قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی در سال زراعی 1400-1401 نشان می‌دهد قیمت خرید محصولات بویژه محصولات استراتژیک مانند گندم، برنج، جو و ذرت بطور متوسط بیش از 40 درصد رشد دارد.
حمایت از تولیدات داخلی از سیاست‌های کلان اقتصادی است که در چند سال اخیر به اجرا درآمده است. خرید تضمینی محصولات کشاورزی از جمله این سیاست‌ها است که دو هدف را دنبال می‌کند. هدف اول و مهم این طرح تأمین امنیت غذایی است و هدف دوم هم حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان است تا بتوانند محصولات خود را با قیمت مناسب بفروشند. در چند سال اخیر با افزایش هزینه‌های تولید، کشاورزان قیمت خرید تضمینی را متناسب با هزینه‌ها نمی‌دانستند. نارضایتی از قیمت خرید تضمینی بخصوص سال گذشته در مورد محصول گندم بیشتر بود.
سال گذشته دولت نرخ خرید تضمینی گندم را 4 هزارتومان تصویب کرد. اما با توجه به درخواست تولیدکنندگان برای افزایش این نرخ، مبلغ هزار تومان به قیمت خرید هر کیلو گندم اضافه شد و دولت اعلام کرد تولیدکنندگانی که گندم را به دولت تحویل دهند علاوه بر 4 هزار تومان، مبلغ هزار تومان هم به عنوان تشویق به قیمت خرید تضمینی هر کیلو گندم اضافه می‌شود. به این ترتیب نرخ هر کیلو گندم عملاً از 4 هزار به 5 هزار تومان افزایش یافت.
2500 تومان افزایش قیمت خرید گندم
با توجه به اینکه دولت جدید هدف مهم برنامه‌های خود را تأمین کالاهای اساسی اعلام کرده است گام نخست این هدف با افزایش قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی برداشته شد. با اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی برای سال زراعی1400-1401، قیمت خرید تضمینی گندم از 5 هزار تومان به 7500 تومان افزایش یافت به این ترتیب قیمت خرید گندم نسبت به سال گذشته 50 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
قیمت محصولات استراتژیک دیگر هم امسال نسبت به سال گذشته رشد دارد. قیمت خرید تضمینی هر کیلو جو امسال 3400 تومان، ذرت 3525 تومان و برنج پرمحصول 11790 تومان تعیین شده است. با توجه به اینکه قیمت خرید تضمینی هر کیلو جو سال گذشته 2379 تومان، ذرت 2460 تومان و برنج 8250 تومان بود، قیمت خرید تضمینی این 3 محصول هم امسال به ترتیب 42، 43 و 42 درصد رشد را نشان می‌دهد.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که مرجع تعیین و اعلام قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی، با مصوبه مجلس، از شورای اقتصاد به شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی منتقل شد. این شورا متشکل از رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزرای اقتصادی، چند نماینده مجلس و نماینده تشکل‌های خصوصی بخش کشاورزی است.
براساس اعلام سید جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی و رئیس شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، برای حمایت از کشاورزان و تشویق آنان برای تحویل تولید خود به دولت مشوق‌هایی هم در نظر گرفته شده است.
براساس این مشوق‌ها، به ازای هرتن چغندرقند بهاره و پاییزه 2 کیلوگرم قند یا شکر به نرخ 30,000 ریال و 20 کیلوگرم تفاله خشک به نرخ 7000 ریال به عنوان جایزه تحویل می‌شود. به ازای هر کیلوگرم چغندرقند بهاره 500 ریال و چغندر پاییزه 1000 ریال هزینه حمل به قیمت تضمینی اضافه می‌شود.
همچنین در بند دیگری از مصوبه قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی آمده است: قیمت ارقام مختلف برنج برحسب درصد شکستگی دانه توسط وزارت جهاد کشاورزی با مشارکت سازمان برنامه و بودجه کشور تعیین می‌شود.
همچنین بر اساس این مصوبه، خرید تضمینی برنج، منحصر به برنج‌های تولیدی در استان‌های گیلان و مازندران خواهد بود.
در بند دیگری از مصوبه شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی آمده است که میزان آفت سن گندم و جدول قیمت‌های دانه‌های روغنی برحسب افت و رطوبت توسط وزارت جهاد کشاورزی با مشارکت سازمان برنامه و بودجه کشور خریداری می‌شود.
براساس قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، خریدهای تضمینی محصولات اساسی کشاورزی منوط به رعایت الگوی کشت ابلاغی توسط وزارت جهاد کشاورزی است و به منظور بهبود شرایط کیفی خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی بویژه گندم، رعایت کامل استانداردهای مربوطه ضروری اعلام شده است.
همچنین انجام خریدهای تضمینی محصولات اساسی کشاورزی منوط به داشتن بیمه محصول است.
در خریدهای تضمینی همچنین توجه ویژه‌ای به سلامت محصولات شده است. بر این اساس فرمولاسیون و مصرف کودهای شیمیایی و زیستی، آلی و سموم دفع آفات نباتی، به منظور تولید محصولات سالم، خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی منوط به رعایت حد مجاز باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی است.موضوع مهم دیگر که امسال در خرید تصمینی به آن توجه شده است حمایت از توسعه کشاورزی قراردادی است. به منظور توسعه کشاورزی قراردادی و منافع فراوان حاصل از آن، وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده نسبت به تسهیل شرایط توسعه کشت قراردادی بین تولیدکنندگان و شرکت‌های پشتیبان و صنایع مرتبط اقدام کند.اشخاص حقیقی و حقوقی که از طریق کشت قراردادی نسبت به خرید دانه‌های روغنی به قیمت تضمینی اقدام می‌کنند از تخفیفاتی مانند حقوق ورودی بیشتر نسبت به سایرین، معافیت از شمول قیمت‌گذاری در فروش کالاهای جانبی حاصل از تولیدات کشور برخوردار خواهند بود.
علاوه بر محصولات استراتژیک، دولت همچنین محصولات باغی کشاورزان را به‌صورت تضمینی خریداری می‌کند تا تولیدکنندگان این محصولات نیز از حمایت‌های لازم برخوردار باشند. بیشترین آسیب تولیدکنندگان محصولات باغی معمولاً به‌خاطر تغییرات آب و هوایی است. مثلاً در یک منطقه ممکن است سرمای زودرس، تولیدات را دچار سرمازدگی کند و باغداران متضرر شوند. به همین دلیل محصولات باغی هم زیر چتر حمایتی خرید تضمینی درآمده‌اند. سیب، مرکبات، انجیر، کشمش، برگه زردآلو و... جزو محصولات باغی هستند که مشمول خرید به قیمت تضمینی می‌شوند.
