* محسن بختیار
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت نیرو
با توجه به رشد غیرقابل انتظار مصرف برق به سبب گرمای زود‌‌رس و خشکسالی و فعالیت غیرمجاز مراکز استخراج رمزارز، علی رغم عبور موفق از اوج بار تابستان در دوسال متوالی طی هفته گذشته این صنعت دچار چالش شد و خاموشی‌هایی نیز به مشترکین تحمیل گردید. به استناد بند (ت) ماده 48 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دولت مکلف شده است از طریق وزارت نیرو در طول اجرای برنامه نسبت به افزایش توان تولید برق تا بیست و پنج هزار مگاوات از طریق سرمایه‌گذاری مؤسسات عمومی غیردولتی، تعاونی و خصوصی اعم از داخلی و خارجی و یا منابع داخلی شرکت‌های تابعه و یا به‌صورت روش‌های متداول سرمایه‌گذاری از جمله ساخت، بهره‌برداری و تصرف (BOO) و ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) اقدام نماید.همان‌گونه که در جدول ذیل ملاحظه می‌فرمایند در دوره چهار‌ساله اول برنامه ششم توسعه، توان تولید برق به میزان 10809 مگاوات افزایش یافته که بدین ترتیب، معادل 54 درصد برنامه چهار سال اول، محقق شده است.
عـــــــــــــــــــلاوه بر این براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال پایانی برنامه جمعاً 2492 مگاوات نیروگاه دیگر (شامل 2060 مگاوات ظرفیت نیروگاه حرارتی دیگر و 201 مگاوات نیروگاه مقیاس کوچک دیگر و 231 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر دیگر) تکمیل و بهره‌برداری خواهند شد که بدین ترتیب افزایش توان تولید برق کشور در دوره برنامه ششم مجموعاً به 13301 مگاوات خواهد رسید.
این در حالی است که علی‌رغم الزامات پیش‌بینی شده در صفحه 159 سند تفصیلی برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی - بخش انرژی و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، منابع سرمایه‌گذاری شده جهت افزایش ظرفیت تولید (صرف‌نظر از اعمال تعدیل‌های سالیانه) در همین دوره معادل 5/17 درصد منابع پیش‌بینی شده جهت تحقق اهداف برنامه ششم در افزایش توان تولید برق بوده که با توجه به افزایش شدید نرخ ارز، این رقم کارکردی به مراتب کمتر داشته و در همین مدت اختلاف میان قیمت تمام شده و قیمت تکلیفی فروش برق برخلاف ماده 39 قانون برنامه ششم افزایش پیدا کرده است.
برنامه‌ریزی برای دستیابی کامل به اهداف برنامه با استفاده از منابع مالی خارجی به میزان 15170 مگاوات انجام و کلیه مجوزات مورد نیاز اخذ و عمدتاً دارای قرارداد تجاری است. لکن به دلیل جنگ اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه، ادامه روند تأمین مالی و اجرای پروژه‌ها متوقف شده است. با توجه به تکمیل مستندات و اخذ کلیه مجوزهای قانونی مورد نیاز انتظار می‌رود با بهبود فضای بین‌المللی امکان تأمین متای این نیروگاه‌ها نیز فراهم گردد.مهم‌تر اینکه در دوره برنامه ششم سرمایه‌گذاری برای شروع عملیات اجرایی 18643 مگاوات نیروگاه دیگر نیز انجام شده است که در سال‌های پیش رو وارد مدار بهره‌برداری خواهند شد.در ادامه برخی از دستاوردهای بخش برق در دوره برنامه ششم به اختصار بیان می‌شود:
بیشترین افزایش توان تولید برق به میزان 3502مگاوات در سال 1398 طی سال‌های گذشته
تک‌رقمی شدن تلفات شبکه توزیع نیروی برق کشور
دستیابی به جایگاه چهاردهم جهانی در ظرفیت منصوبه نیروگاهی و قدرت سرانه نصب شده بیش از ۱۰۰۰ وات به ازای هر نفر (مطابق برنامه تا پایان دولت دوازدهم، مجموع ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور به بیش از 89هزار مگاوات خواهد رسید.)
مانایی شبکه برق کشور در بازه فرکانس 50 هرتز
تولید بیش از یک چهارم برق کشور بدون سوخت فسیلی
تکمیل مطالعه سنکرون‌سازی شبکه‌های برق ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان
سنکرون‌سازی شبکه برق ایران و عراق
17 سال بدون خاموشی گسترده در کشور (میانگین قابل قبول خاموشی گسترده –BLACK OUT- در دنیا هر 10 سال یکبار)
طراحی و اجرای «برق امید»
ارتقای متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور
اصلاح رویکرد خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خصوصی به صورت رقابتی با برگزاری مناقصه
تقویت و توسعه بورس انرژی
شروع عملیات اجرایی احداث اولین نیروگاه ملی با راندمان 60 درصد
