اخیراً سه تن از محققان ایرانی به نام‌های “سمانه اشرفی”، “علی ناظمی” و “امیرآقاکوچک” مقاله‌ای نوشته‌اند که در مجله “نیچر” منتشر شده و در آن به بررسی حجم آب‌های زیرزمینی طی چند سال اخیر در ایران پرداخته‌اند که ما به طور خلاصه در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.
با استفاده از داده‌های متوسط ماهانه سطح آب زیرزمینی موجود در دسترس عموم در ۴۷۸ زیر حوضه و ۳۰ حوضه در ایران، محققان میزان از دست رفتن آب‌های زیرزمینی در سطح کشور ایران را از نظر کمی بررسی کردند. طی این مطالعه عناصر طبیعی و انسانی تأثیرگذار بر پویایی ذخیره آب‌های زیرزمینی طی دوره ۲۰۰۲-۲۰۱۵ در نظر گرفته و بررسی شده است.
محققان تخمین می‌زنند که کل میزان آب‌های زیرزمینی از دست رفته در ایران طی این دوره با در نظر گرفتن نرخ تغییرات در مقیاس‌های حوضه و زیر حوضه ۷۴ کیلومتر مکعب باشد. تأثیر تخلیه و ازدست رفتن ذخایر آب زیرزمینی ایران در حال حاضر تاثیر کاهش در ذخایر آب زیرزمینی با بیش برداشت بیش از حد در ۷۷ درصد سطح زمین ایران، رشد شوری خاک در کل کشور و افزایش فرکانس و میزان فرونشست زمین در ایران آشکار شده است.
بر اساس میانگین سطح آب زیرزمینی تخمین زده شده در مقیاس حوضه، طی سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ حدود ۷۴ کیلومتر مکعب آب‌های زیرزمینی ایران تحلیل و از دست رفته است. این مقدار ۱.۶ برابر حجم آب دریاچه ارومیه در پُر آب‌ترین حالت (۴۶ کیلومتر مکعب در سال ۱۹۹۶) که بزرگترین دریاچه در خاورمیانه و ششمین دریاچه آب‌شور روی زمین است، بوده است.
کاهش آب زیرزمینی در حوضه‌های پرجمعیت در غرب، جنوب غربی و شمال شرقی ایران (جایی که بزرگترین زمین‌های آبیاری گندم و جو ) است، بسیار شدیدتر است. به عنوان مثال حوضه کرخه (سبد غذایی ایران و محل ۹درصد از کل زمین‌های آبیاری ایران و ۱۱ درصد از کل تولید گندم کشور از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ میزان تخلیه ۰.۰۸ کیلومتر مکعب در سال را تجربه کرده است. علاوه بر این آب‌های زیرزمینی منبع عمده‌ای برای نیازهای آب خانگی و آبیاری در حوضه کارون است که با سرعت ۰.۰۶ کیلومتر مکعب در سال از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ تخلیه شده است. با توجه به سطح فعلی تخلیه آب‌های زیرزمینی و کمبود فزاینده منابع آب سطحی در هر دو حوضه، در سال‌های آینده نگرانی‌های عمده‌ای برای حفظ آب به منظور آبیاری زمین کشاورزی و استفاده از آب خانگی وجود خواهد داشت.