در سامانه بارگذاري مي‌کنند، اما هنوز آمار دقيقي از اين تعداد به ما اعلام نشده و در آينده نزديک اطلاعات جديدي از متقاضياني که اين تسهيلات را دريافت کرده‌اند، ارائه خواهيم کرد.
کدام اجاره‌نامه‌ها مشمول وام وديعه مسکن مي‌شوند؟
پس از آن، علي قائدي، معاون دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازي در يک برنامه زنده تلويزيوني در يازدهم شهريورماه، درباره آخرين وضعيت تسهيلات دهي وديعه مسکن، به آغاز پرداخت اين تسهيلات از سوي بانک‌هاي عامل اشاره کرده بود. به گفته وي، بر اساس مصوبه‌اي که ۲۳ خرداد ۱۴۰۰ از ستاد ملي مقابله با کرونا داشتيم، از ۲۶ خرداد ثبت‌نام را آغاز کرديم و تا کنون حدود ۷۴۰ هزار نفر ثبت‌نام کرده اند که از اين ثبت‌نامي‌ها حدود ۸۱ هزار نفر به بانک‌ها معرفي شده‌اند.
معاون دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازي، دوره بازپرداخت اين تسهيلات را ۵ ساله عنوان کرده و افزوده بود: نرخ سود اين تسهيلات ۱۳ درصد است.
قائدي متذکر شده بود: روش ديگر بازپرداخت تسهيلات که سال گذشته به تصويب رسيده بود، مورد استقبال قرار نگرفت؛ آن هم اين بود که وام گيرنده اقساط را پرداخت نمي‌کرد ولي در پايان سال يکجا اصل و سود وام را تسويه مي‌کرد.
به گفته او، نيازي به حضور در ادارات راه و شهرسازي براي ثبت‌نام نيست و فقط بايد در مرحله آخر که مراجعه به بانک است، در شعبه حاضر شوند. هر متقاضي اي که واجد شرايط باشد، شعبه بانک مورد نظر را در نزديک‌ترين محل زندگي خود انتخاب کرده و پس از آن به بانک مراجعه مي‌کند.
وي يادآور شده بود: بانک هم شرايط مورد نظر خود را بررسي کرده و در صورتي که متقاضي، واجد شرايط باشد، پرداخت آن انجام خواهد شد. ما شرايط بانکي را بررسي مي‌کنيم؛ يکي اينکه سرپرست خانوار باشد؛ در مقطع فعلي مالکيت نداشته باشد؛ تاريخ انعقاد قرارداد اجاره از اول مهر ۱۳۹۹ تا ۳۱ شهريور ۱۴۰۰ مرتبط باشد. اگر اين سه شرط را داشته باشد، تأييد شده و فرد مي‌تواند بانک عامل را معرفي و به آن شعبه مراجعه کند.
اين مقام مسئول در معاون مسکن وزارت راه و شهرسازي تصريح کرده بود: افرادي که در حال حاضر نسبت به انعقاد قرارداد اجاره با موجر اقدام مي‌کنند هم مشمول دريافت اين تسهيلات خواهند شد.
وي متذکر شده بود: طبق قانون ساماندهي و حمايت از توليد و عرضه مسکن، کساني مي‌توانند از اين تسهيلات استفاده کنند که يا آقاي متأهل باشند يا خانم مجرد بالاي ۳۵ سال؛ اجاره نامه‌ها هم يا بايد در دفاتر مشاور املاک نوشته شده و کد رهگيري اخذ شود يا اينکه در دفاتر اسناد رسمي ثبت شده باشد.
قائدي بيان کرده بود: با توجه به اينکه تسهيلات مذکور به دوره شيوع کروناست، بر اساس مصوبه ستاد ملي مقابله با کرونا، اگر چک برگشتي اشخاص مربوط به دوره کرونا باشد، اين ستاد براي آنها استثنا قائل شده و مي‌توانند اين تسهيلات را دريافت کنند.
متقاضياني که پيامک وام اجاره دريافت نکرده‌اند، چه کنند؟
معاون مسکن و ساختمان وزير راه وشهرسازي همچنين دوازدهم شهريورماه از معرفي ۸۰ هزار نفر به بانک براي دريافت وام وديعه مسکن خبر داده و گفته بود: افرادي که پيامکي دريافت نکردند، يکبار ديگر اطلاعات خود را در سامانه کنترل و اگر لازم بود مجددا ثبت‌نام کنند.
محمودزاده با اشاره به گلايه برخي افراد که مي‌گويند هيچ پيامکي دريافت نکردند، عنوان کرده بود: پيامک براي همه ارسال شده، البته ممکن است به دليل اختلالات پيامکي دريافت نکرده باشند. تمام افرادي که ثبت‌نام کردند مجددا به سامانه مراجعه کرده و اطلاعات خود را کنترل کنند و اگر مدارکشان تکميل نيست مجددا ثبت‌نام کنند.