صندوق بين‌المللي پول که چند هفته پيش نرخ رشد اقتصادي ايران براي سال جاري را منفي 5.3 درصد پيش‌بيني کرده بود، حالا در اصلاحيه جديد خود اعلام کرده که به دليل پاندمي کرونا، شاخص رشد اقتصادي در سال 2020 به‌مراتب بدتر از سال گذشته خواهد بود؛ بر اين اساس شاخص رشد اقتصادي ايران در اين سال روي شاخص منفي شش درصد خواهد ايستاد، البته عبدالناصر همتي، رئيس‌کل بانک مرکزي، در يادداشتي اينستاگرامي اين عدد را اشتباه محاسباتي صندوق بين‌المللي پول خواند و اعلام کرد که نرخ رشد اقتصادي ايران به منفي شش درصد نخواهد رسيد.
اقتصاد ايران در حالي سال 98 را به پايان رساند که نرخ رشد اقتصادي به منفي 7.6 درصد رسيده بود. رقمي که بيشتر ريشه در تحريم‌ها و سوءمديريت داخلي داشت؛ چراکه در دو سال اخير فروش نفت ايران تقريبا به صفر رسيد و در بخش صادرات غيرنفتي کشور نتوانست دستاوردي داشته باشد. اما پس از ثبت رشد منفي اقتصادي طي دو سال پياپي، پيش‌بيني مي‌شد که در سال 2020، سرانجام اقتصاد کشور از رکود اقتصادي حداقل در اعداد رهايي يابد و نرخ رشد اقتصادي وارد بازه مثبت شود. با اين حال ورود کرونا به ايران تمامي معادلات را برهم ريخت. اين بيماري که شکل پاندمي به خود گرفت، رشد اقتصادي جهان را تحت تاثير قرار داد.
چنان‌که پيش‌بيني مي‌شود ايالات متحده آمريکا، به‌عنوان بزرگ‌ترين اقتصاد جهان، در سال 2020 هشت درصد کوچک شود. کشورهاي حوزه يورو وضعيت اسفناک‌ترين در بررسي‌هاي صندوق بين‌المللي پول دارند. بر اساس گزارش اخير صندوق اين کشورها در سال جاري 10 درصد کوچک‌تر مي‌شوند. چندي پيش اين نهاد مالي و پژوهشي انتظار داشت نرخ رشد اقتصادي در ايران به منفي 5.3 درصد برسد، اما در اصلاحيه اخير صندوق بين‌المللي نرخ رشد اقتصادي ايران در سال 2020 روي عدد منفي شش درصد قرار گرفته است. يعني براي اولين بار اقتصاد ايران طي سه سال پياپي نرخ منفي اقتصادي را تجربه مي‌کند. به نظر مي‌رسد با پاندمي کرونا، ديگر تخليه آثار تحريمي هم فايده‌اي ندارد. اگر پيش از اين هم اين انتظار به وجود آمده بود که اقتصاد ايران از رکود خارج شود ارتباطي به مديريت صحيح اقتصادي در داخل و يا رفع آثار منفي تحريم‌ها نداشت. طي دو سال اخير ايران تحت بيشترين فشارهاي اقتصادي قرار گرفت و در واقع در اين اقتصاد ديگر چيزي براي ازدست‌دادن وجود ندارد؛ از اين رو حتي راه‌اندازي يک کارگاه کوچک توليدي هم تاثير فراواني بر بهبود رشد اقتصادي مي‌گذارد.
واکنش همتي به گزارش صندوق
با اينکه هنوز هيچ نشانه‌اي از بهبود وضعيت شاخص رشد اقتصادي در ايران مشاهده نمي‌شود، اما گزارش اخير صندوق بين‌المللي پول واکنش رئيس کل بانک مرکزي ايران را در پي داشته است. چنان‌که عبدالناصر همتي، در يادداشتي اينستاگرامي نوشت: «پيش‌بيني رشد اقتصادي منفي شش درصد توسط صندوق بين‌المللي پول براي سال 1399 ايران، در بدبينانه‌ترين سناريوهاي پيش‌بيني بانک مرکزي هم وجود ندارد و صندوق همان اشتباه محاسباتي را که براي رشد سال گذشته مرتکب شده بود مجدد تکرار کرده است و اگر اشتباه پيش‌بيني سال قبل را اصلاح مي‌کرد به عدد متفاوت‌تري از آنچه اعلام کرده، دست مي‌يافت.»
او اين‌طور ادامه داده است: «به نظرم اين پيش‌بيني با فرض ادامه قرنطينه بوده که چنين چيزي اساسا براي ما در حال حاضر موضوعيت ندارد.»؛ البته همتي اشاره‌اي به سناريوهاي پيش‌رو بانک مرکزي نداشت و اعلام نکرد که چه عددي را براي نرخ رشد اقتصادي ايران در سال جاري در نظر گرفته‌اند. نکته مشخص اين است که در پي شيوع کرونا و تعطيلي‌هايي که در ايام اخير اعمال شد، بسياري از مشاغل و اصناف فرصت‌هاي توليد و اشتغال را از دست دادند. در اين مدت بسياري از واحدهاي توليدي ظرفيت خود را از دست دادند و کارگران زيادي هم در معرض بيکاري قرار گرفتند. دولت هم که تمام تخم‌مرغ‌هاي خود را در سبد پيروزي دموکرات‌ها در انتخابات پيش‌روي آمريکا گذاشته است و به نظر مي‌رسد برنامه‌اي ديگري براي رفع تحريم‌ها و کاهش فشارهاي بين‌المللي ندارد. بر اين اساس مشخص نيست که رئيس‌کل بانک مرکزي چرا نرخ رشد اقتصادي منفي شش درصد را بدبينانه مي‌داند؟